Από την Amy στην Cardi B

Σε μέρες καραντίνας, ελληνικού me too, βαριάς χιονόπτωσης και γεωπολιτικών ανακατατάξεων κολυμπάμε σαν τους γυρίνους ανάμεσα στον κυβερνοχώρο και τη σκληρή πραγματικότητα. Όταν το στρώνει θυμίζουμε στους άλλους τη δύσκολη δουλειά των ντελιβεράδων, των ανθρώπων που φροντίζουν να φτάσει το φαΐ στην πόρτα μας. Τους αντικρίζουμε, έστω και για λίγα δευτερόλεπτα, αναγνωρίζοντας την ύπαρξή τους. Υπάρχουν όμως και εργάτες ή υπάλληλοι που δουλεύουν έξω στο κρύο για να έχουμε ρεύμα, νερό και αγαθά στα ράφια των σουπερμάρκετ – αυτοί παραμένουν αόρατοι για τα social και τα παραδοσιακά media είτε μιλάμε για εργασία κάτω από άσχημες καιρικές συνθήκες, είτε για εξουσιαστική/σεξουαλική παρενόχληση προϊσταμένου προς υφιστάμενο. Είναι καλό να μιλάμε.

Αίσθηση έκανε επίσης το γνωστό οξύμωρο των μαυροφορεμένων «υπερασπιστών» της ελευθερίας του λόγου όταν επιχείρησαν να φιμώσουν με τη βία –όπως συνηθίζουν– τον συμπαθή και συνάδελφο ράπερ Ν.Ο.Ε. αφού κατέβηκε κι αυτός να διαδηλώσει κατά του νομοσχέδιου της ευρωπαϊκής οδηγίας περί hate speech και πρόκλησης hate crime. Αν και έλεγε μια από τα ίδια (π.χ. περί «απογόνων δοσίλογων») παρόλα αυτά του επιτέθηκαν και στη συνέχεια τον ρώτησαν αν είναι από κάποιο συνδικάτο – αν δεν είσαι εργατοπατέρας προφανώς δεν δικαιούσαι ελευθερία λόγου στη χώρα των αιωνίων πασόκων. Μέσα σ’ όλα τον κατηγόρησαν ότι είναι και «σεξίστας» κατά το πιο λατινοαμερικάνικο, γιατί στους στίχους του είχε κάπου τη λέξη «μουνί». Το βίντεο πάντως που κυκλοφόρησε έκανε το αόρατο ορατό.

Τη στιγμή που ο ψυχροπολεμικός ανταγωνισμός Κίνας-Ινδίας φαίνεται ότι περικλείει και τη Μεσόγειο ως πιθανό θέατρο πολέμου, η μικρή και πρόσφατα χρεωκοπημένη Ελλάδα καλύπτει τα κενά με συμμαχίες, διπλωματία, εξοπλισμούς και μεταρρυθμίσεις. Οι πολίτες όμως ακόμα ακροβατούμε σ' ένα τεντωμένο σχοινί, από τη σοβαρότητα και το ρεαλισμό στη γελοιότητα και το φανατισμό. Η Ευρώπη δεν ολοκληρώνεται τόσο γρήγορα όσο θα έπρεπε παρόλα αυτά αντέχει ακόμα, αφού μόνο το θλιβερό Brexit υπάρχει ως η άλλη οδός, το what if σενάριο, το εναλλακτικό σύμπαν. Όλα όμως είναι πιθανά.

Αν η τέχνη είναι ένας καθρέφτης της κοινωνίας τότε το hiphop είναι πλαϊνός αυτοκινήτου: Objects are closer than they appear. Διάφοροι φίλοι μιλούν για τον «πάτο» που έχει φτάσει το «rap game» ρίχνοντας το φταίξιμο (πού αλλού;) στους νέους τράπερς. Αόρατο για αυτούς το θλιβερό γεγονός ότι γενικά στο ελληνόφωνο hip hop επικράτησε από τα χρόνια της κρίσης και μετά ένας «αυριανιστικός» λόγος όμοιος του Τράγκα και του Χίου. MCs, τραγουδάνε ακόμα το «η χούντα δεν τελείωσε το '73» και άλλα παρόμοια και το «σοβαρό» κοινό αποθεώνει. Κάποιες φορές μάλιστα οι «πολιτικοποιημένοι» αλλά πάντα φουλ μες στη ματσίλα ράπερς είναι και παιδιά της ανώτερης αστικής τάξης, κοινό μυστικό στη σκηνή.

Ο αντιδραστικός κρυφοπουριτανισμός, που καμουφλάρεται εδώ, θυμίζει τις κατηγορίες για τις αφίσες των «πάρτι της ΔΑΠ» όπου φωτοσοπάροταν συνήθως ένα ημίγυμνο μοντέλο δίπλα από το κείμενο-πρόσκληση. Αίσχος και objectification! Από την άλλη οι καταστροφές αιθουσών διδασκαλίας, εργαστηρίων και άλλων υποδομών των ΑΕΙ, ακόμα και καλπών σε φοιτητικές εκλογές, παραμένουν αόρατες για πολλούς.

Στο δικό μας rap game βγαίνουν στο φως μέχρι και φαινόμενα sextortion μαζί με το νέο trend: ένα προεφηβικoύ τύπου bullying μέσω Instagram όπου ταλαντούχοι και μη ενήλικες καλλιτέχνες του είδους αυτοεξευτελίζονται προσπαθώντας να δείξουν πόσο «gangsta» είναι – well, that didn’t turn out well. Αναρωτιέμαι αν όσοι έχουν ηλικιακό target group 13-17 φοβούνται μη χάσουν τα έσοδα αντί για την ελευθερία του λόγου στο YouTube, είτε είναι λουσάτοι τράπερς είτε αντίφα πολεμιστές του φωτός. Παιδιά, εδώ δεν έχουμε gangs, έχουμε μόνο χουλιγκάνους και παρακράτος.

Είναι τέχνη το hiphop; ρωτάγανε παλιά. Kι αν είναι δεν είναι μόνο το hiphop τέχνη, είναι η απάντηση. Ο Καφετζό την είπε στον Χωμ-Χωμ γιατί δεν είναι όσο κορεκτίλας θα έπρεπε να είναι. Αφίσες επικηρυγμένου φερόμενου βιαστή με κόκκινο αστεράκι επαναστατικό, κολλημένες στην πόλη, μας θυμίζουν πόσο γουστάρουμε την κρεμάλα, την τσουγκράνα και την αναμμένη δάδα και πόσο μισούμε το νόμο και την καταγγελία στις αρχές. Οι δημοσιογράφοι ηθικολογούν με ευκολία αλλά συνεχώς μού ’ρχεται στο μυαλό η Amy Winehouse για κάποιο λόγο. Φεμινίστριες καταγγέλλουν ότι η Πρόεδρος της Δημοκρατίας «δεν τα είπε καλά» ή «πολύ συντηρητικά» όταν συναντήθηκε με τη Σοφία Μπεκατώρου.

Πάλι καλά που υπάρχει και το ραπ, να λέτε.