Μπορούσε η Ελλάδα να αποφύγει τον πόλεμο;

Οι νεκροί στην Ελλάδα από την έναρξη της πανδημίας ξεπέρασαν τους 10.000. Είναι διπλάσιοι από το σύνολο των Ελληνοκυπρίων που έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο. Πλησιάζουν τον αριθμό των πεσόντων που θυσίασαν τη ζωή τους στο Αλβανικό Έπος. Ενώ όμως η θυσία των συνανθρώπων μας στην Κύπρο και την Αλβανία ήταν αναπότρεπτη, τα θύματα της πανδημίας θα μπορούσαν σήμερα να ζουν ανάμεσά μας. Ο τρόπος διαχείρισης της πανδημίας δεν ήταν μονόδρομος. Ήταν μία στρατηγική επιλογή. Μία πολιτική απόφαση.

Όπως ακριβώς ήταν πολιτική απόφαση, με μια άλλη στρατηγική, ο τρόπος διαχείρισης της πανδημίας κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος. Τότε, από τον Φεβρουάριο έως και τον Μάιο, σε διάστημα τεσσάρων μηνών έχασαν τη ζωή 175 συμπολίτες μας. Όσοι πεθαίνουν στο τρίτο κύμα κάθε δύο μέρες.

Το πιο ανατριχιαστικό συμπέρασμα στο χρονικό διάστημα από το ξέσπασμα της πανδημίας έως και σήμερα είναι η ευκολία προσαρμογής του συστήματος στην απώλεια της ανθρώπινης ζωής. Οι πολιτικές επιλογές προβάλλονται σαν να ήταν η μοναδική πραγματικότητα και το συλλογικό συνειδητό κατασκευάζεται για να συνηθίζει στο άκουσμα των νεκρών σαν να ήταν μόνο αριθμοί.

Η παραβίαση των αρχών του Συντάγματος

Σε πρώτη φάση, οι αρχές της Κίνας καθυστέρησαν να ενημερώσουν την επιστημονική κοινότητα για το εύρος της επιδημίας. Αντίστοιχα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ανεχόμενος τις κινεζικές καθυστερήσεις και την παράλογη πολιτική του Τραμπ, καθυστέρησε να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για την έγκαιρη αποφυγή της πανδημίας.

Θα μπορούσε να αποτραπεί η επέκτασή της εάν οι Κινέζοι είχαν εγκαίρως κλείσει τα σύνορά τους; Βέβαια. Οι ευθύνες όμως της Κίνας, του Τραμπ και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας σταματούν εκεί. Από ένα σημείο και μετά, όταν τα δεδομένα για τον κορωνοϊό ήταν γνωστά, ο καθένας ανέλαβε τις ευθύνες του.

Τον Ιούνιο του 2020, μέχρι να αλλάξει η στρατηγική και να ανοίξει πανηγυρικά ο τουρισμός, ο αριθμός των νεκρών στην Ελλάδα είχε εκμηδενιστεί. Η χώρα μας είχε καταφέρει να αποφύγει τον πόλεμο. Από τότε, ενώ γνωρίζαμε τη σοβαρότητα της πανδημίας και των μεταλλάξεων του ιού, θρηνήσαμε άλλα 10.000 θύματα. Μέχρι σήμερα.

Προφανώς υπάρχουν χώρες με χειρότερα αποτελέσματα. Η ατζέντα των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης από την έναρξη της πανδημίας εξαντλείται στην Ελλάδα, δυστυχώς, μόνο σε αυτές. Το ζήτημα, όμως, δεν είναι αυτό. Η αξία της ανθρώπινης ζωής δεν είναι ούτε συγκρίσιμη, ούτε διαπραγματεύσιμη. Το μείζον θέμα είναι εάν θα μπορούσαν να σωθούν οι ζωές των ανθρώπων που χάθηκαν.

Στην Ελλάδα ειδικά δεν υφίσταται καμία αμφιβολία για την προτεραιοποίηση μεταξύ των εναλλακτικών επιλογών, καθώς το ενδεχόμενο δίλλημα διασαφηνίζεται από τις αρχές του Συντάγματος. Στην παράγραφο 2 του άρθρου 5 σαφώς προβλέπεται ότι όλοι όσοι βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία της ζωής τους.

Την απόλυτη, όχι τη σχετική.

Το κράτος, όμως, εφαρμόζει το Σύνταγμα κατά το δοκούν (Το Σύνταγμα του 21ου αιώνα, Εκδόσεις Παπαζήση). Η αλλοίωση και η παραβίαση των αρχών του συντελούνται χωρίς αντιστάσεις.

Υπήρχε εναλλακτική Στρατηγική;

Το ερώτημα, συνεπώς, είναι εάν υπήρχε πρακτικά αυτή η δυνατότητα. Εάν μπορούσαν να σωθούν οι άνθρωποι που χάθηκαν. Εάν υπήρχαν εναλλακτικές επιλογές.

