Ογκονιόκ: Η στοχοποίηση της επιστήμης

Όταν διαβάζει κανείς τις αιτιάσεις που διατυπώνονται κατά των σύγχρονων επιστημονικών και τεχνολογικών επιτευγμάτων, από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ως την εξ αποστάσεως εκπαίδευση και το εμβόλιο για τον κορωνοϊό, δυσκολεύεται να αποφασίσει αν οι συντάκτες τους ανήκουν σε κάποια παραθρησκευτική σέχτα, ή σε κάποια αριστερή οργάνωση.

Για του λόγου το αληθές, μόλις πρόσφατα μια νεοπαγής τάση του ΣΥΡΙΖΑ διακήρυξε από την Αυγή ότι: «Η 4η βιομηχανική επανάσταση και οι συνέπειές της θέτουν εν αμφιβόλω την αυταξία της ανθρώπινης υπόστασης, η βιολογία, η γενετική, η βιοηθική, δημιουργούν τεράστια ερωτηματικά για το πώς, από ποιους και γιατί χρησιμοποιούνται».

Πώς τα καταφέρνει άραγε η Αριστερά, ή τουλάχιστον ένα μέρος της, να συνταυτίζεται ή να μην οριοθετείται ευκρινώς από ανθρώπους που στοχοποιούν την επιστήμη και ενστερνίζονται συνωμοσιολογικές θεωρίες;

Κάποιος θα απαντήσει ότι η διακήρυξη, που συντάχθηκε την ίδια χρονική στιγμή που μια συνέργεια διαφορετικών επιστημονικών κλάδων κατέστησε δυνατή την προσφορά ενός πανίσχυρου όπλου για την αντιμετώπιση της πανδημίας, δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη: Είναι αναμενόμενο οτιδήποτε απομακρύνει τον ζόφο μιας επικείμενης καταστροφής-είτε είναι η κλιματική αλλαγή, είτε η πανδημία- ή μετριάζει τις συνέπειές της, να αντιμετωπίζεται με δυσπιστία και ανοικτή ή συγκεκαλυμένη εχθρότητα από ανθρώπους που προσβλέπουν στην αναταραχή ως «μια υπέροχη κατάσταση».

Είναι όμως έτσι; Είναι δηλαδή δυνατόν η ανοικτή αμφισβήτηση της ύπαρξης του εμβολίου, κι αργότερα, οι τάχα φρόνιμες επιφυλάξεις για τις παρενέργειές του -που στέλνουν αφελείς πολίτες στην αγκαλιά του αντιεμβολιαστικού κινήματος- να οφείλονται μόνο στην αντιπολιτευτική σπουδή και στη ματαίωση της προσδοκίας ενός πολιτικού οφέλους που φαίνεται να απομακρύνεται; Κι αν είναι έτσι, πώς και δεν αντιλαμβάνονται οι πολιτικοί και οι διανοούμενοι που εκφράζουν τις απόψεις αυτές, πόσο αυτοκτονικές πολιτικά είναι, αφού καλλιεργούν φόβο, αντί ελπίδας, σκοταδιστική δοξασία, αντί ορθολογισμού;

Ίσως οι συντάκτες της διακήρυξης της Αυγής να πιστεύουν ότι πρωτοτυπούν εκφράζοντας την καχυποψία τους απέναντι στην επιστήμη και υπόρρητα, την ανάγκη υπαγωγής της στην ιδεολογία. Αν το ψάξουν όμως λίγο περισσότερο, αν ξύσουν την επιφάνεια της επαναστατικής τους πρόζας θα βρουν κάτι πολύ παλιό, κάτι που αποτελεί μέρος της καταγωγικής ιστορίας τους και τους επηρεάζει αναπόδραστα.

Ένα δείγμα αυτής της ιδεολογικής καταβολής παρέχεται από ένα άρθρο που δημοσίευε το 1949 το εβδομαδιαίο περιοδικό Ογκονιόκ -κάτι αντίστοιχο σε κύρος και κυκλοφορία με το αμερικανικό Life- που εξέδιδε η Πράβδα. Στο άρθρο αυτό που έφερε τον τίτλο: «Εραστές των μυγών, εχθροί του ανθρώπου»*, και το υπέγραφε ο καθηγητής βιολογικών επιστημών Α. Ν. Στουντίτσκι, ο σοβιετικός αναγνώστης διάβαζε μια εξωφρενική διαστροφή της «καπιταλιστικής γενετικής» και ωθείτο να αναγνωρίσει στο πρόσωπο των «Εραστών των μυγών», δηλαδή των γενετιστών που χρησιμοποιούσαν-και χρησιμοποιούν-ως πειραματικό υλικό την Drosophila melanogaster, τους απηνείς εχθρούς του ανθρώπινου είδους.

Οι διαστροφές της «καπιταλιστικής γενετικής» που γίνονταν στο άρθρο είναι τόσο χονδροειδείς και αστείες, που δεν τους αξίζει να αναπαραχθούν. Αντιθέτως ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα σκίτσα που συνόδευαν το άρθρο. Καμωμένα όλα με σκοπό να τρομοκρατήσουν τον αναγνώστη για τις συνέπειες της αστικής επιστήμης, χρησιμοποιούσαν γνωστές στερεοτυπικές εικόνες του Σοβιετικού καθεστώτος για τα Δυτικά.

Παρατηρώντας τις εικόνες, θα δείτε πως τίποτε δεν λείπει. Ούτε ο συνδυασμός του δολαρίου με τη σβάστικα, ούτε η Κου Κλουξ Κλαν, ούτε ο διαβολικός επιστήμων-τσιράκι των καπιταλιστικών αφεντικών που απεργάζεται σχέδια εις βάρος του λαού.

Είναι λοιπόν βαθιές οι ρίζες των επιθέσεων κατά της επιστήμης και ανεξίτηλη η μνήμη τους...

*Το άρθρο είχε συνταχθεί κατ' εντολήν του ίδιου του Στάλιν, που το ενέκρινε πριν τη δημοσίευσή του.

Ο Θάνος Καψάλης είναι βιολόγος.