47 γυναίκες και 52 χρόνια

Τον Ιούλιο θα τεθεί σε ισχύ ο νόμος 4706/2020 για την εταιρική διακυβέρνηση των ανωνύμων εταιρειών, ο οποίος (μεταξύ άλλων προβλέψεων) έδινε προθεσμία δώδεκα μηνών από τη δημοσίευσή του στις εισηγμένες επιχειρήσεις να προσαρμοστούν ώστε τα κριτήρια με τα οποία επιλέγονται όσοι απαρτίζουν τα διοικητικά τους συμβούλια να «περιλαμβάνουν τουλάχιστον την επαρκή εκπροσώπηση ανά φύλο, σε ποσοστό που δεν υπολείπεται του είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) του συνόλου των μελών του διοικητικού συμβουλίου». Στην πράξη, καθώς δεν υπάρχει ΔΣ στο οποίο οι άνδρες να αποτελούν λιγότερο από το 25% (σε αρκετά αποτελούν το 100%), αυτό σημαίνει ότι πρέπει να βρεθεί επαρκής αριθμός γυναικών να στελεχώσουν τα διοικητικά συμβούλια των 160 περίπου εισηγμένων.

Σε πρόσφατα δημοσιεύματα διαβάσαμε ότι στις διοικήσεις των εισηγμένων επικρατεί προβληματισμός σχετικά με το αν είναι δυνατή η εύρεση τόσο μεγάλου αριθμού στελεχών που να διαθέτει τα κατάλληλα προσόντα. Ο «μεγάλος αριθμός στελεχών» που πρέπει να βρεθούν, μόνο για τις εταιρείες του Γενικού Δείκτη του ΧΑ, είναι 47– και θυμίζουμε ότι οι επιχειρήσεις είχαν έναν χρόνο να προσαρμοστούν.

Ο Γενικός Δείκτης του ΧΑ περιλαμβάνει 60 εταιρείες, οι οποίες έχουν συνολικά στα διοικητικά τους συμβούλια 563 μέλη. Από αυτά, τα 90 είναι γυναίκες (και από αυτές μόνο 23 έχουν εκτελεστικές αρμοδιότητες). Αρκετές μάλλον έχουν συγγενική σχέση με άλλα μέλη του ΔΣ, καθώς μοιράζονται το ίδιο επώνυμο, χωρίς βεβαίως αυτό να μαρτυρά κάτι για την επάρκειά τους (υπάρχει εταιρεία με 9μελές ΔΣ, στο οποίο τα 6 μέλη έχουν το ίδιο επώνυμο).

Για να πληρείται το ελάχιστο που απαιτεί ο νόμος, κανονικά θα έπρεπε να υπάρχουν περίπου 140 γυναίκες στα ΔΣ του ΓΔ (για το σύνολο των εισηγμένων περίπου 400 συνολικά), κατανεμημένες σωστά ανάλογα με το πλήθος των μελών του κάθε ΔΣ, που για τις εταιρείες που απαρτίζουν τον Γενικό Δείκτη κυμαίνεται μεταξύ 5 και 15 άτομα («περίπου», καθώς σύμφωνα με τον νόμο τα κλάσματα που προκύπτουν στρογγυλοποιούνται στον προηγούμενο ακέραιο).

Απαιτούνται λοιπόν ακόμα 47 γυναίκες. Ο αριθμός αυτός έχει τουλάχιστον δύο αναγνώσεις, και καμία από αυτές δεν είναι καλή:

• Είναι ένας πολύ μικρός αριθμός, για να υποστηρίζεται σοβαρά ότι δεν μπορούν να βρεθούν, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, τόσες γυναίκες στελέχη και επαγγελματίες, με τα κατάλληλα προσόντα και ειδίκευση ανάλογα με το αντικείμενο της κάθε εταιρείας.
• Αν όμως πράγματι δεν μπορούν να βρεθούν, τότε αυτό λέει πολλά για την πολιτική ανάπτυξης στελεχών που οι ίδιες οι επιχειρήσεις -όχι μόνο οι εισηγμένες- έχουν διαμορφωμένες, και για την αφοσίωσή τους στην πολυμορφία (diversity) του στελεχιακού τους δυναμικού.

Πριν από λίγες ημέρες δημοσιοποιήθηκε το Global Gender Gap Report του World Economic Forum για 2021. Παρόλο που τα πράγματα παγκοσμίως, και ειδικά στον δυτικό κόσμο, δεν ήταν ποτέ καλύτερα για τις γυναίκες συνολικά, το βασικό συμπέρασμα είναι ότι θα χρειαστούν ακόμα 135,6 χρόνια μέχρι, στις 156 χώρες της μελέτης, να επιτευχθεί η πλήρης ισότητα. Κυρίως εξαιτίας των επιπτώσεων της πανδημίας, έχουν προστεθεί επιπλέον 36 χρόνια στον προηγούμενο υπολογισμό του WEF, που ήταν 99,5 χρόνια μόλις πέρυσι.

Ειδικά στη Δυτική Ευρώπη, όπου υπάρχει η μεγαλύτερη πρόοδος και η μεγαλύτερη ταχύτητα σύγκλισης, θα απαιτηθούν ακόμα 52,1 χρόνια για την ισότητα, καθώς έχει ήδη διανυθεί το 77,6% του δρόμου. 

Για τις ανάγκες της έκθεσης, ο όρος «ισότητα» περιλαμβάνει πολλούς επιμέρους παράγοντες, σχετιζόμενους με την οικονομία, την εκπαίδευση, την υγεία και τη συμμετοχή στα κοινά. Τα σημαντικότερα προβλήματα που αναδείχθηκαν με την πανδημία αφορούν τη συμμετοχή στα κοινά και στην αγορά εργασίας, κυρίως επειδή οι γυναίκες απασχολούνται περισσότερο σε κλάδους που επηρεάστηκαν ιδιαίτερα από τις απαγορεύσεις κυκλοφορίας, όπως το λιανικό εμπόριο, και ταυτόχρονα επιβαρύνθηκαν δυσανάλογα με τις υποχρεώσεις φροντίδας παιδιών και ηλικιωμένων.

Ένα άλλο αξιοσημείωτο στοιχείο της έκθεσης είναι ότι οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται και στις λεγόμενες «εργασίες του αύριο», όπως cloud computing, τεχνητή νοημοσύνη, επαγγέλματα μηχανικού (engineering), κ.α.

Η Ισλανδία, η Φινλανδία, η Νορβηγία, η Νέα Ζηλανδία και η Σουηδία είναι στις κορυφαίες θέσεις της κατάταξης, στην οποία οι έξι από τις δέκα πρώτες θέσεις ανήκουν σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης.

Μεταξύ των 156 χωρών, η Ελλάδα βρίσκεται στην 98η θέση, 14 θέσεις χαμηλότερα σε σχέση με πέρυσι. Το 2006 που δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά η σχετική έκθεση, βρισκόμασταν στην 69η θέση μεταξύ 115 χωρών – έχουμε δηλαδή σημειώσει πολύ μικρή πρόοδο όλη αυτή την 15ετή περίοδο.

Πάντως, στην Ελλάδα, μετά από 200 χρόνια ανεξαρτησίας, έχουμε για πρώτη φορά γυναίκα Πρόεδρο της Δημοκρατίας, «αστεφάνωτη», που σε πείσμα των συντηρητικών «τολμά» να συνοδεύεται από τον σύντροφό της σε επίσημες εκδηλώσεις. Στηρίζουμε, κοιτάμε μπροστά και προχωράμε.