Στη Γενέυη συνεχίζεται η Πενταμερής Δίασκεψη για το Κυπριακό - Τι επιδιώκουν Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι
Με διαδοχικές διμερείς συναντήσεις του γ.γ. του ΟΗΕ με τον πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ερσίν Τατάρ ξεκίνησε το απόγευμα της Τρίτης η άτυπη πενταμερής σύνοδος για την Κύπρο στη Γενεύη.
Η άτυπη σύνοδος αποτελεί προσπάθεια των Ηνωμένων Εθνών να διαγνώσουν εάν στις δύο κοινότητες του νησιού υπάρχει κοινό όραμα σε σχέση με το μέλλον του Κυπριακού και αν υπάρχει περιθώριο για έναρξη μιας νέας διαδικασίας επίλυσης.
Τα Ηνωμένα Εθνη γνωρίζουν ήδη πως η ελληνοκυπριακή πλευρά μιλάει για διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ, ενώ η τουρκοκυπριακή πλευρά μιλάει για λύση δύο κρατών ή λύση συνεργασίας δύο κρατών στη βάση της κυριαρχικής ισότητας, κάτι που παραπέμπει σε αναγνώριση του τουρκοκυπριακού καθεστώτος πριν από μια λύση.
Αυτό το οποίο περιμένουν να δουν τα Ηνωμένα Εθνη στις τοποθετήσεις των δύο πλευρών, όπως και η κάθε πλευρά στις τοποθετήσεις της άλλης, είναι τα σινιάλα για το πού είναι διατεθειμένες να μετακινηθούν ώστε να υπάρξει κοινό έδαφος για μελλοντικές διαπραγματεύσεις.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Καθημερινής» με πηγές και από τις δύο αντιπροσωπείες, η διαδικασία θα μπορούσε να ξεκινήσει εφόσον ο κ. Τατάρ μετακινηθεί προς την αποδοχή μιας αποκεντρωμένης ομοσπονδίας με λιγότερες αρμοδιότητες για την κεντρική κυβέρνηση, η οποία όμως να παραμένει ενιαία ομοσπονδία όπως ζητούν η Λευκωσία και η Ε.Ε.
Ταυτόχρονα όμως η τουρκοκυπριακή πλευρά και η Τουρκία αναμένουν αναφορά του προέδρου Αναστασιάδη στην αρχή της πολιτικής ισότητας, η οποία μαζί με το ζήτημα των εγγυήσεων ήταν το σημείο στο οποίο σταμάτησε το «παζάρεμα» στο Κραν-Μοντανά το 2017.
Η διάσκεψη είναι προγραμματισμένη να ολοκληρωθεί την Πέμπτη το μεσημέρι με μια κοινή συνάντηση όλων των εμπλεκομένων, μαζί και με τους υπουργούς Εξωτερικών της Ελλάδας, της Τουρκίας και της Βρετανίας, που έφτασαν στη Γενεύη την Τρίτη.
Κυπριακές κυβερνητικές πηγές, μιλώντας στην Καθημερινή, δεν απέκλεισαν, λόγω αλλαγών στο πρόγραμμα της συνόδου, η ελληνοκυπριακή αντιπροσωπεία να χρειαστεί να αναχωρήσει την Παρασκευή, χωρίς ωστόσο να διευκρινίζουν ποιες μπορούν να είναι αυτές οι αλλαγές.
Το πιο πιθανό σενάριο κατάληξης της άτυπης διάσκεψης είναι η περιγραφή από τον Αντόνιο Γκουτέρες των επόμενων βημάτων, είτε γραπτώς είτε σε συνέντευξη Τύπου.
Μετά τις συναντήσεις τους με τον γ.γ. του ΟΗΕ, ο πρόεδρος Αναστασιάδης επρόκειτο να έχει συνάντηση με τον Ελληνα ΥΠΕΞ Νίκο Δένδια, ενώ ο κ. Τατάρ επρόκειτο να ενημερώσει τους Τ/Κ πολιτικούς αρχηγούς πριν παραστεί σε δείπνο Ιφτάρ στο τουρκικό προξενείο. Το πρόγραμμα της Τρίτης αναμενόταν να ολοκληρωθεί με κοκτέιλ που παραθέτει ο γ.γ. του ΟΗΕ στους επικεφαλής των αντιπροσωπειών.
Η διαδικασία ξεκίνησε στις 4 το απόγευμα της Τρίτης (5 ώρα Ελλάδος), με διμερή συνάντηση του γ.γ. του ΟΗΕ με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ερσίν Τατάρ και την ομάδα του: τον διαπραγματευτή Εργκιούν Ολγκιούν, τον «υπουργό Εξωτερικών» Τασχίν Ερτουγρούλογλου, το μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας και «βουλευτή» Αμμοχώστου Ογουζχάν Χασίπογλου, τον σύμβουλο του Τουρκοκύπριου ηγέτη Οσμάν Ερτούγ και τον συντονιστή για τις δικοινοτικές επιτροπές Γκιουνές Ονάρ.
Μετά τη συνάντηση που διήρκεσε μιάμιση ώρα, ο κ. Γκουτέρες συνάντησε τον πρόεδρο Αναστασιάδη, τον οποίο συνόδευαν ο διαπραγματευτής Ανδρέας Μαυρογιάννης, ο τέως ΥΠΕΞ Ιωάννης Κασουλίδης, ο διευθυντής του διπλωματικού γραφείου Κυριάκος Κούρος, το μέλος του διπλωματικού γραφείου Παντελής Παντελίδης και ο συνεργάτης του κ. Μαυρογιάννη, Ανδριανός Κυριακίδης.
