Το παράδοξο είναι γοητεία, όχι «ελεύθερη έκφραση»

Η εισβολή των αμερικάνικων «καρτούν» στο Καπιτώλιο μπορεί να οδηγήσει τον Τραμπ στην πιο απαξιωτική έξοδο που συνέβη ποτέ σε πολιτικό ηγέτη. Ήδη όμως, του στέρησε την δυνατότητα της «ελεύθερης έκφρασης» στα social media.

Πολλοί έσπευσαν να προβληματιστούν για το δικαίωμα των μέσων να στερούν το δικαίωμα λόγου σε έναν Αμερικανό πρόεδρο. Ακόμα κι αν έχει προκαλέσει με τις εκκλήσεις του την απόπειρα ενός «χολιγουντιανού» πραξικοπήματος…

Η εποχή μας είναι περίεργη και οπωσδήποτε πολύπλοκη στην προστασία της ελεύθερης επικοινωνίας από τα συντάγματα και τους νόμους. Δεν είναι όμως και τόσο δύσκολη η διάκριση μεταξύ βασικών αρχών της δημόσιας διαλεκτικής, κυρίως όσον αφορά την πολιτική και τις δημοκρατικές αξίες.

Η πρώτη διαφοροποίηση, θα μπορούσε να είναι η συνειδητή αισθητική αποτίμηση της επικοινωνίας. Και πιο συγκεκριμένα, η διαφοροποίηση μεταξύ ψυχαγωγικού και πολιτικού λόγου.

Ας είμαστε ειλικρινείς. Ο Γιάνης Βαρουφάκης είναι ένας πολύ γοητευτικός ομιλητής και οι «παραστάσεις» που έδινε σε πολλά ευρωπαϊκά αμφιθέατρα ήταν πάντα sold out! Πολλοί τον χλευάζουν αλλά ακόμα περισσότεροι τον απολαμβάνουν, όταν αναλύει διά του «δημιουργικού δεοντολογικού ρεαλισμού» του, την πολιτική του πρόταση. Αντίθετα, ένας επιτυχημένος ΥΠΟΙΚ μπορεί να είναι απίστευτα βαρετός στο κοινό του. Γιατί απλά, δεν μπορεί να του δώσει ούτε ελπίδα ούτε ευχαρίστηση ούτε καμία προοπτική φαντασίωσης για το μέλλον.

Ο Βελόπουλος κάνει περίπου το ίδιο. Για ένα άλλο κοινό το οποίο αισθητικά συγκινείται από έναν αποφασιστικό και επιθετικό λόγο. Κι ας μην αποδειχτεί ποτέ η χρησιμότητά του.

Ο Μπόρις Τζόνσον, ο Τσίπρας, ο Ορμπάν, ο Μπολσονάρου, ο Μαδούρο είναι περσόνες που γοητεύουν πολλούς από τους πολίτες οι οποίοι αναζητούν τρόπο να εκτονώσουν τα ταπεινά τους ένστικτα ή να απελευθερωθούν αισθητικά. Εξαιτίας του ότι αυτή η δημοκρατία δεν τους δίνει κανένα άλλο δικαίωμα  συμμετοχικότητας στα κοινά!

Η περίπτωση βέβαια, του Τραμπ είναι η αποθέωση του «ηγέτη-ανιματέρ». Του προέδρου που μπορεί να σαγηνεύει με τον αντισυστημικό του λόγο τις μάζες των «καταπιεσμένων» της αμερικανικής ενδοχώρας. Του ενσαρκωτή του «βρώμικου» αμερικάνικου ονείρου το οποίο κυριαρχεί ως σαγηνευτικός εφιάλτης στο υποσυνείδητο των Αμερικανών.

Αρκεί λοιπόν, αυτή η μαζική αποδοχή για να νομιμοποιείται η ακράτεια, το ψέμα, η παράνοια και η αντιδημοκρατική τοποθέτηση ενός προέδρου η πολιτικού στο δημόσιο λόγο; Και το μέσο ή ο δημοσιογράφος τι ρόλο παίζει, όταν καλείται να εκπληρώσει τη λειτουργία της υπεύθυνης ενημέρωσης;

Αν το κριτήριο στην αποδοχή ενός μηνύματος είναι η γοητεία, τότε είναι ελπιδοφόρο για το κοινό να ακούει από τα χείλη του προέδρου των ΗΠΑ ότι το χλώριο γιατρεύει τον κορωνοϊό! Ή πολύ λυτρωτικό να τον βλέπει να επαναλαμβάνει χωρίς καμία απόδειξη, ότι του έκλεψαν τις εκλογές. Και στο τέλος, να αποδέχεται την πρόκληση να εισβάλει στο Καπιτώλιο…

Αν όμως καταλήξουμε ότι στον πολιτικό διάλογο μοναδικός στόχος είναι η λειτουργία της δημοκρατίας, τότε κανείς και με οποιοδήποτε χάρισμα γοητείας δεν έχει το δικαίωμα, ξεδιάντροπα, να παραπληροφορεί. Ακόμα κι αν είναι ο πρόεδρος των ΗΠΑ!

Το ευτύχημα και το πρόβλημα του εκδημοκρατισμού της επικοινωνίας είναι η διαχείριση των ταπεινών μας ενστίκτων. Με προεξάρχοντα τον ναρκισσισμό και την μισαλλοδοξία. Τα δυο πιο επικίνδυνα καρκινώματα του διαλόγου.

Μέχρι να απασχολήσει τα παγκόσμια εκπαιδευτικά συστήματα η νέα ηθική του δημόσιου διαλόγου, μόνη  ελπίδα αποτροπής του μιντιακού ολοκληρωτισμού είναι η προστασία των πολιτών από τους υπεύθυνους διαχειριστές των μέσων και τους δημοσιογράφους.

Το ψέμα και η παράνοια δεν είναι ελεύθερη έκφραση. Είναι φασισμός!