Οι σχεδιασμοί Ερντογάν: Σχόλιο με αφορμή την ανακοίνωση του εμπνευστή της «Γαλάζιας Πατρίδας» Ramazan Cem Gurdeniz και 103 ναυάρχων εν αποστρατεία.
Κάθε ημέρα που περνά ο Ταγίπ Ερντογάν προσθέτει στη λίστα των απωλειών του άλλο ένα κεφάλαιο. Με τη λήξη κάθε εβδομάδας, την Παρασκευή της προσευχής, ο μέσος τούρκος πολίτης μετρά απώλειες στην τσέπη του και υπολογίζει με ακρίβεια την νέα υποχώρηση του βιοτικού του επιπέδου. Με τέτοιο πληθωρισμό, τόση υποτίμηση του εθνικού νομίσματος και πρωτοφανή για την τελευταία δεκαπενταετία ανεργία ακόμη και ο ψηφοφόρος του Ερντογάν αρχίζει να πείθεται με δυσκολία για την επικινδυνότητα του «αδίστακτου εσωτερικού εχθρού» ο οποίος καραδοκεί για να διαλύσει το τουρκικό έθνος.
Μέχρι και χθες ο Ταγίπ Ερντογάν, από την περίοδο της δημαρχίας του στη Κωνσταντινούπολη ακόμη, διοικούσε βασιζόμενος σε στρατηγικά επιλεγμένες συμμαχίες που καθόριζαν και τις αναγκαίες πλειοψηφίες. Στην αρχή χρησιμοποίησε τις προοδευτικές δυνάμεις μιας κοινωνίας διψασμένης για κοινωνικές ελευθερίες και εξευρωπαϊσμό. Τις χρησιμοποίησε, τις έστυψε σαν λεμονόκουπες και τις πέταξε στον κάλαθο των αχρήστων της εξουσίας, όταν πλέον του ήταν άχρηστες. Μετά, ή ακόμη και παράλληλα, βασίστηκε στις δυνάμεις του Ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν, ενός νεωτεριστή, ενός σύγχρονου «προτεστάντη» του Ισλάμ. Ο Γκιουλέν ήταν χρήσιμος αφού είχε επιλεγεί από τους Αμερικανούς για να συντονίσει το μεγάλο εγχείρημα του “Light Islamism”, της πολιτικής στρατηγικής στον αντίποδα των Αγιατολάχ του Ιράν και των Μουλάδων της Σαουδικής Αραβίας. Έτσι «οικοδομήθηκαν» κατά παράβαση των εντολών οι σχέσεις του Ερντογάν με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους σε όλη την Εγγύς και Μέση Ανατολή. Η συμμαχία με τον Ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν έληξε το βράδυ του «Πραξικοπήματος της Πεντάρας» όπου οι πραξικοπηματίες ωσάν μαθητευόμενοι μάγοι απώλεσαν εξ αρχής τη δυνατότητα επιβολής των εντολών, αφού εξουδετερώθηκε αμέσως ο μηχανισμός διασφάλισης της στρατιωτικής διοίκησης . Οι μεσαίοι αξιωματικοί λάκισαν. Αμέσως μετά ο Ερντογάν συμμάχησε με τα πλέον ακραία στοιχεία της τουρκικής υπερπατριωτικής ακροδεξιάς. Τους Γκρίζους Λύκους του υπερπατριώτη Μπαχτσελί, του ηγέτη του ακροδεξιού κόμματος MHP, του εκφραστή της πλέον ακραίας εθνικιστικής έκφρασης του σύγχρονου παντουρκισμού. Σε αυτή την αδιανόητη συμμαχία το Ισλάμ παντρεύεται τον παντουρανισμό με την συμβολή του υπερπατριωτικού στοιχείου του κοσμικού Κεμαλισμού που εκφράζεται από την αιχμή του δόρατος του νεο-τουρκικού επεκτατισμού. Η έκφραση αυτής της επιθετικής φράξιας του τουρκικού εθνικισμού είναι εδώ και δύο δεκαετίες περίπου το Πολεμικό Ναυτικό της Τουρκίας. Είναι η «Φωλιά του Κούκου» της νέας ιμπεριαλιστικής αντίληψης ενός τμήματος της τουρκικής ελίτ η οποία θεωρεί πως η Τουρκία είναι πλέον υπερδύναμη και πως το μέσον διά του οποίου θα επεκταθεί η στρατιωτική και πολιτική επιβολή της στην Ευρασιατική Περιφέρεια είναι