Κυβερνητική πηγή έσπευσε να ξεκαθαρίσει στους δημοσιογράφους πως η παρουσία του κ. Ερτουγρούλογλου στη συνάντηση δεν αποτελεί αναγνώριση, όπως επιχειρεί να παρουσιάσει η τουρκική πλευρά. Η ίδια πηγή τόνισε παράλληλα πως ο Τ/Κ ηγέτης μπορεί να συνοδεύεται από όποιον θέλει.
Εν τω μεταξύ, στη Γενεύη, στο περιθώριο της συνόδου, βρίσκονται και τρεις ανώτεροι διπλωμάτες της Ε.Ε. Πρόκειται για την Ανγκελίνα Αϊκχορστ, διευθύντρια για θέματα Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, τον Κρίσταν Μπγιόρνσον, επικεφαλής της Μονάδας Στήριξης Επίλυσης του Κυπριακού, και τη διπλωμάτη της ΕΥΕΔ Χέλεν Χολμ Πέντερσεν.
«Δύο κράτη»
Την πλήρη στήριξή του στον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ερσίν Τατάρ εξέφρασε ο κυβερνητικός εταίρος του Ερντογάν και ανέφερε πως η μόνη λύση στην Κύπρο είναι τα δύο κράτη. Ο κ. Μπαχτσελί κατηγόρησε τον πρώην ηγέτη των Τουρκοκυπρίων Μ. Ακιντζί και ανέφερε πως «ο μόνος χαρακτηρισμός που αξίζει στον Ακιντζί είναι πως κάνει παλικαρισμούς των Ελληνοκυπρίων. Δεν υπάρχει κάποιος που θα ξεγελαστεί με τις προκλήσεις των ανθρώπων που είναι δέσμιοι στα λουριά των Ελληνοκυπρίων. Η Κύπρος είναι τουρκική, είναι ο ένδοξος θάνατος, είναι ο αγώνας, είναι η επιβίωση». Σε αυτό το κλίμα, ο πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου εξαπέλυσε σφοδρή κριτική για την εξωτερική πολιτική που ασκεί ο Ερντογάν. «Ο Ερντογάν είναι κίνδυνος εθνικής ασφαλείας για την Τουρκία. Με την εξωτερική του πολιτική οδηγεί τη χώρα σε περιπέτειες. Ποτέ δεν αναγνώρισαν οι ΗΠΑ τη γενοκτονία και το έκαναν τώρα. Γιατί; Aυτό πρέπει να το δούμε. Κι αντί να δούμε έναν Ερντογάν να βρυχάται σαν λιοντάρι στον Μπάιντεν, ακούσαμε κάτι σαν νιαουρίσματα γάτας», δήλωσε.
Επενδύει στις διμερείς συναντήσεις ο Γκουτέρες
Οι αντιπροσωπείες των εγγυητριών δυνάμεων μπαίνουν στη διαδικασία σήμερα Τετάρτη. Η αρχή θα γίνει στις 10 το πρωί ώρα Γενεύης (11 ώρα Ελλάδος) με ολομέλεια όλων των αντιπροσωπειών, που θα διαρκέσει μέχρι τις 1 μετά το μεσημέρι. Στη συνέχεια, ο γ.γ. του ΟΗΕ θα έχει σειρά διμερών συναντήσεων με όλους τους εμπλεκομένους, ξεκινώντας από τον Τούρκο ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου στις 2 (τοπική ώρα) και συνεχίζοντας ανά ώρα με τον Ελληνα ΥΠΕΞ Νίκο Δένδια, τον Βρετανό ΥΠΕΞ Ντόμινικ Ράαμπ, τον Τουρκοκύπριο ηγέτη και τον πρόεδρο Αναστασιάδη.
Αν και το αρχικό πρόγραμμα προέβλεπε δεύτερη ολομέλεια πριν οι συμμετέχοντες συνεχίσουν με δείπνο εργασίας, τα Ηνωμένα Εθνη αποφάσισαν τελικά να προχωρήσουν κατευθείαν σε δείπνο στις 7. Εκτιμήσεις κυβερνητικών πηγών σημειώνουν πως ο γ.γ. του ΟΗΕ επενδύει στις διμερείς συναντήσεις, τις οποίες θεωρεί πιο παραγωγικές.
Τα σενάρια για την κατάληξη της διαδικασίας είναι, πρώτον, αν διαπιστωθεί ναυάγιο στις προσπάθειες, να αφεθεί η όποια προσπάθεια για καλύτερες ημέρες, δεύτερον, να διακρίνει ο γ.γ. του ΟΗΕ πως υπάρχει περιθώριο επίσημης έναρξης διαπραγματεύσεων το επόμενο χρονικό διάστημα και, τρίτον, να θεωρήσει ο γ.γ. του ΟΗΕ πως η άτυπη προσπάθεια μπορεί να συνεχιστεί, καθώς υπάρχει περιθώριο συζήτησης για τη βάση της λύσης.
Το τρίτο σενάριο θεωρείται το πιο πιθανό, με τον γ.γ. του ΟΗΕ να ανακοινώνει τα επόμενα βήματα γραπτώς ή σε συνέντευξη Τύπου. Τα πάντα όμως είναι ρευστά, και το κατά πόσον η συνέχεια θα δοθεί σε νέα άτυπη συνάντηση στη Γενεύη, όπως φέρεται να ζητάει η Τουρκία, θα διαφανεί μετά τα αποτελέσματα των εντατικών σημερινών διαβουλεύσεων.
