Ο πολιτισμός των ελευθέρων ονύχων

Είναι άξιον απορίας, τουλάχιστον σε εμένα τον ελάχιστο, με ποια άραγε κριτήρια ελήφθη η πολιτική απόφαση (προφανώς με πρόταση της εθνικής επιτροπής των λοιμωξιολόγων) να χαλαρώσουν τα περιοριστικά μέτρα αρχίζοντας από το άνοιγμα κομμωτηρίων, κέντρων αισθητικής - περιποίησης ονύχων (βλ. σε μια περισσότερο λαϊκή βερσιόν τα επονομαζόμενα νυχάδικα). Και αντιλαμβάνομαι (χωρίς αμφιβολία) την ανάγκη περικοπής της κόμης που μεγαλώνει ξέφρενα μέσα στα επαναλαμβανόμενα lockdown, αλλά την προτεραιότητα ανοίγματος των νυχάδικων αδυνατώ ακόμη να κατανοήσω πλήρως. Αν κρίνω βέβαια με γλωσσικά κριτήρια τη μεγάλη αξία του όνυχος για τον ανθρώπινο βίο, δικαιώνουν εκφράσεις όπως για παράδειγμα οι εξής:

Γνωρίζω κάποιον «εξ απαλών ονύχων» (δηλαδή από όταν τα νύχια μας είναι τρυφερά, βλ. από την παιδική ηλικία). Μία ενδελεχής έρευνα αποκαλείται συνήθως «εξονυχιστική» ή μια λεπτομερής κλινική εξέταση από τον γιατρό ξεκινάει από την «κεφαλή/κορυφή και φτάνει μέχρι τα νύχια». Επίσης τα νύχια αποτελούν κριτήριο αναγνώρισης ισχύος και βασιλικής ιδιότητας βλ. στην αρχαία έκφραση «εξ όνυχος τον λέοντα γιγνώσκεις», δηλαδή από το νύχι αντιλαμβάνεται το λιοντάρι. Ακόμη οι όνυχες αποτελούν τα ύστατα όπλα όπως αποδεικνύεται και μέσα από την έκφραση «πολέμησε με νύχια και δόντια». 

Οι προαναφερθείσες εκφράσεις και διατυπώσεις τονίζουν αναμφισβήτητα την τεράστια βιολογική και κοινωνική αξία των ονύχων στην ιστορία της ανθρωπότητας. Από την άλλη δεν θυμάμαι στα παιδικά και εφηβικά μου χρόνια οι μαμάδες, οι θείες και οι γειτόνισσές μας να έδειχναν εξάρτηση από κέντρα αισθητικής των ονύχων. Προφανώς είχαν αναπτύξει μια ικανότητα αυτο-φροντίδας των ονύχων τους πέραν των κέντρων αισθητικής. Και μάλιστα θυμάμαι όλες αυτές τις παλαιάς κοπής κυρίες να είναι πάντα εξαιρετικά περιποιημένες. Τώρα πώς μέσα σε κάποιες δεκαετίες φτάσαμε από την καλαίσθητη αυτο-φροντίδα του όνυχος στην βιομηχανικού τύπου άνθιση των νυχάδικων το αφήνω στα χέρια των κοινωνιολόγων για περαιτέρω εξήγηση. Έτσι λοιπόν (ακόμη) δεν δύναμαι να κατανοήσω το κατά προτεραιότητα άνοιγμα του πολιτισμού των ονύχων, ιδιαίτερα όταν το άνοιγμα του πραγματικού πολιτισμού, δεν διαφαίνεται στο βάθος του τούνελ της πανδημίας.