Η απάντηση είναι, σαφώς ναι.

H Kίνα, στην οποία πρωτοεμφανίσθηκε ο κορωνοϊός, κατάφερε να ελέγξει τη διάδοσή του, παρότι βρέθηκε τελείως απροετοίμαστη. Στη χώρα που χτυπήθηκε πρώτη, χωρίς να έχει καμία εμπειρία από καμία άλλη για την αντιμετώπισή του, στο κράτος του 1,4 δισεκατομμυρίων πολιτών, έχουν πεθάνει λιγότεροι από 5.000 άνθρωποι. Και στην Κούβα, με πληθυσμό αντίστοιχο με τον δικό μας, έχασαν τη ζωή τους 581. Συνεπώς, στα συστήματα με διαφορετικές ιδεολογικές αναφορέςοι απώλειες ήταν μικρότερες.

Με αυτά τα δεδομένα, θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι η κυριότερη αιτία για τη θανατηφόρο εξάπλωση της πανδημίας δεν ήταν η χώρα προέλευσής της, αλλά η απληστία του καπιταλιστικού συστήματος. Πολλοί θα συμφωνήσουν με αυτό το συμπέρασμα, αλλά θα διαφωνήσουν με τη διαδικασία. Επικαλούμενοι τον απολυταρχικό τρόπο λειτουργίας των συστημάτων αυτών.

Όμως, δεν ήταν μόνο οι κομμουνιστικές χώρες που κατάφεραν να επιτύχουν αντίστοιχα αποτελέσματα. Αλλά και όσα κράτη πρόταξαν αδιαπραγμάτευτα και αταλάντευτα την αξία της ανθρώπινης ζωής από τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα.

Το γνωστό σε όλους παράδειγμα του Ισραήλ δεν αρκέστηκε μόνο στα εμβόλια που κατάφερε να αποκτήσει γρηγορότερα από τις άλλες χώρες. Μέχρι να επιτύχει το αναγκαίο ποσοστό εμβολιασμού, ήταν επτασφράγιστο από τον έξω κόσμο. Δεν έμπαινε και δεν έβγαινε κανείς από τη χώρα. Προκειμένου να διασφαλιστεί η επιτυχία του εμβολιαστικού προγράμματος.

Στην άλλη πλευρά του κόσμου, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία εφάρμοσαν τη στρατηγική των μηδενικών κρουσμάτων για την πλήρη εξάλειψη του ιού. Δεν άνοιξαν τα σύνορά τους μετά από τα θετικά αποτελέσματα των πρώτων τεσσάρων μηνών. Και αποφάσισαν να μην υποδεχτούν επισκέπτες στη θερινή τουριστική περίοδο, που μόλις ολοκληρώθηκε. Αρκέστηκαν στην εύρυθμη, κατά το δυνατόν, λειτουργία των άλλων τομέων της οικονομίας τους και στον εσωτερικό τουρισμό.

«Η Αυστραλία δεν βιάζεται να ανοίξει τα σύνορα, σας διαβεβαιώνω», ανέφερε πρόσφατα ο πρωθυπουργός Σκοτ Μόρισον. «Δεν θα θέσω σε κίνδυνο τον τρόπο με τον οποίο ζούμε σε αυτή τη χώρα, που καταφέραμε να είναι τόσο διαφορετικός σε σχέση με ό,τι συμβαίνει στον υπόλοιπο κόσμο σήμερα», συνέχισε. «Δεν είναι ασφαλές τώρα το άνοιγμα των διεθνών συνόρων μας. Σε όλο τον κόσμο, ο COVID-19 εξακολουθεί να είναι σε πλήρη έξαρση. Βλέπουμε ακόμα ραγδαία εξάπλωση καθημερινά, ιδίως στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Εξακολουθεί να είναι μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση», ξεκαθάρισε.

Το αποτέλεσμα είναι ότι η Αυστραλία των 25 εκατομμυρίων κατοίκων έχει χάσει 960 ανθρώπους. Και η Νέα Ζηλανδία, με τον μισό πληθυσμό από τον δικό μας, έχει απωλέσει 26.

Η προφανής εναλλακτική επιλογή από αυτήν που ακολουθήθηκε θα ήταν απλώς ο σεβασμός των αρχών του Συντάγματος. Εάν η στρατηγική της συνολικής κυβερνητικής πολιτικής είχε ως στόχο την εφαρμογή του. Εάν η φροντίδα για τη ζωή του κάθε ανθρώπου εκλαμβανόταν ως πρωταρχική ευθύνη της πολιτείας. Η προστασία της ανθρώπινης ζωής ως θεμελιώδες αγαθό. Ως απόλυτη αξία.

Υ.Γ. Η στρατηγική που παρουσιάζεται δεν διαμορφώθηκε εκ των υστέρων. Εκπονήθηκε από τον Μάιο του 2020 (www.dimitristziotis.org) και επικαιροποιήθηκε για κάθε φάση της πανδημίας.