«Πολιτική ορθότητα» και εθνοκεντρισμός

Αυτό τον καιρό τα κοινωνικά δίκτυα στην Αργεντινή, την Ουρουγουάη και σε άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής το διασκεδάζουν πολύ. Πηγή της ψυχαγωγίας τους είναι η αγγλοσαξωνική «πολιτική ορθότητα» που αυτή τη φορά έβαλε ως στόχο ενα εκλεκτό Λατίνο συμπατριώτη τους, τον Ουρουγουανό φορ της Manchester United Edinson Cavani.

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Μετά την νίκη της Manchester επί της Southampton o Cavani έλαβε ένα συγχαρητήριο μήνυμα από ένα φίλο του. Απαντώντας στο Instagram ο Ουρουγουανός επιθετικός απευθυνόμενος στον φίλο του έγραψε: «Gracias negrito» («ευχαριστώ μαυρούλη»). Αυτό υπέπεσε στην αντίληψη της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας της Αγγλίας που επιδεικνύοντας μια απίστευτη έλλειψη γνώσης τόσο της ισπανικής (δηλαδή του καστελιάνικου ιδιώματος) όσο και κυρίως του τρόπου με τον οποίο τα καστιλιάνικα χρησιμοποιούνται στη Λατινική Αμερική έσπευσε να καταδικάσει ως προσβλητική την έκφραση που χρησιμοποίησε ο ποδοσφαιριστής και να ξεκινήσει μια διαδικασία ανάκρισης εναντίον του που θα ανακοινώσει τα συμπεράσματα στις 5 Ιανουαρίου.

Από την πλευρά του ο ποδοσφαιριστής έσπευσε να διευκρινίσει ότι το μήνυμα του είχε την «πρόθεση να απευθύνει ενα συναισθηματικό χαιρετισμό σε ένα φίλο ευχαριστώντας τον για τα συγχαρητήρια». Επίσης στην απάντηση του τόνιζε ότι «δεν επιθυμούσε να προσβάλει κανένα και ότι αντιτίθεται ολοκληρωτικά στον ρατσισμό»

Στην διαμάχη έσπευσε να πάρει θέση η Ακαδημία Γραμμάτων της Αργεντινής που ασχολείται με τη χρήση του καστιλιάνικου ιδιώματος στη Λατινική Αμερική. Η ανακοίνωση της ήταν ένας καταπέλτης εναντίον των κατηγοριών της Aγγλικής  Ομοσπονδίας.

«Ο οποιοσδήποτε χρήστης της γλώσσας μας σε αυτό το μέρος του κόσμου γνωρίζει ότι αυτή η έκφραση (σ.σ. «negrito»), χρησιμοποιούμενη στα πλαίσια που προκάλεσαν την τιμωρία, εκφράζει ένα νόημα συναισθηματικής τρυφερότητας από το οποίο απουσιάζει οποιοδήποτε ίχνος ρατσισμού ή διάκρισης».

Στην απάντηση της η Ακαδημία παρέπεμπε στο λεξικό της γλώσσας της Αργεντινής όπου η λέξη «negrito» έχει καθαρά χαϊδευτικό, συναισθηματικό νόημα. Μάλιστα καταλήγοντας η ανακοίνωση της Ακαδημίας της Αργεντινής απαιτούσε να ζητηθεί συγνώμη από τον ποδοσφαιριστή στο βαθμό «που προσέβαλαν το καλό του όνομα αποδίδοντας του αβάσιμες κατηγορίες».

Στο ίδιο πνεύμα ένας Δανός πανεπιστημιακός με ανάρτηση του στο διαδίκτυο τόνιζε ότι ενώ οι χαρακτηρισμοί του Cavani δεν ήταν ρατσιστικοί η δίωξη εναντίον του αποτελεί σαφώς ένα δείγμα «εθνοκεντρισμού» δηλαδή της αντίληψης σύμφωνα με την οποία θα πρέπει να κρίνουμε ό,τι συμβαίνει στον κόσμο στην βάση των δικών μας πολιτισμικών αξιών και εννοιών. Σύμφωνα με αυτή την λογική αν η έκφραση «μαυρούλης» είναι προσβλητική στα αγγλικά στο Manchester θα πρέπει σώνει και καλά να ισχύει το ίδιο και στα ισπανικά στο Buenos Aires.

Ο μεγάλος κίνδυνος με αυτές τις υπερβολές της ιδεολογίας της «πολιτικής ορθότητας» δεν είναι απλά ότι συχνά χαρακτηρίζονται από εθνοκεντρισμό δηλαδή άγνοια και επαρχιωτισμό, αλλά και ότι η συχνή και αδικαιολόγητη χρήση χαρακτηρισμών όπως «ρατσιστή» για περιπτώσεις όπως του Cavani θα οδηγήσει σε μία κατάσταση όπου αυτοί οι χαρακτηρισμοί όταν πραγματικά ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα θα έχουν χάσει κάθε αξιοπιστία και δεν θα συγκινούν κανέναν.

Όπως ακριβώς συνέβη στο γνωστό παραμύθι με τον βοσκό, τα πρόβατα και τον λύκο...

YΓ. Η Αγγλική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου τιμώρησε τον Ουρουγουανό ποδοσφαιριστή με  αποκλεισμό 3 αγωνιστικών και 100 χιλιάδες λίρες πρόστιμο. Διότι το μύνημα του «έκανε αναφορά..σε χρώμα και/ή ρατσα και/ η εθνική καταγωγή»...