Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης και ο Ευρωπαϊκός Τρόπος Ζωής

Όταν ο  έλληνας επίτροπος Μαργαρίτης Σχοινάς ανέλαβε το χαρτοφυλάκιο του «Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής» χύθηκε πολύ μελάνι για το τι ακριβώς πρεσβεύει ο τίτλος αυτός.

Υπήρξαν πάρα πολλές αντιδράσεις από ευρωβουλευτές και όχι μόνο. Η Διεθνής  Αμνηστία κατηγόρησε την Κομισιόν ότι οικειοποιείται τη γλώσσα των ακροδεξιών. Ο απερχόμενος πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλωντ Γιούνκερ εξέφρασε την ανησυχία του για το τι ακριβώς σημαίνει  «Ευρωπαϊκός Τρόπος Ζωής» και ζήτησε να αλλάξει το όνομα του χαρτοφυλακίου.

Έχουμε όμως αναρωτηθεί τι είναι τελικά ο Ευρωπαϊκός Τρόπος Ζωής και πώς αυτός αναφέρεται στις ιδρυτικές πράξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Είχε πράγματι κάποια αξία όλη αυτή η «σκόνη» που σηκώθηκε τότε ή ήταν μια ακόμη απόδειξη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση κινδυνεύει  να γίνει μια άνευρη χωρίς προσανατολισμό οντότητα χωρίς ουσιαστική αξία και όραμα;

Στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, γίνονται κατά κάποιον τρόπο σαφείς αναφορές στον «Ευρωπαϊκό Τρόπο Ζωής» καθώς αναφέρεται ότι η Ένωση βασίζεται στις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των ατόμων που ανήκουν σε μειονότητες. Αυτές οι αξίες είναι κοινές στα κράτη μέλη σε μια κοινωνία που υπερισχύει ο πλουραλισμός, η μη διάκριση, η ανοχή, η δικαιοσύνη, η αλληλεγγύη και η ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών.

Σε κάποιο άλλο εδάφιο οι στόχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης γίνονται ακόμη πιο συγκεκριμένοι: 

• να προάγει την ειρήνη, τις αξίες της καθώς και την ευημερία των πολιτών της
• να προσφέρει ελευθερία, ασφάλεια και δικαιοσύνη χωρίς την ύπαρξη εσωτερικών συνόρων
• να προάγει τη βιώσιμη ανάπτυξη με βάση την ισόρροπη οικονομική μεγέθυνση και τη σταθερότητα των τιμών, μια ανταγωνιστική οικονομία της αγοράς με πλήρη απασχόληση και κοινωνική πρόοδο, καθώς και την προστασία του περιβάλλοντος
• να αγωνίζεται κατά του κοινωνικού αποκλεισμού και των διακρίσεων
• να προωθεί την επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο
• να ενισχύει την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή καθώς και την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών
• να σέβεται την πλούσια πολιτιστική και γλωσσική της πολυμορφία
• να δημιουργήσει μια οικονομική και νομισματική ένωση με νόμισμα το ευρώ.

Πριν λίγες μέρες, η Πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν  έπεσε η ίδια θύμα  του μη ευρωπαϊκού τρόπου ζωής. Όπως η ίδια δήλωσε: «Η επίσκεψή μου στην Τουρκία έδειξε πόσο δρόμο έχουμε ακόμα να διανύσουμε, πριν οι γυναίκες ξεκινήσουν να αντιμετωπίζονται σαν ίσες με τους άντρες. Πάντα και παντού. Η ιστορία μου έγινε πρώτο θέμα στα μέσα. Ωστόσο, υπάρχουν τόσες πολλές ιστορίες γυναικών, οι περισσότερες πολύ πιο σοβαρές από τη δική μου, οι οποίες περνούν απαρατήρητες» 

Ειλικρινά αναρωτιέμαι το κατά πόσο η δήλωση της αυτή αφορά μόνο την απαξιωτική συμπεριφορά του Ταγίπ Ερντογάν απέναντι της ή και του ίδιου του πρόεδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ ο οποίος αδιαφόρησε, αδράνησε ή δεν μπόρεσε να αντιδράσει όταν η πρόεδρος της Κομισιόν αναγκάστηκε να καθίσει σε έναν απομακρυσμένο καναπέ καθώς δεν είχε προβλεφθεί τρίτη θέση δίπλα τους, στην αίθουσα συσκέψεων, στο προεδρικό παλάτι στην Άγκυρα, απλά και μόνον γιατί ήταν γυναίκα. Ο Σαρλ Μισέλ μάλλον δεν τα κατάφερε να υπερασπισθεί τις αξίες του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής! Τελικά αυτά που θεωρούμε αυτονόητα δεν είναι και τόσο αυτονόητα, ούτε και τόσο εύκολο να τα υπερασπισθείς, επομένως είναι χρήσιμο να είναι στην καθημερινή μας ατζέντα.

Στις 9 Μαΐου, την Ημέρα της Ευρώπης θα ξεκινήσει η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης. Η Διάσκεψη αυτή είναι ανάλογης σημασίας με την επέτειο της ιστορικής «Διακήρυξης Σουμάν»  στο Παρίσι το 1950, η οποία και θεωρείται η απαρχή της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Διάσκεψη αυτή πραγματοποιείται σε μια κομβική στιγμή για την πορεία της μεγάλης ευρωπαϊκής οικογένειας, μέσα σε ένα περιβάλλον αστάθειας και αβεβαιότητας μετά από έναν και πλέον χρόνο πανδημίας, μετά από  δεκαετία κρίσεων  με πρωτόγνωρες διαστάσεις: την κρίση στην ευρωζώνη, το μεταναστευτικό, το Brexit, την άνοδο του ευρωσκεπτικισμού και ακροδεξιών και φασιστικών  μορφωμάτων αλλά και την αμφισβήτηση πολλές φορές του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής, όπως τον ανέφερα παραπάνω. Η Διάσκεψη αυτή όμως πραγματοπείται και σε ένα νέο διεθνές περιβάλλον που σηματοδοτεί την δυναμική επιστροφή των ΗΠΑ τόσο σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής αλλά και παρεμβάσεων της σε ουσιώδη ζητήματα πολιτικής που από ότι φαίνεται θα σημάνει την αρχή μιας νέας εποχής με αλλαγές στην οικονομία, στην κοινωνία και στις δημόσιες πολιτικές. Από ότι φαίνεται μπαίνουμε σε μια νέα εποχή και η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να ετοιμασθεί αναλόγως για να αντιδράσει με αποτελεσματικότητα στις προκλήσεις, να διατηρήσει τη συνοχή της και να συνεχίσει απρόσκοπτα την πορεία της. 

Η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης καλείται να χαράξει την πορεία της ΕΕ για τα επόμενα χρόνια και να θέσει τους νέους στόχους της ενοποίησης αλλά και των θεσμικών αλλαγών που απαιτούνται. Ανάμεσα σε αυτά, ο Ευρωπαϊκός Τρόπος Ζωής πρέπει να έχει την θέση που του αρμόζει και μας κρατά ενωμένους.