«Αποκαλυπτικές της υφέρπουσας μιζέριας και πολιτισμικής υστέρησης είναι οι αντιδράσεις κάποιων στην κατά καιρούς αρθρογραφία του Κώστα Σημίτη», υποστηρίζει. Η προσπάθεια υποτίμησης και φίμωσής του είναι αδιανόητη. Υποβαθμίζουν τις παρεμβάσεις του, «με έναν ανούσιο, καταγγελτικό, τοξικό λόγο. Η ελαφρότητα κι η επιπολαιότητα συνυπάρχουν με τις ψευδεπίγραφες διακηρύξεις. Η αυταρέσκεια με τις κραυγές. Και εν τέλει όλα υποτάσσονται σε αχρείαστες αντιπαραθέσεις για να εξυπηρετήσουν κομματικές και προσωπικές επιδιώξεις. Το πρόβλημα γίνεται οξύτερο, όταν διάφοροι ιθύνοντες της κομματοκρατίας αντιπολιτεύονται με σαθρά επιχειρήματα εκείνους που επιμένουν να βλέπουν την πολιτική ως το πιο δημιουργικό πεδίο της ανθρώπινης δράσης».
Δυστυχώς, έχει δίκιο. «Στην Ελλάδα, τα ιδεολογικά μοναστήρια της ορθόδοξης πολιτικής κυριαρχούν. Ο φετιχισμός της παράδοσης, η ανάδειξή της σε μια στατική, μη μεταβαλλόμενη κατάσταση, δεν εμποδίζει μόνο τη φυσιολογική εξέλιξη. Λειτουργεί και ανασχετικά για την υπέρβαση της πολιτικής, κοινωνικής και πολιτισμικής υστέρησης».
«Μολονότι πολλοί διακηρύσσουν την προσήλωσή τους στη Δύση», γράφει, «η απόστασή τους απ’ αυτήν είναι αγεφύρωτη».
Από το σημείο αυτό ανοίγει τη συζήτηση που οφείλουμε να ξεκινήσουμε σε λίγες μόλις εβδομάδες, όταν επιτέλους φύγει το 2020 και έρθει το 2021. Τότε ελπίζω να ανοίξουμε το μεγάλο θέμα της ελληνικής ταυτότητας. Αυτό που κρύβουμε κάτω από το χαλί για δύο ολόκληρους αιώνες.
Γιατί το 2021 δεν είναι χρονιά για εφήμερες εκδηλώσεις εντυπωσιασμού που θα ξεχαστούν την επόμενη ημέρα. Είναι μια μοναδική ευκαιρία να αναλογιστούμε όσα έγιναν στο παρελθόν για να σχεδιάσουμε το μέλλον. Χωρίς ταμπού και αγκυλώσεις.
Κατά τη διάρκεια των δύο αυτών αιώνων, το κράτος που ζούμε δεν κατάφερε να μετουσιώσει τα ιδανικά της Επανάστασης. Οι προοδευτικές αξίες του Ελληνισμού παραχαράχθηκαν. Οι αρχές του Διαφωτισμού αντικαταστάθηκαν από μία συντηρητική προγονοπληξία. Η Ελλάδα δεν έγινε ποτέ η Αυτοκρατορία του Λαού, όπως οραματίσθηκε ο Ρήγας. Το σχέδιο του Καποδίστρια για ένα Κράτος Ιερόν, μία χώρα αφιερωμένη αποκλειστικώς και μόνον εις τας Επιστήμας και την διαφώτισιν του ανθρώπινου γένους, ακυρώθηκε βίαια. Ο πόλεμος για την αναγέννηση του ελληνικού πολιτισμού χάθηκε. Το κράτος διογκώθηκε για την εξυπηρέτηση πελατειακών συμφερόντων. Οι δομές του προσαρμόσθηκαν στις απαιτήσεις όσων ήταν αντίθετοι με την κήρυξη της Επανάστασης. Οι μηχανισμοί του νομιμοποιούν και αναπαράγουν την εξάρτηση, την υποτέλεια και την υπανάπτυξη. Ως αποτέλεσμα, η Ελλάδα έχει βιώσει τα εκατό από τα διακόσια χρόνια της σύγχρονης ιστορίας της σε συνθήκες χρεοκοπίας.
Το 1976, στη συζήτηση που έγινε στη Βουλή για την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είπε μια φράση που πέρασε στην ιστορία: «Η Ελλάς, πολιτικά, αμυντικά, οικονομικά, πολιτιστικά, ανήκει εις την Δύσιν». Πολύ σωστά, ο Ανδρέας Παπανδρέου του απάντησε: «Προτιμούμε να ανήκομεν εις τους Έλληνες».
Η κρίσιμη διαφορά σε αυτή την ιστορική συζήτηση για τον προσδιορισμό της ελληνικής ταυτότητας τον 20ό αιώνα δεν βρίσκεται στην έννοια «Δύση». Η διαφορά βρίσκεται στην αντίληψη του «ανήκομεν». Αυτό το «ανήκομεν» είναι κατάλοιπο μιας νοοτροπίας. Της τουρκοκρατίας, της εξάρτησης, της υποτέλειας.
H εθνική μας ταυτότητα δεν είναι παρακολούθημα κανενός.
Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες. Τελεία.
Η Ελλάδα είναι η Δύση. Αυτή την πρόκληση οφείλουμε να κατακτήσουμε στον τρίτο αιώνα ζωής του σύγχρονου Ελληνικού κράτους που ξεκινάει το 2021.
Γιατί ενώ οι αξίες του ελληνικού πολιτισμού είναι κυρίαρχες σε όλη την ανθρωπότητα, το ελληνικό κράτος υφίσταται ως μια πολιτισμική επαρχία. Οι κατακτητές αποχώρησαν, αλλά η κοινωνία δεν απελευθερώθηκε. Η Επανάσταση δεν ολοκληρώθηκε. Η ταυτότητα των Ελλήνων παραχαράχθηκε για να ενταχθεί σε έναν αφύσικο υπαρξιακό συμβιβασμό. Η κατασκευή του βοήθησε να καμφθούν οι αντιστάσεις όσων βολεύονταν με τα προνόμια της οθωμανικής αυτοκρατορίας, αλλά δεν θα μας επιτρέψει ποτέ να σταθούμε στο ύψος των προσδοκιών όσων ενέπνευσαν την Επανάσταση.
Το 2021 δεν είναι έτος επιφανειακής αναδρομής. Είναι ο χρονικός προσδιορισμός του τέλους μιας περιόδου και η αρχή μιας νέας εποχής. Για να ανταποκριθούμε στην αυθεντική μας αποστολή, δεν γίνεται να πατάμε με το ένα πόδι στη Δύση και με το άλλο στην Ανατολή.
Ο συμβολισμός της Επανάστασης δεν επιτρέπεται να είναι ούτε τετριμμένος, ούτε συντηρητικός. H γιορτή της ελευθερίας πρέπει, πρώτα απ’ όλα, να είναι ελεύθερη.
Το 2021 είναι μία ιστορική ευκαιρία για μια μεγάλη συζήτηση, για κάτι διαφορετικό. Η Ελλάδα χρειάζεται ένα νέο όραμα για το μέλλον. Μία νέα αρχιτεκτονική. Για τις ανάγκες και τις προοπτικές του 21ου αιώνα. Την επανάσταση που, μέχρι σήμερα, δεν έγινε ποτέ.
19°
