Πολιτικη & Οικονομια

H Αριστερά και η Πολιτική Βία

Η «ελληνική εξαίρεση»

Βασίλης Καπετανγιάννης
5’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Ο Βασίλης Καπετανγιάννης σχολιάζει το φαινόμενο της πολιτικής βίας στην Ελλάδα και γράφει για τη στάση της Αριστεράς απέναντι σε αυτή.

Κάποιοι πολιτικοί σχολιαστές, έμειναν «κατάπληκτοι» από το γεγονός ότι το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης και ο αρχηγός του, έδωσαν δημόσια ενεργή πολιτική στήριξη σε έναν αμετανόητο κατάδικο για τρομοκρατικές δολοφονίες, τον Δ. Κουφοντίνα. Ισχυρίστηκαν προσχηματικά ότι υπερασπίζονταν ένα «δίκαιο» αίτημα, για το οποίο ο ίδιος είχε κατέλθει σε απεργία πείνας, αίτημα για το οποίο οι ίδιοι αποφάνθηκαν ως προς τη νομιμότητά του στο όνομα δήθεν του «κράτους δικαίου». Κατέστησαν την κυβέρνηση και τον Πρωθυπουργό υπόλογους για την υγεία του απεργού για την οποία, φυσικά, υπεύθυνος ήταν αποκλειστικά ο ίδιος. Πολιτική λύση επιδίωκαν οι υποστηριχτές του απεργού και ο ΣΥΡΙΖΑ. Εάν η κυβέρνηση υποχωρούσε θα πανηγύριζαν ότι θριάμβευσε το κράτος δικαίου που «καταρράκωνε» η ίδια. Εάν ο απεργός απεβίωνε θα κατηγορούσαν την κυβέρνηση ως «εκδικητική και απάνθρωπη», «δολοφονική». 

Όλα τα χρόνια που είναι στην φυλακή ο Κουφοντίνας ουδείς τον «εκδικήθηκε». Αντίθετα, επωφελήθηκε τα μέγιστα από τις «εκλεκτικές συγγένειες» του ΣΥΡΙΖΑ. Επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ όχι μόνο μετατάχτηκε σε άνετες αγροτικές φυλακές αλλά και του χορηγήθηκαν άφθονες άδειες, σε βαθμό που να βολτάρει προκλητικά στην Αθήνα, στον τόπο τέλεσης των εγκλημάτων του. Μεγαλύτερη προσβολή για τα θύματά του δεν θα μπορούσε να υπάρχει.

Η κυβέρνηση ορθώς κράτησε σθεναρή και σταθερή στάση και υπεράσπισε τη νομιμότητα των αποφάσεών της. Αλλοίμονο αν υπέκυπτε στον εκβιασμό, όπως ορισμένοι ανοήτως τη συμβούλευαν, για να αποφύγει ταραχές. Το άρθρο της κας Ντόρας Μπακογιάννη στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ (4/3/2021) έβαλε τα πράγματα στη θέση τους από μια ακλόνητη ηθική θέση όταν η θρασύτητα των υποστηριχτών της τρομοκρατίας και του Κουφοντίνα ξεπέρασε κάθε όριο με τις φασιστικές δηλώσεις του κ. Δρίτσα, βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην υπουργού στην κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, ταυτοποιώντας πολιτικά τα θύματα. Δεξιοί ήταν (όχι όλοι). Καλά να πάθουν. Η «ανασκευή» των άθλιων δηλώσεών του μετέπειτα από τον ίδιο αποτέλεσε θέαμα miserabile visu (οικτρόν οιδείν).

Στις φιλελεύθερες δημοκρατίες οι νόμοι δεν ακυρώνονται και δεν ανατρέπονται σε οδομαχίες αλλά στα δικαστήρια και τη Βουλή. Η κυβέρνηση δικαιώθηκε πλήρως. Η νομιμότητα επικράτησε. Οι απειλές των συνηγόρων του απεργού που απειλούσαν θεούς και δαίμονες, την κοινωνική ειρήνη και ασφάλεια, έπεσαν στο κενό. Οι προσφυγές στα δικαστήρια δεν απέδωσαν ως ανυπόστατες. Οπότε μεθοδεύτηκε η λύση της απεργίας πείνας εν μέσω πανηγυρισμών περί «νίκης» και πολιτικών ύβρεων. Κανένα πρόβλημα. «Επαγγελματίας δολοφόνος και επαγγελματίας απεργός πείνας», όπως εξ αρχής γράφτηκε. Αναμένονται με ενδιαφέρον οι δηλώσεις των υποστηριχτών του, πέραν του «στενού περιβάλλοντος» που ούτε λίγο ούτε πολύ θριαμβολογεί. Δεν είναι ασύνηθες στην Αριστερά να βαφτίζει το κρέας ψάρι.

