Κύπρος - το κανονικό success story

Αν δεν ήξερε κανείς τι συνέβη στην Κύπρο πριν από 15 μήνες, δεν θα το έβλεπε μπροστά του, δεν θα το αναγνώριζε στη βουή του πλήθους και δεν θα το αισθανόταν, πηγαίνοντας σήμερα στο νησί. Θα μπορούσε να κοιτάξει κλειστά μαγαζιά στη λεωφόρο Μακαρίου και να μάθει ότι η ανεργία έχει εκτιναχθεί στο υψηλότερο σημείο από την εισβολή και μετά, κοντά στο 17%, αλλά η γενική εικόνα δείχνει πολιτική σταθερότητα και κοινωνική ειρήνη. Πώς συμβαίνει αυτό στη χώρα που έγινε πειραματόζωο τον Μάρτιο του 2013 για να δοκιμαστεί το κούρεμα καταθέσεων ως μοντέλο διάσωσης τραπεζών που καταρρέουν;

Η απάντηση είναι περίπλοκη. Αυτά που ξέρουμε είναι ότι τα μεγάλα κόμματα έχουν, διαχρονικά, υψηλό βαθμό συνεννόησης και συνεργασίας, τα συνδικάτα δεν δείχνουν επαγγελματικό ριζοσπαστισμό, η κοινωνία είναι υπομονετική και πειθαρχημένη, τόσο που να μην εκδηλωθεί κανενός είδους συλλογική εξαλλοσύνη όταν τα ATM έδιναν μέχρι 300 ευρώ την ημέρα. Όλα αυτά συλλειτούργησαν όταν χτυπήθηκε σκληρά το νησί που είχε χτυπηθεί πολύ σκληρότερα το 1974 - και αυτή είναι μια άλλη, βαθύτερη, ίσως ερμηνεία για το κυπριακό παράδειγμα. Έχοντας καθημερινά κανείς στον ορίζοντά του την τουρκική σημαία στον Πενταδάκτυλο δεν αναζητά εύκολα εσωτερικό εχθρό, βρίσκει λόγους για να χτίσει την εθνική ενότητα και την πολιτική συναίνεση και θυμάται ότι υπάρχει κάτι πολύ χειρότερο από την οικονομική καταστροφή. Ενδεχομένως, έχει παίξει ρόλο και το γεγονός ότι το κούρεμα στις τράπεζες Κύπρου και Λαϊκή το πλήρωσαν κυρίως ξένες εταιρείες και ξένοι ιδιώτες, λιγότερο οι Κύπριοι καταθέτες που, παραδοσιακά, σπάνε τα χρήματά τους σε διάφορες τράπεζες. Ειδικά για τη Λαϊκή γνώριζαν λίγο-πολύ ότι είναι προβληματική, ενώ εμπιστεύονται πολύ την Ελληνική τράπεζα στην οποία μεγαλομέτοχος είναι η Εκκλησία. Αν προσθέσει κανείς και το βρετανικό ίχνος στη λειτουργία της κυπριακής δημόσιας διοίκησης μπορεί να καταλάβει, σε κάποιο βαθμό τουλάχιστον, γιατί η Αφροδίτη δεν πήγε στον Αδη, ενώ τον πλησίασε.

Συμφιλιωμένοι με την Τρόικα

Ο υπουργός Οικονομικών Χ. Γεωργιάδης μιλά για την έξοδο στις αγορές που σχεδιάζεται πολύ ψυχρά, όπως και όταν αναφέρεται στις μειώσεις μισθών και συντάξεων μέχρι 25%. Μεγάλη έμφαση δίνει στη διατήρηση της φορολογικής σταθερότητας και τονίζει ότι αυτό ήταν το βασικό αντικείμενο διαπραγμάτευσης με την Τρόικα, που κάθε επίσκεψή της στο νησί δεν προκαλεί πολιτική ή κοινωνική αναταραχή, είναι μια ήσυχη ρουτίνα.

Το δόγμα που ακολουθήθηκε ήταν «εφαρμόζουμε το μνημόνιο, για να βγούμε από το μνημόνιο». Και μέχρι στιγμής τους πάει καλά. Δεν υπήρξε μαζική φυγή ξένων εταιρειών, ούτε καν ρωσικών, ενώ τους τελευταίους μήνες καταγράφεται αύξηση εγγραφών, ιδιαίτερα από Κινέζους που ασχολούνται κυρίως με το real estate. Ελκυστικός για τους Κινέζους αποδείχθηκε ένας νόμος που δίνει κυπριακό διαβατήριο σε όποιον ξένο κάνει επένδυση της τάξης των 5 εκ. ευρώ. Τώρα συζητείται η δημιουργία ενός κινεζικού σχολείου στην Πάφο κι αυτό έχει ενθουσιάσει τη Λευκωσία γιατί δείχνει διάθεση δέσμευσης κεφαλαίων στο νησί. Το ίδιο συμβαίνει και με την παγκοσμίου εμβέλειας Αμερικανική εταιρεία Halliburton που έκανε έδρα της την Κύπρο για τις δουλειές της στην ευρύτερη περιοχή, προσφέροντας ήδη 600 θέσεις εργασίας.