οι θαλάσσιοι οδοί. Αυτός είναι ο λόγος που ο Ναύαρχος Ramazan Cem Gurdeniz αποκαλύπτει το σχέδιο «Γαλάζια Πατρίδα» το 2004 όταν είχε τοποθετηθεί, αυτός ο παραδοσιακός Κεμαλιστής αξιωματικός, στην προεδρία της επιτροπής στρατηγικού σχεδιασμού του Τουρκικού ΓΕΕΘΑ. Βοηθός του ήταν τότε ο μετέπειτα ναύαρχος Cihat Yayci. Είναι αυτός που υλοποίησε για τον Ερντογάν τον σχεδιασμό του επεκτατισμού στην Ανατολική Μεσόγειο και την εκστρατεία της Λιβύης. Δικό του έργο η αποστολή Τουρκμάνων και Τζιχαντιστών μισθοφόρων από τη Συρία στη Λιβύη, δική του και η ιδέα και η Διπλωματία των Γεωτρύπανων. Η «παρέα των ναυάρχων» είχε αποτελέσει έναν από τους πρώτους στόχους του Ερντογάν. Τους είχε χώσει στη φυλακή για προδοσία με την υπόθεση της ERGENEKON. Τους αποφυλάκισε αμέσως μετά το πολυσυζητημένο πραξικόπημα των Γκιουλενιστών, του Ιουλίου 2016. Έκτοτε ο ναύαρχος Cem Gurdeniz ανέλαβε καθήκοντα εθνικού προπαγανδιστή της Γαλάζιας Πατρίδας από τα τηλεοπτικά πάνελ της χώρας. Είναι από αυτούς του 103 ναυάρχους που υπέγραψαν την περίφημη ανακοίνωση του περασμένου Σαββάτου. Ο προπαγανδιστής του Ερντογάν είναι και ο πρώτος που συνελήφθη από τον προστάτη του και οδηγήθηκε στα καθεστωτικά μπουντρούμια. Αυτή είναι άλλωστε και η μοίρα των «χρήσιμων ηλιθίων». Όταν αναλωθεί η χρησιμότητά τους οδηγούνται στα αζήτητα της ιστορίας.
Το τέλος μιας «ανίερης συμμαχίας»
Τα μεσάνυκτα του Σαββάτου που μας πέρασε, δευτερόλεπτα πριν τη δωδεκάτη, οι 103 ναύαρχοι εν αποστρατεία του Πολεμικού Ναυτικού της Τουρκίας, η crème de la crème του τουρκικού επεκτατισμού, δημοσιοποιούσαν την ανακοίνωσή τους κατηγορώντας τον Ερντογάν για εξισλαμισμό του στρατεύματος και προειδοποιώντας την πολιτική εξουσία πως θα ήταν ασυγχώρητο λάθος να αποσυρθεί η Τουρκία από τη Συνθήκη του Μοντρέ η οποία καθορίζει από το 1936 το καθεστώς των Στενών μεταξύ Μαύρης Θάλασσας και Αιγαίου.
Το καθεστώς Ερντογάν εξέλαβε την ανακοίνωση των ναυάρχων ως μορφή εκδήλωσης πραξικοπήματος. Τη Δευτέρα το πρωί συνελήφθησαν δέκα από τους συνυπογράφοντες. Θα συλληφθούν και άλλοι. Στο τέλος θα μείνουν κάτι υπέργηρα γεροντάκια που δεν μπορούν να κάνουν κακό σε κανέναν. Ο ακροδεξιός Μπαχτσελί ζήτησε να κοπεί η σύνταξη των ναυάρχων και να ξηλωθούν τα γαλόνια και τα διακριτικά τους σε δημόσια θέα. Αυτό ήταν το άδοξο τέλος του Νονού της «Γαλάζιας Πατρίδας». Ο Ερντογάν υιοθέτησε την ιδέα του ναυάρχου Gurdeniz και στη συνέχεια τον εξευτέλισε. Τι συνέβη όμως με τη Συνθήκη του Μοντρέ που τόσο τάραξε τους τούρκους ναυάρχους;
Τα λεφτά του Κατάρ, τα διόδια της Διώρυγας και τα φαραωνικά σχέδια του Ερντογάν
Μία από τις σημαντικότερες εμμονές του Ερντογάν είναι η διάνοιξη μίας διώρυγας η οποία θα ενώνει τη Μαύρη Θάλασσα με την Προποντίδα και η οποία θα παρακάμπτει τα Στενά του Βοσπόρου. Πρόκειται για κατασκευαστικό έργο φαραωνικών διαστάσεων. Οι περιαυτολογικές μελέτες είναι σαφείς. Το έργο αυτό θα λειτουργήσει καταστροφικά και θα πυροδοτήσει αλυσιδωτές περιβαλλοντικές αντιδράσεις με αρνητικές επιπτώσεις.