Οι σχολιαστές, όμως, ιδιαίτερα αυτοί που έχουν θητεύσει σε οργανώσεις της Αριστεράς, όφειλαν να γνωρίζουν περισσότερα για την πολιτική ιστορία και πολιτική κουλτούρα της Αριστεράς και τη σχέση της με την πολιτική βία. Επί παραδείγματι, οι αναφορές στον Λεωνίδα Κύρκο και τον Μιχάλη Παπαγιαννάκη, ήτοι σε μια άλλη Αριστερά, δημοκρατική, ευρωπαϊκή, σεμνή, με ήθος και πολιτισμό, με επίγνωση των εθνικών προβλημάτων, με σεβασμό προς τους κανόνες και θεσμούς της φιλελεύθερης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, με πραγματικά προοδευτικές ιδέες, είναι μεν σωστές και τιμητικές, αλλά ελάχιστα ενδιαφέρουν ή επηρεάζουν σήμερα. Ο δε ΣΥΡΙΖΑ που προσπαθούν να νουθετήσουν, εκφράζοντας μάλλον ευσεβείς πόθους, δεν έχει ούτε επιδιώκει να έχει καμιά απολύτως σχέση με την αριστερή αυτή παράδοση. Όχι μόνο την απορρίπτει αλλά και την περιφρονεί βαθύτατα.

Την παράδοση εκείνη της Ανανεωτικής Αριστεράς, υποτίθεται ότι εκπροσωπούσε και συνέχιζε το κόμμα Δημοκρατική Αριστερά (δημιούργημα ομάδας στελεχών που είχε αποχωρήσει από τον ΣΥΡΙΖΑ το 2010) η οποία, όμως, υπό τον κ. Κουβέλη και κατόπιν τον κ. Θεοχαρόπουλο, μεγαλύτερο πολιτικό και ηθικό εξευτελισμό δεν θα μπορούσε να είχε γνωρίσει, γλύφοντας εκεί που έφτυνε. Μια μικρή ομάδα βρίσκεται σήμερα στο ΚΙΝΑΛ καθώς και ορισμένα άλλα υψηλά στελέχη, όπως ο αεί μαχητικός Γιάννης Μεϊμάρογλου, αφού συμμετείχαν στο φιλελεύθερο «Ποτάμι» το οποίο και στήριξαν εκλογικά. Κάτι ίσως να έχει απομείνει από το αξιακό της απόθεμα. Εξέχοντα μέλη της ακαδημαϊκής και πολιτικής κοινότητας είναι φανερό ότι στις δημόσιες παρεμβάσεις τους εμπνέονται από τις αρχές και τις αξίες εκείνης της Αριστεράς.

Για την ιστορία πλέον, πιστεύω ότι ο πιο αυθεντικός κληρονόμος εκείνης της αριστερής  παράδοσης, τελευταίος των «Μοϊκανών». Ήταν ο Σπύρος Λυκούδης, τότε ΓΓ της ΔΗΜΑΡ. Αποχώρησε από το κόμμα το 2014 όταν αυτό εγκατέλειψε αναιτίως εν μια νυκτί την κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, με Πρωθυπουργό τον Α. Σαμαρά και Αντιπρόεδρο τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Ευ. Βενιζέλο, στην οποία συμμετείχε. Ο Λυκούδης δημιούργησε τη δική του πολιτική κίνηση «ΜΕΤΑρρυθμιστές της Αριστεράς», όαση μέσα στη βία, την ηθική εξαχρείωση και την αντι-μνημονιακή απάτη. Μέσα σε ένα κλίμα υστερίας, ύβρεων, ηθικών εκβιασμών από τους φαιοκκόκινους λαϊκιστές ο Λυκούδης παρέμεινε όρθιος και αξιοπρεπής, άρθρωσε έναν σεμνό, σοβαρό και προοδευτικό πολιτικό λόγο[i], τον οποίο και διατήρησε καθ’ όλη τη διάρκεια της βουλευτικής του θητείας. Συνεργάστηκε εκλογικά με το «Το Ποτάμι» του Σταύρου Θεοδωράκη. Εξελέγη βουλευτής και μάλιστα πρώτος σε σταυρούς στην εκλογική περιφέρεια Α’ Αθηνών στις βουλευτικές εκλογές του Ιανουαρίου και Σεπτεμβρίου 2015 και δις Αντιπρόεδρος της Βουλής. Τίμησε στο έπακρο τη συνεργασία αυτή και το αξίωμά του.

