Ένας πρωθυπουργός δίπλα στους εκτελεστές. Είναι γελοιογραφία;

Ο Πέτρος Ζερβός, αγαπημένος και ικανός σκιτσογράφους από την εποχή της «Βαβέλ», δημοσίευσε μία γελοιογραφία όπου ο πρωθυπουργός παρουσιάζεται να πηγαίνει τρικάβαλο με τους εκτελεστές του Γιώργου Καραϊβάζ.  

Προκλήθηκαν αντιδράσεις και δεν είναι η πρώτη φορά. Το ίδιο είχε γίνει και με άλλη γελοιογραφία του καλλιτέχνη, όπου ενέπλεκε το Άουσβιτς με μία κυβερνητική απόφαση που αφορούσε στους πλειστηριασμούς για την πρώτη κατοικία. 

Ο γελοιογράφος δικαιολόγησε την τελευταία επιλογή του παραθέτοντας εκτιμήσεις για μία σειρά γεγονότων της επικαιρότητας και καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι «επιχειρείται ένας γελοίος αντιπερισπασμός από τα τρέχοντα για να πλήξουν ότι τους αντιπολιτεύεται», εν προκειμένω την εφημερίδα που ίδιος εργάζεται. «Η γελοιογραφία πάντα δουλεύει με την υπερβολή!!! Τι δεν καταλαβαίνουν αυτοί που, τάχαμου, αντιδράνε», καταλήγει και επειδή εξακολουθώ να μην καταλαβαίνω εξηγώ τους λόγους. 

Α. Αν υπήρχε μία εφημερίδα που ήθελε να εξυπηρετήσει το ναζισμό, ο γελοιογράφος της θα προσπαθούσε να εξαφανίσει τα εγκλήματα που διέπραξαν οι ομοϊδεάτες του, να τα παρουσιάσει σαν τμήμα απλής άσκησης πολιτικής, άλλωστε αυτή ήταν η βασική υπερασπιστική γραμμή των αρχηγών των SS στη δική της Νυρεμβέργης. Θα έφτιαχνε δηλαδή γελοιογραφίες όπου ο αγκυλωτός σταυρός θα ήταν ένα αξεσουάρ που επιβάλλει η μόδα, θα τοποθετούσε τον Χίτλερ ως ομιλητή στο κοινοβούλιο, θα μετέφερε την εφιαλτική επιγραφή του Άουσβιτς στην άσκηση πολιτικής για τρέχοντα πολιτικά θέματα. Αυτό θα έκανε ο γελοιογράφος μιας ναζιστικής εφημερίδας και θα συνέπλεε πλήρως με τον ιδεολογικό της προσανατολισμό. Όταν αυτή η έμπνευση  προέρχεται από γελοιογράφο ενός αποδεδειγμένα δημοκρατικού εντύπου, θα έπρεπε να σκίσει τα χαρτιά με το που τα αγγίζει η πρώτη μολυβιά. 

Β. Αν υπήρχε μία εφημερίδα που είχε θέσει τους συνεργάτες της στην υπηρεσία του εγκλήματος, ο γελοιογράφος της θα προσπαθούσε να ελαφρύνει την δράση των λωποδυτών, εκβιαστών, βιαστών και δολοφόνων μεταμφιέζοντάς τους σε εξαρτήματα της καθημερινότητας, ότι δηλαδή δεν αποτελούν μία ανωμαλία. Θα παρουσίαζε οπλοφόρους να μοιράζουν δίκαια τα εμβόλια γιατί αυτά που διανέμει το κράτος είναι επικίνδυνα, θα προέτρεπε τους βιαστές να βάλουν σε τάξη αυτούς-αυτές που προκαλούν με το ντύσιμο τους, θα τοποθετούσε τους εκτελεστές της νύχτας δίπλα σε πολιτικούς αποδίδοντας κοινή την ευθύνη του αίματος. Όταν όλα, ή κάποια από τα παραπάνω τα κάνει ο γελοιογράφος ενός αποδεδειγμένα δημοκρατικού εντύπου, θα έπρεπε να σκίσει τα χαρτιά με το που τα αγγίζει η πρώτη μολυβιά. 

Γ. Η δικαιολογία «η γελοιογραφία πάντα δουλεύει με την υπερβολή», της αφαιρεί το πολιτικό/κοινωνικό πρόσημο. Ένα χταπόδι με το σήμα του Ισραήλ στο κεφάλι, το οποίο σφίγγει τον κόσμο δεν αθωώνει τον δημιουργό με την δικαιολογία της «υπερβολής». Είναι αντισημιτισμός και μόνο.

Ένας Εβραίος που παρουσιάζεται σαν δηλητηριώδες μανιτάρι, δεν αποτελεί προιόν υπερβολής. Πρόκειται για γνήσιο ρατσισμό και μόνο.

Όταν σε αυτές τις κατ’ ουσίαν αντιδραστικές δικαιολογίες καταφεύγει ένας δημοκρατικός γελοιογράφος, θα έπρεπε να αφήσει την ενσυναίσθηση να επηρεάσει το χέρι του και να μην πατήσει κανένα γράμμα στο πληκτρολόγιο.