Η οικογένεια του Εμίρη του Κατάρ έχει αγοράσει ήδη τεράστιες περιοχές κατά μήκος της διώρυγας, όπως αυτή έχει σχεδιαστεί. Με λίγα λόγια, η οικογένεια του Εμίρη του Κατάρ έχει φροντίσει να αγοράσει τη γη επί της οποίας σταδιακά θα οικοδομηθούν όλα τα απαραίτητα τεχνικά έργα και οι υποδομές των υπηρεσιών που θα εξυπηρετούν τη ναυσιπλοΐα. Τα κέρδη όμως δεν θα προέρχονται μόνον από τη λειτουργία των υποδομών. Θα προέρχονται και από τα διόδια τα οποία θα καταβάλλουν οι πλοιοκτήτες των εμπορικών σκαφών που θα διέρχονται. Η Συνθήκη του Μοντρέ δεν προέβλεπε την καταβολή διοδίων για τη διέλευση από τα στενά του Βοσπόρου. Αντιθέτως προέβλεπε μία αυστηρή ποσόστωση όσον αφορά τη διέλευση πολεμικών σκαφών από τα Στενά. Η κατάργηση της Συνθήκης του Μοντρέ θα ανέθετε θεωρητικά στην Τουρκία τον έλεγχο και την έγκριση των διελεύσεων. Σε αυτό ποντάρει ο Ερντογάν και οι χρηματοδότες του από το Κατάρ. Όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Αν η Τουρκία αποσυρθεί από τη Συνθήκη του Μοντρέ τότε αυτομάτως το καθεστώς των Στενών επανέρχεται στην προτεραία κατάσταση που δεν είναι άλλη από τη Συνθήκη της Λωζάννης. Αυτή η ρήτρα καταγράφεται ξεκάθαρα στο κείμενο της Συνθήκης του Μοντρέ. Αυτό σημαίνει πως ο έλεγχος των Στενών επανέρχεται στην αρμοδιότητα Διεθνούς Επιτροπής με Πρόεδρο μέλος της διεθνούς κοινότητας και όχι Τούρκο. Τα Στενά από τη Μαύρη Θάλασσα έως την έξοδο στο Αιγαίο υπάγονται εκ νέου στις ρυθμίσεις της Συνθήκης της Λωζάννης με αποστρατικοποίηση ένθεν κακείθεν σε βάθος 20 χιλιομέτρων, με την πλήρη αποστρατικοποίηση της περιοχής των Δαρδανελίων (Τσανάκαλε) κλπ. Αυτά γνώριζαν οι 103 ναύαρχοι και για τον λόγο αυτόν προέβησαν στις γνωστές προειδοποιήσεις προς τον Ερντογάν. Για τους τούρκους εθνικιστές ναυάρχους η Συνθήκη του Μοντρέ είναι η «εγγύηση της ύπαρξης του Βόρειου Κάστρου μας, που είναι η Μαύρη Θάλασσα».
Ο Ερντογάν βρίσκεται στη φάση της σταδιακής απώλειας των συμμαχιών του στο εσωτερικό της χώρας. Όμως, Στρατηγός ή πολιτικός χωρίς εφεδρείες είναι καταδικασμένος σε ήττα.
Ο Ερντογάν καταρχάς έχει άλλη ατζέντα –η οποία καθορίζεται από τα εντελώς ιδιοτελή συμφέροντα της οικογενείας του και των χρηματοδοτών του από το Κατάρ– και από την άλλη πιέζεται αφόρητα από τον διεθνή παράγοντα να εγκαταλείψει τη Ρωσία και το Ιράν αλλά και από την οικονομική κρίση που μαστίζει την Τουρκία και επηρεάζει πλέον τις χαμηλές κοινωνικές τάξεις που είναι όμως ο πυρήνας των ψηφοφόρων του. Χρειάζεται λοιπόν επειγόντως μία διέξοδο. Του την πρόσφεραν στο πιάτο οι 103 ναύαρχοι με τη μεταμεσονύκτια ανακοίνωσή τους. Ως μάννα εξ ουρανού η ανακοίνωση του επέτρεψε να προφασιστεί την ύπαρξη πραξικοπήματος σε εξέλιξη. Διαστρέβλωσε την πραγματικότητα θυσιάζοντας στον βωμό της πολιτικής του επιβίωσης τη συμμαχία του με τους υπερεθνικιστές Κεμαλιστές αξιωματικούς. Προφανώς ο Ερντογάν βρίσκεται στη φάση της σταδιακής απώλειας αναχωμάτων ως προς τις συμμαχίες του στο εσωτερικό της χώρας. Αυτή η κατάσταση οδηγεί αναπόφευκτα στην εξάντληση των εφεδρειών του. Στρατηγός ή πολιτικός χωρίς εφεδρείες είναι καταδικασμένος σε ήττα. Προσέξτε. Το κείμενο των ναυάρχων υπογράφεται από 103 ανώτατους αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού, 103 ημέρες πριν την επέτειο του πραξικοπήματος του Ιουλίου του 2016. Ακόμη και οι συμβολισμοί παραπέμπουν σε δυσοίωνες προοπτικές.
13°