Ωστόσο, η πολιτική κίνηση των ΜΕΤΑ δεν μπορούσε από μόνη της να δημιουργήσει ένα υπολογίσιμο εκλογικά κόμμα απέναντι στη νεοσταλινική αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ και να πυροδοτήσει δυναμική μιας άλλης δημοκρατικής, μεταρρυθμιστικής, ευρωπαϊκής, σύγχρονης και προοδευτικής Αριστεράς.

Ούτε το «Ποτάμι», που είχε καλύψει ένα πολιτικό κενό, κατάφερε να αδράξει την ιστορική ευκαιρία για να δημιουργήσει ένα ισχυρό πολιτικό ρεύμα μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ. Η συνεργασία του με το ΠΑΣΟΚ στο κοινό ΚΙΝΑΛ δεν ευδοκίμησε. Τα Κεφάλαια της Ανανεωτικής Αριστεράς κι ενός ισχυρού προοδευτικού Φιλελεύθερου κόμματος έκλεισαν.  

Επομένως, το αριστερό μέρος του πολιτικού φάσματος κυριαρχείται σήμερα από το παραδοσιακό ΚΚΕ, το λαϊκιστικό συνονθύλευμα του ΣΥΡΙΖΑ και το μετα-μοντέρνο αριστερό κόμμα του κ. Βαρουφάκη (πρώην asset του κ. Τσίπρα), κόμματα με κοινοβουλευτική παρουσία. Άπαντα «αντικαπιταλιστικά»και εναντίον του «κατεστημένου» δεν αισθάνονται πολύ άνετα στην «αστική» δημοκρατία. Εκτός Βουλής υπάρχει μια πανσπερμία μικρών και μεγαλύτερων οργανώσεων της ακροαριστεράς κάθε δυνατής απόχρωσης. Τις συνδέει άσβεστο μίσος για τον καπιταλισμό και τη φιλελεύθερη κοινοβουλευτική δημοκρατία. Οι οργανώσεις ανταγωνίζονται σε  «συμβολικές» πράξεις βίας. Στήριξαν με βίαιες πράξεις τον Κουφοντίνα. Το οικογενειακό άλμπουμ της Αριστεράς στην Ελλάδα έχει πολλές σελίδες.

Όλες αυτές οι ελληνικές Αριστερές έχουν κοινά χαρακτηριστικά: πολιτική παιδεία και κουλτούρα, εννοιολογικά και πρακτικά εργαλεία πολιτικής και κοινωνικής ανάλυσης. Εκτρέφουν διάφορες εκδοχές ολοκληρωτικών ουτοπιών. Ο δικός τους σκοπός αγιάζει όλα τα μέσα. Η ιστορική και θεωρητική παιδεία τους εμπεριέχει την πολιτική βία ως αναγκαίο μοχλό κατάκτησης της πολιτικής εξουσίας και κοινωνικών μεταβολών. Βία, ως «μαμή της ιστορίας». Δεν διερωτώνται εάν έχουν προκύψει υγιή βρέφη ή τέρατα.

Με πρόσφατο παράδειγμα την πολιτική στήριξη προς τον Κουφοντίνα ο ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθεί να μην έχει ξεκαθαρίσει τη θέση του απέναντι στην πολιτική βία. Πάντα θώπευε, υποκινούσε και στήριζε πράξεις βίας ορισμένου επιπέδου ως δικαιολογημένη «δίκαια οργή» δήθεν του «λαού. Σκόπιμη αμφισημία και απαράδεκτοι συμψηφισμοί βίας, όταν στριμώχνεται.