«Πάμε καλά» λέει ο Κύπριος πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης ο οποίος δεν θα ξεχάσει ποτέ πως με το που ανέλαβε βρέθηκε μπροστά στο δίλημμα «κούρεμα» ή άτακτη χρεοκοπία. Σε τακτά χρονικά διαστήματα συναντά πολίτες στο προεδρικό, σε ομάδες των 100, που υποβάλουν ηλεκτρονικά αίτηση ζητώντας συνάντηση με τον πρόεδρο. Τον ρωτούν και τους απαντά, γιατί να το φοβηθεί;, αναρωτιέται ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Ν. Χριστοδουλίδης που διαβεβαιώνει ότι αρέσει πάρα πολύ στον πρόεδρο η απευθείας επαφή με τον κόσμο, για να πιάνει τον παλμό του. Παράξενα πράγματα για τα ελληνικά μέτρα, αλλά υπάρχουν κι άλλα. Για παράδειγμα ο Χριστοδουλίδης είναι διπλωμάτης και διετέλεσε εκπρόσωπος της κυπριακής προεδρίας της ΕΕ επί προεδρίας Χριστόφια. Τον εμπιστεύθηκε, λοιπόν, ο Χριστόφιας, τον εμπιστεύεται ο πολιτικός του αντίπαλος Αναστασιάδης που τον διαδέχθηκε. Πολύ φυσικό για την Κύπρο, όταν το αριστερό ΑΚΕΛ ως αξιωματική αντιπολίτευση κάνει ελάχιστη φασαρία και αποφεύγει να δημιουργήσει οποιοδήποτε επί της ουσίας πρόβλημα στην εφαρμογή του προγράμματος προσαρμογής.

Κοιτάσματα και Κυπριακό

«Το ενεργειακό δεν επηρεάζεται από το κυπριακό». Ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Ν. Αναστασιάδης είναι κατηγορηματικός σ αυτή τη θέση και έχει κουραστεί να απαντάει στη σχετική ερώτηση που είναι η πλέον συνηθισμένη από τη στιγμή που η ιταλική ENI, η γαλλική Total και η αμερικανική Noble μαζί με την ισραηλινή Delek έδειξαν έμπρακτο ενδιαφέρον για τον φυσικό πλούτο του νησιού.

«Υπάρχει μόνο plan A» λέει από την πλευρά του ο υπουργός Εξωτεριικών της Κυπριακής Δημοκρατίας Γιαννάκης Κασουλίδης μιλώντας για το κυπριακό και αναγνωρίζοντας ότι αυτή την περίοδο δεν ανήκει στις προτεραιότητες της Αγκυρας που είναι αποτραβηγμένη.

Η αισιοδοξία συνδέεται με την προσπάθεια να συνεχιστούν οι συνομιλίες που δεν βρίσκονται σε καλό σημείο αλλά παρόλα αυτά είναι προς το συμφέρον της Κυπριακής Δημοκρατίας να εξελίσσονται παράλληλα με όσα συμβαίνουν στον ενεργειακό τομέα, που αποτελεί σημείο αιχμής για τη στρατηγική της Λευκωσίας.

Και οι δύο πλευρές γνωρίζουν ότι τα κοιτάσματα θα βγουν προς πώληση σε μια δεκαετία περίπου, επομένως είναι και δεν είναι κίνητρο για τη λύση του κυπριακού. Είναι επειδή μπαίνει εκ των πραγμάτων το θέμα της συμμετοχής των Τουρκοκύπριων στην αξιοποίηση του φυσικού πλούτου, δεν είναι γιατί αργεί η στιγμή που οι υδρογονάνθρακες θα γίνουν χρήμα, το οποίο μάλιστα κανείς δεν ξέρει πόσο θα είναι.

Για την ώρα, οι Τουρκοκύπριοι κάνουν ό,τι μπορούν για να παγώσουν οι συνομιλίες που έδειξαν κάποια δυναμική μετά την έκδοση του κοινού ανακοινωθέντος Αναστασιάδη-Ερογλου (Φεβρουάριος 2014). Ομως, ο Γ. Κασουλίδης θυμίζει ότι τέτοιες διακυμάνσεις έχουν υπάρξει πολλές φορές στο παρελθόν και ελπίζει ότι το σημερινό αδιέξοδο θα αρθεί κάποια στιγμή με αποτέλεσμα να περάσει η διαδικασία στην κρίσιμη φάση του «πάρε-δώσε». Η εμπλοκή που καταγράφεται τώρα οφείλεται στην άρνηση της τουρκοκυπριακής πλευράς να παρουσιάσει χάρτη για να συζητηθεί επί της ουσίας το εδαφικό αλλά και στην απόρριψη οποιασδήποτε αλλαγής στάσης στο θέμα των εποίκων και των εγγυήσεων. Παρόλα αυτά, ο επικεφαλής της κυπριακής διπλωματίας εξακολουθεί να πιστεύει ότι το φθινόπωρο, αφού θα έχουν υποβληθεί όλες οι προτάσεις της κυπριακής πλευράς, θα υπάρξει η δυνατότητα για συγκλίσεις. Τον Μάρτιο θα γίνουν εκλογές στα κατεχόμενα και ο Ερογλου θα είναι ξανά υποψήφιος, ενώ λέγεται πως οι ΗΠΑ προτιμούν τον Κεντροαριστερό Ναμί.

Ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Τζ. Μπάιιντεν επισκέφθηκε τον Μάιο την Κύπρο και ήταν τόσο ενημερωμένος για σύνθετες πτυχές του κυπριακού ώστε φάνηκε ολοκάθαρα το ειλικρινές ενδιαφέρον της Ουάσιγκτον για μια πρωτοβουλία που θα καταλήξει κάπου. Παρόλα αυτά, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κυπριακής Δημοκρατίας Ν. Χριστοδουλίδης παραδέχεται ότι ο Μπάιντεν ήρθε στην Κύπρο με αφορμή το κυπριακό, αλλά βασικά τον ενδιέφερε το ενεργειακό.