Τρεις πινακίδες έξω από τον Ιερό Βράχο, στην Ακρόπολη

Η υπουργός Πολιτισμού καταγγέλλει δολοφονία χαρακτήρα. Η πινακίδα, λέει, δεν θα αναρτηθεί στον Βράχο της Ακρόπολης ούτε θα περιλαμβάνει το όνομά της. Και η απόδειξη δεν βρίσκεται στη σύμβαση της δωρεάς ανάμεσα στο Δημόσιο και το Ίδρυμα Ωνάση, όπου πράγματι προβλέπεται η τοποθέτηση πινακίδας με την επισήμανση πως τα έργα του ανελκυστήρα, του φωτισμού και των διαδρομών ΑΜΕΑ «πραγματοποιήθηκαν επί υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη». Βρίσκεται στις φωτογραφίες δύο πινακίδων που έδωσε το υπουργείο Πολιτισμού μαζί με τη διάψευση. Στις πινακίδες της διάψευσης μνημονεύεται το ίδρυμα και η συνεργασία του με το υπουργείο Πολιτισμού αλλά όχι το όνομα της υπουργού.

Ωραία, αλλά γιατί δύο; Γιατί αυτή η αγωνία να πληροφορηθεί και ο τελευταίος επισκέπτης ποιος χρηματοδότησε τα έργα που κάνουν το μνημείο περισσότερο προσβάσιμο, γιατί αυτή η διάθεση υπερπροβολής; Θα μπορούσε να ψάξει κανείς την απάντηση στα ψιλά γράμματα της σύμβασης που παραλίγο να εκθέσει την υπουργό. Αλλά δεν χρειάζεται να κουράσει τα μάτια του. Την ίδια αγωνία, την ίδια διάθεση υπερπροβολής τη βλέπει παντού στην επικράτεια. Σε αθλητικούς χώρους, πάρκα και παιδικές χαρές όπου τεράστιες πινακίδες, ασφαλώς λιγότερο εστέτ από αυτές που θα ενέκρινε ένα ίδρυμα, ενημερώνουν τους επισκέπτες ποιος ήταν ο υπουργός ή ο δήμαρχος που έκανε τη δουλειά του. Ποιος εκλέχθηκε όχι για να μαζεύει μόνο τα σκουπίδια, αλλά και για να στρώσει ένα οικόπεδο στον αστικό ιστό με ταρτάν και να βάλει μέσα δυο κούνιες.

Μια τέτοια προσωπική φροντίδα υστεροφημίας βρίσκει κανείς ακόμη και σε υπουργεία που μετακόμισαν σε μεγαλύτερα κτίρια. Είναι η μετακόμιση έργο για το οποίο αξίζει να μνημονεύεται ένας υπουργός; Δεν θα ήταν ακόμη και αν κουβαλούσε ο ίδιος και με τα ίδια του τα χέρια την υπουργική καρέκλα από το υπαλληλικό ισόγειο στο υπουργικό όροφο. Κι όμως. Η πινακίδα είναι εκεί για να υπενθυμίζει σε ποιου τη βάρδια έκατσε η μετακόμιση. Ο υπουργός θα φύγει από το υπουργείο, κάποια στιγμή θα φύγει και από τη ζωή, αλλά το όνομα θα μείνει εκεί – δεν είναι αυτός ο αυτοδοξασμός ένας τρόπος για να κατακτήσει κανείς την αιωνιότητα;

Είναι και μια ματαιοδοξία που μεταδόθηκε σαν ιός από τους αιρετούς στα ιδρύματα – όχι μία, αλλά δύο ευμεγέθεις πινακίδες τοποθέτησε και το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος στην Εθνική Πινακοθήκη με τις οποίες μνημονεύει την πολύτιμη συμβολή του στην επέκταση του μουσείου. Στο μεταξύ, ο ιός πρόσβαλε κάθε μικρό και μεγάλο εργολάβο. Οι κατασκευαστές έγραφαν κάποτε τα ονόματά τους με μπογιά στις τυφλές όψεις των οικοδομών ή κάρφωναν πινακίδες. Μέχρι που ο πιο φιλόδοξος από αυτούς ικανοποίησε τη δική του ματαιοδοξία τοποθετώντας το όνομά του με τεράστια μεταλλικά γράμματα στις ταράτσες των κτιρίων που κατασκεύαζε. Κανένας δεν ήταν ακριβώς περήφανος για τα κουτιά από μπετόν και γυαλί που είχαν το όνομά του. Αυτός όμως θα ήταν πάνω απ’ όλους. 

Θα ήταν μια πλάνη ή η ψευδαίσθηση που φαίνεται να έχουν πολλοί για τον εαυτό τους περιβάλλοντάς τον με την πατίνα του ευεργέτη. Είναι όμως κάτι περισσότερο από αυτό. Γιατί αυτή δεν είναι απλώς μια χώρα εργολάβων ή wannabe ευεργετών – είτε αυτοί είναι δήμαρχοι και υπουργοί είτε διαχειριστές της υλικής και άυλης κληρονομιάς μεγιστάνων που χάθηκαν. Είναι η χώρα της πινακιδομανίας και σε αυτή την μανία αποτυπώνεται ανάγλυφα η αντίληψη που έχουν εργολάβοι και wannabe ευεργέτες για τον δημόσιο χώρο.

Αρκεί μια απόφαση δημοτικού συμβουλίου όπου η πλειοψηφία θα αναγνωρίσει στον δήμαρχο το τεράστιο έργο του ή μια σύμβαση δωρεάς για να δει κανείς πόσες πινακίδες χωράει ο δημόσιος χώρος – από τις μεγαλύτερες στους αθλητικούς χώρους και τις παιδικές χαρές ως τις πιο διακριτικές που τοποθετούν οι κατασκευαστές στους φράκτες των νεόδμητων οικοδομών, όπως επιτάσσει το τελευταίο trend.

Α ναι, είναι ψηφοθηρικοί οι λόγοι ή οικονομικοί. Ο πολιτικός πρέπει να ξαναβγεί, ο εργολάβος να ξαναχτίσει και ο έμπορος να αυτοδιαφημιστεί στην τέντα του μπαλκονιού για να πουλήσει. Δεν είναι όμως μόνο ο ωφελιμισμός το κίνητρο. Είναι και ο μικρός Τραμπ που κρύβει ο καθένας μέσα του – αυτός ο κάποιος που θέλει να γράψει το όνομά του με χρυσά γράμματα στον πύργο του, όπως έχει γράψει το δικό του ο Ντόναλντ. Πόσους Τραμπ σηκώνει αυτή η χώρα; Πόσες πινακίδες στον ίδιο χώρο; Δύο λένε οι συμβάσεις, αλλά θα μπορούσε να πει κανείς ακόμη και τρεις. Και με τόσους Τραμπ και τόσους ευεργέτες εδώ γύρω, δεν θα έκανε λάθος.