Το θέμα, δυστυχώς, δεν έχει λήξει. Η βία είναι και θα είναι για αρκετό καιρό ενεργή και επικίνδυνη στην πολιτική ζωή της χώρας μας. Διότι συνεχώς αναπαράγεται και μεταδίδεται.

Πώς δικαιολογείται η σχέση αυτή της Αριστεράς με την πολιτική βία;    

Ο Δημήτρης Ψυχογιός[ii] στο εξαιρετικό βιβλίο του για την πολιτική βία αναζητεί τα αίτια και τις ρίζες του φαινομένου. Βιβλίο πάντα επίκαιρο και «διδακτικό». Επιλέγω πιο κάτω ένα πολύ μικρό δείγμα από βασικές θέσεις του.  

Ο συγγραφέας ορθώς υποστηρίζει ότι η πολιτική βία εμφανίστηκε παντού στον κόσμο. Ακόμη και στην Ευρώπη μεταπολεμικά, όπου σε πολλές χώρες αναπτύχθηκε μαύρη ή κόκκινη τρομοκρατία, που αρχίζει από το 1968. Όμως, από τη δεκαετία του ’80 και μετά, ο βίαιος αντικοινοβουλευτισμός αρχίζει να περιθωριοποιείται, οι τρομοκρατικές πρακτικές της ακροαριστεράς σταδιακά εγκαταλείπονται. Υπάρχει, όμως, πάντα η «ελληνική εξαίρεση».

Στη χώρα μας, υποστηρίζει, το τρομοκρατικό φαινόμενο επιζεί. «Αυτό που κάνει μοναδική την ελληνική περίπτωση… είναι η διάχυση των βίαιων μορφών διεκδίκησης-διαμαρτυρίας σε ολόκληρη την ελληνική κοινωνία», γράφει. Η ζωή π.χ. των Αθηναίων έχει γίνει αβίωτη εδώ και δεκαετίες από τις διαδηλώσεις, τις καταλήψεις, τις βιαιοπραγίες, που διέλυσαν το κέντρο της πρωτεύουσας. Όμως, ακόμη και οι απόπειρες εισβολής στη Βουλή το καλοκαίρι του 2011, «ειρηνικές εκδηλώσεις» χαρακτηρίζονταν από πολιτικούς και δημοσιογράφους, γράφει.

Η επιβίωση του τρομοκρατικού φαινομένου και των άλλων εκδηλώσεων βίας για τον κ. Ψυχογιό δεν οφείλεται στην «υλική βάση» της ελληνικής κοινωνίας. «Ποτέ άλλοτε στην ιστορία της Ελλάδας δεν είχαμε μεγαλύτερη περίοδο πολιτικής ομαλότητας και οικονομικής ανάπτυξης σαν αυτή των μεταπολιτευτικών χρόνων, αλλά η ομαλότητα συνοδευόταν από φαινόμενα πολιτικής βίας, που δεν υπάρχουν στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες…», υποστηρίζει. Ηλίου φαεινότερο.

Η «αριστερή αγωνιστική ερμηνευτική της Ιστορίας», όπως την αποκαλεί ο συγγραφέας είναι υπεύθυνη για τη μεταπολιτευτική ανοχή απέναντι στην τρομοκρατία και στη βία των διαδηλώσεων και των καταλήψεων, που έχουν κοστίσει δεκάδες νεκρούς, ανυπολόγιστες καταστροφές..: όλα αυτά ήσαν «δίκαιοι αγώνες».

Έλεος, όχι άλλους αγώνες, αναφωνεί, άπελπις!

Δεν εισακούστηκε!

 

[i] Βλ. το βιβλίο του ΔΡΟΜΟΙ ΑΡΙΣΤΕΡΟΙ, ΔΙΑΨΕΥΣΕΙΣ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ, Εκδ. ΙΝΔΙΚΤΟΣ, ΑΘΗΝΑ,  2017.

[ii] Βλ. το βιβλίο του Η Πολιτική Βία στην Ελληνική Κοινωνία, Εκδ. Επίκεντρο, 2013.