Αρνούμαι, άρα υπάρχω…

Σε πρόσφατη πανελλαδική έρευνα της Κάπα Research σχετικά με το τι πιστεύουν οι πολίτες για το εμβόλιο κατά του Covid-19 αυτοί που εμφανίζονται αρνητικοί είναι οι υποστηρικτές του ΣΥΡΙΖΑ (σε ποσοστό 28%), του ΚΚΕ (32%), της Ελληνικής Λύσης (75%) και του ΜέΡΑ25 (39%). Με πρωταθλητές τους ψηφοφόρους του Κυριάκου Βελόπουλου, οι ψηφοφόροι των κομμάτων της αντιπολίτευσης φαίνονται να «αντιστέκονται» στο εμβόλιο!

Τα παραπάνω ποσοστά πάντως, δεν είναι και τόσο ανησυχητικά σε σχέση με άλλες χώρες. Και μάλιστα όταν μιλάμε για μία χώρα όπου το «όχι» γιορτάζεται σε εθνική επέτειο. Και σε δημοψήφισμα, που μπορεί να έκρινε το ευρωπαϊκό μέλλον της χώρας, πήρε 61,3%!

Όπως και σε τόσες άλλες περιπτώσεις «ελληνικής άρνησης», μπορεί να δοθεί μία και μοναδική εξήγηση που να καλύπτει όλες τις άλλες: Οι Έλληνες και μάλιστα όσοι δεν παραδόθηκαν ακόμα στη δυτική ηγεμονία του ορθολογισμού είναι βαθιά υπαρξιστές! Και για αυτό χρησιμοποιούν την προσωπική τους αντίσταση, προκειμένου να διαφυλάξουν την ταυτότητά τους. 

Ας μην ξεχνάμε ότι οι θεωρητικοί του υπαρξισμού αμφέβαλαν για  την εγκυρότητα όλων των θεωριών και συστημάτων που είχαν διαμορφωθεί στο πλαίσιο της παραδοσιακής φιλοσοφίας. Και στήριζαν τα πάντα στο «cogito ergo sum» του Καρτέσιου.

Υπάρχει όμως μια μονοδιάστατη ιδιαιτερότητα στην ελληνική περίπτωση: στο λαϊκό υποσυνείδητο της άρνησης δεν βρίσκεται ούτε ο Κίρκεργκαρντ ούτε ο Μαρσέλ ούτε καν ο Καμύ με την «κατηγορική προσταγή» του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Αντίθετα, την άρνηση των αντιπολιτευόμενων αρνητών καταδυναστεύει περισσότερο ο Σαρτρ που επεχείρησε να εντάξει την υποτιθέμενη «ελευθερία της άρνησης» στο προλεταριακό κίνημα και στον αγώνα για την αταξική κοινωνία…

Οι αρνητές είναι πάντα αυτοί που τιμωρούν δια της άρνησης και του φθόνου το «σύστημα». Αυτό δηλαδή που έχει διαμορφωθεί για να τους καταπιέζει, να τους ελέγχει και ενίοτε να τους εξοντώνει. Και όταν δεν υπάρχει, αποκτούν συνειδησιακά κάθε δικαίωμα να το φαντασιωθούν για να το πολεμήσουν.

Κάπως έτσι, κέρδισε τρεις εκλογικές αναμετρήσεις ο ΣΥΡΙΖΑ, έτσι αναδεικνύεται κυρίαρχος «αντισυστημικός» ο Βελόπουλος και έτσι «βιοπορίζονται» κομματικά τα στελέχη του ΚΚΕ για δεκαετίες.

Στον υπαρξισμό βέβαια, ο άνθρωπος διαμορφώνεται συνεχώς με την προσωπική του δράση, με αποτέλεσμα να ευθύνεται και γι’ αυτό στο οποίο θα καταλήξει. Είναι δηλαδή μία διαμορφούμενη οντότητα η οποία υποστασιοποιείται με τις δημιουργικές του πράξεις και όχι με την καταστροφική του διάθεση απέναντι στο περιβάλλον και στον ίδιο του τον εαυτό του.

Στον νεοελληνικό «υπαρξισμό» όμως των αρνητών, έχει μάλλον επικρατήσει η εμβληματική ιδέα της αυτοκαταστροφικής στάσης, προκειμένου να αποδειχθεί η πολιτική και ενίοτε και η «ηρωική» ταυτότητα του ατόμου. 

Το αποτέλεσμα είναι οι αρνητές να μάχονται για το δικαίωμα της άρνησής τους με κάθε τρόπο. Κυρίως με όπλα τον φθόνο, την συνωμοσιολογία, την υπονόμευση και την διάθεση ανατροπής της οποιασδήποτε νόρμας υποστηρίζεται από τον ορθολογισμό. 

Η πανδημία όμως, έφερε στο προσκήνιο την αναγκαιότητα του «κοινωνείν» στις ίδιες αρχές και στους ίδιους κανόνες μιας πολιτικής συνύπαρξης. Της αδήριτης ανάγκης να ακολουθήσουμε όλοι την ίδια πορεία του δρόμου, εν ονόματι του υπέρτατου αγαθού της ύπαρξης που είναι η ίδια η ζωή.

Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, θα πρέπει να γίνει συνείδηση σε πολλούς εκ των σύγχρονων «υπαρξιστών» ότι κάθε συμπλεγματική άρνηση μπορεί να αποβεί δολοφονική για τους άλλους. Για το παιδί τους, τη γυναίκα τους, την οικογένειά τους.

Καλή η άρνηση για να δηλώσουμε την παρουσία μας στον χώρο, για να κερδίσουμε ψήφους, για να εκτονωθούμε στους δρόμους. Όταν όμως, ο θάνατος απειλεί την ύπαρξη των συνανθρώπων μας, κάθε «ηρωική στάση» αντίστασης χάνει κάθε αξία και γοητεία.