Σωθήκαμε τελικά αφού ανοίγουν κομμωτήρια και νυχάδικα, διότι βαδίζουμε προς μια υψιπετή εποχή του νέου Μετά-Ανθρώπου, τον οποίον θα αποκαλώ πλέον Homo Novus Epidemicus. Σύμφωνα με τις προσδοκίες σύγχρονων φιλοσόφων-κηρύκων της ανατέλλουσας περιόδου, ο άνθρωπος της post-Covid εποχής θα αναβαθμιστεί πλέον οριστικά (βιολογικά και πνευματικά) με τη βοήθεια της νέας ψηφιακής τεχνολογίας. Χωρίς τέχνη, χωρίς σχολεία, χωρίς αθλητισμό, χωρίς πολιτισμό, χωρίς εσωτερική ζωή με προτεραιότητες τις θεμελιώδεις για μια στοιχειώδη μελλοντική ζωή ανάλογη με εκείνη της αμοιβάδας. Super market, κομμωτήριο, νυχάδικο, ακριβό κινητό για άνετη πρόσβαση σε social media, ενημέρωση με SMS προς την Ανωτάτη Διοίκηση προκειμένου να μεταβεί για εκπλήρωση βασικών βιολογικών αναγκών, δυνατότητα μετακίνησης σε αρχαιολογικούς χώρους (όχι στα πλαίσια του πολιτισμού ή της γνώσης της ιστορίας) αλλά ως περιπάτου σε εξωτερικούς χώρους. Θαυμάστε λοιπόν τον νέο αναβαθμισμένο (ευτελή και ακίνδυνο) επερχόμενο ανθρωπότυπο του μέλλοντος.

Προτεραιότητα σε κομμωτήρια βέβαια και νυχάδικα. Διότι αν δεν φτιάξει ωραίο νύχι ο πολίτης, δεν νιώθει καθόλου καλά. Τι να την κάνει την τέχνη και τον πολιτισμό, άλλωστε οι καλλιτέχνες και ο πολιτισμός είναι «μη χρήσιμα πράγματα», όπως πριν από μερικούς μήνες είχε σχολιάσει δημοφιλής λοιμωξιολόγος σε κάποια από τις τακτικές τηλεοπτικές του εμφανίσεις. Και οι αρχαιολογικοί χώροι δεν ανοίγουν με την έννοια της υποστήριξης του πολιτισμού βέβαια αλλά ως... χώροι περιπάτου. Άλλωστε πρόσβαση θα υπάρχει μόνον με τα πόδια ή με ποδήλατο σε αρχαιολογικό χώρο πλέον. Σκέφτομαι να αρχίσω προπόνηση προκειμένου να πάω π.χ. μέχρι τους Δελφούς με ποδήλατο. Σκεφτείτε τι φοβερούς τετρακέφαλους μυς θα έχω αποκτήσει όταν τελικά φτάσω με το ποδήλατο μου στον αρχαιολογικό χώρο των Δελφών!

Έχω μια αίσθηση ότι ένας ευτελισμός της έννοιας του Ανθρώπου συντελείται μπροστά στα μάτια μας αυτή τη δύσκολη περίοδο. Μια ζωή μελλοντική ετοιμάζεται ίσως με φτηνά καταναλωτικά μοντέλα και υλικά ζωής. Σούπερ μάρκετ, κομμωτήριο, νυχάδικο... Όχι βιβλία, όχι βιβλιοπωλεία, όχι τέχνη, όχι πολιτισμό, όχι αθλητισμό. Αυτά είναι όχι μόνον μέσα για την εύκολη μετάδοση ιογενών λοιμώξεων αλλά επικίνδυνα (για κάθε μορφής εξουσία) εργαλεία πνευματικής ανάπτυξης των Ελεύθερων Ανθρώπων, δηλαδή ανεπιθύμητων όντων.

Μια και σήμερα είναι η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης επιλέγω ένα σύντομο ποίημα του αγαπημένου μου Μίλτου Σαχτούρη, το οποίο πιστεύω ότι εκφράζει με επιτυχία την πλήρη παράνοια των ημερών που ζούμε. Παρουσιάζω μάλιστα και μια μελοποιημένη εκδοχή του ποιήματος αυτού ως συνθέτης και ερμηνευτής:

Κάτω από τη βροχή τρέχουν οι γιατροί να σώσουν τους αρρώστους,
τρέχουνε κι οι γάτες να σώσουν τα γατιά τους, κάτω απ’ τη βροχή τρέχουνε κι οι ποντικοί να βρουν καλό τυρί
και πάλι τρέχουνε οι γάτες να βρουν ωραίους ποντικούς

(ποίηση Μίλτου Σαχτούρη)

Ακολουθεί το μουσικό βίντεο του Θανάση Δρίτσα: