Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι οι light αρνητές

Αυτούς τους 10 περίεργους μήνες της πανδημίας και του lockdown, πέρασα δύσκολα. Θάψαμε τη μάνα μας, μόνοι μας, εγώ και η αδερφή μου σ’ ένα άδειο νεκροταφείο. Πέθανε ο παιδικός μου φίλος και δεν μπορούσα να πάω στην κηδεία του. Νοσηλεύτηκα με covid. Όμως νιώθω ότι δεν πρέπει να γκρινιάζω, να παραπονιέμαι, ακόμα και που το αναφέρω, συνιστά ύβρη. Γύρω μου ακούω συνέχεια δράματα. Κάθε μέρα 100 οικογένειες θρηνούν τους αγαπημένους τους, άνθρωποι υποφέρουν στα νοσοκομεία προσπαθώντας να πάρουν μια ανάσα για να κρατηθούν στη ζωή. Άνθρωποι δουλεύουν αγόγγυστα, φοράνε τις ειδικές στολές κάθε μέρα και ορμάνε στους θαλάμους προσπαθώντας να σώσουν μια ζωή, να ανακουφίσουν έναν άρρωστο. Άνθρωποι σε όλες τις θέσεις εργασίας προσπαθούν να κρατήσουν την κοινωνία μας σε λειτουργία. Κάνουμε απλώς τη δουλειά μας, λένε, όταν τους ευχαριστείς.

Όταν η απειλή είναι πραγματικά μεγάλη, όταν δεν «παίζουμε στα ψέματα», οι άνθρωποι βρίσκουν μέσα τους τον καλύτερο εαυτό τους. Η αρρώστια, ο θάνατος, οι χαμένες δουλειές μας, η οικονομική καταστροφή, σε συνεφέρνουν. Καταλαβαίνεις ότι το πρόβλημά σου δεν είναι αν θα κάνεις ρεβεγιόν. Αλλά αν θα μπορέσεις να σώσεις τους ανθρώπους σου. Η απειλή, ελπίζω, δεν θα μας στεγνώσει, δεν θα μας κάνει πιο σκληρούς και κυνικούς. Θα μας κάνει περισσότερο ευαίσθητους, θα μας χαρίσει την ενσυναίσθηση που θα μας επιτρέψει να βγαίνουμε από τον μικρόκοσμό μας και να νιώθουμε την οδύνη των άλλων. Να συμπάσχουμε με τη θλίψη του άλλου, την αγωνία του για τη δουλειά του.

Η παγκόσμια απειλή μάς κάνει σοφότερους. Όχι όλους. Η «μεγαλύτερη αναστολή ατομικών ελευθεριών που βίωσε η γενιά μου», γράφει αυτάρεσκα κάποιος. Αυτό ένιωσε ετούτος απ’ όλο αυτό τον πόνο. Πληκτρολόγησε κωδικό 6 για να πάει βόλτα. «Μεγάλη βαρβαρότητα να σου στερούν τη νύχτα», ακκίζεται ένας άλλος, έχασε τα μπαρ. Την ώρα που η ανθρωπότητα θρηνεί 1,5 εκατομμύριο ψυχές, την ώρα που θάβουν τους νεκρούς τους σε σφραγισμένα φέρετρα, κάποιοι πνιγμένοι στην αυτοαναφορικότητά τους, δεν μπορούν να νιώσουν τίποτα έξω από τον φτωχό, λειψό εαυτό τους. Δεν θα γίνουμε σαν κι αυτούς.

Τώρα δείχνουμε την ωριμότητά μας ως πολίτες, τώρα φαίνεται ποιοι είναι οι αλληλέγγυοι και ποιοι οι «δικαιωματιστές», γιατί το μεγαλύτερο δικαίωμα είναι η ζωή του άλλου. Κάθε πράξη μας, κάθε φράση μας, έχει συνέπειες. Τώρα αποδεικνύει ο καθένας τι εννοεί, φαίνεται ποιοι είναι υπεύθυνοι και ποιοι κακομαθημένοι, ποιοι δεν μπορούν να δουν τίποτε άλλο πέρα από το προσωπικό τους όφελος.

Η μοίρα, λένε, είναι το όνομα που δίνουν οι άνθρωποι, όταν δεν μπορούν να αντιληφθούν τις συνέπειες των πράξεών τους. Η μοίρα αυτή τη βδομάδα μάς έδειξε τις συνέπειες των πράξεών μας, με 700 νεκρούς. Μας έδειξε τι έπαθαν οι γειτονικές ευρωπαϊκές χώρες την άνοιξη. Πόσο εύκολο είναι από τη μια στιγμή στην άλλη να αντικρίσεις την άβυσσο. Να μετράς νεκρούς. Τώρα πληρώνουμε την ανεμελιά και την ανευθυνότητα του Οκτωβρίου. Σε λίγο θα έχουμε τα αποτελέσματα του λοκ-ντάουν. Ήδη έχουμε μείωση κρουσμάτων, ελπίζουμε να ακολουθήσει η μείωση των νεκρών. Δίνουμε μάχη με έναν εχθρό που σκοτώνει ανθρώπους, και πρέπει να τη δώσουμε με σοβαρότητα. Όποτε χαλαρώνουμε, το πληρώνουμε με νεκρούς. Έφταιξε η κούρασή μας μετά από τόσους μήνες. Έφταιξε ο εφησυχασμός της άνοιξης, ότι αντιμετωπίστηκε το κακό, ότι το γλιτώσαμε. Έφταιξε ο φόβος της οικονομίας που κατέρρεε, το πολιτικό κόστος. Έφταιξε όμως για τη συμπεριφορά μας, που άλλαξε από την άνοιξη στο φθινόπωρο, και η συνεχής φθορά της ενότητας, η αμφισβήτηση της επιστήμης, των μέσων ενημέρωσης, της πολιτείας, η άρνηση κάθε συντονισμένης προσπάθειας, ο διαλυτικός ρόλος της αμφιβολίας.

Όχι τόσο από τους ψεκασμένους. Αν ο πλανήτης θρηνεί 1,5 εκ. νεκρούς, 50 εκ. ασθενείς και έχει βάλει λουκέτο τόσους μήνες και εσύ ακούς τι λέει ένας τραγουδιστής από ριάλιτι, δεν σώζεσαι. Ένα ποσοστό της κοινωνίας βγαίνει εκτός μονίμως και η προσπάθεια να ξαναγίνει μέρος της θα είναι επίπονη και πολύχρονη. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι οι light αρνητές, αυτοί που δεν αμφισβητούν την ύπαρξη του ιού αλλά υπονομεύουν κάθε προσπάθεια ορθολογικής αντιμετώπισής του. Γιατί τι άλλο κάνει ένας δημοφιλής τραγουδιστής, όταν λέει ότι η κυβέρνηση «συκοφαντεί την τέχνη» επειδή κλείνει τις μουσικές σκηνές; Τι κάνει ένας πολιτικός αρχηγός που λέει όταν κλείνουν τα θέατρα, η κυβέρνηση «φιμώνει ό,τι δεν ελέγχει»; Τι κάνει μια πολιτικός που δηλώνει ότι χρησιμοποιείται ως «πρόσχημα η πανδημία» για να κλείσουν τα καταστήματα; Κλείνουν το μάτι στους συνωμοσιολόγους, τους αρνητές, τους εύπιστους, τους κουρασμένους που δεν αντέχουν την προσπάθεια και θέλουν να εγκαταλείψουν. Οι ίδιοι άνθρωποι, εντωμεταξύ, συμφωνούν και υπερθεματίζουν, βλέπουν τελείως φυσιολογικό το να μη γίνονται παρελάσεις και εθνικές γιορτές, να μη γιορτάζεται το Πάσχα, ξέρουν πόσο επικίνδυνες είναι οι θρησκευτικές συναθροίσεις του Αγ. Δημητρίου. Αλλά οι ίδιοι θέλουν να διαδηλώνουν. Αν ήταν μόνο αυτό θα έλεγες ότι είναι συμφεροντολόγοι. Εκεί που φαίνεται όμως η εγγύτητά τους με τους αρνητές είναι ότι πιστεύουν πως οι ίδιοι είναι στο στόχαστρο. Ότι όλα γίνονται για να μη διαδηλώσουν αυτοί, να μην απεργήσουν αυτοί, να μην κάνουν συγκεντρώσεις αυτοί, είναι κόλπο εναντίον τους, ένα παγκόσμιο κόλπο για να μην κουνήσουν το πανό τους στα Προπύλαια. Όμως αυτοί το ξεσκέπασαν. Αυταρέσκεια, αυτοαναφορικότητα που κρύβει φόβους και κενά.

Δεν ζούμε σε «εμφυλίους», σε «απροκάλυπτους ολοκληρωτισμούς», σε «αντιδημοκρατικές εκτροπές». Λυπάμαι που θα τους πω εγώ τα νέα, κανείς δεν νοιάζεται για την «ανυπακοή» τους, το αντίθετο. Για την Κοινωνία του Θεάματος, τα θλιβερά τους επεισόδια είναι δωρεάν τηλεοπτικό προϊόν.

Δυστυχώς ζούμε μια απίστευτη περιπέτεια που απειλεί όλους και όλοι πρέπει να φροντίσουμε τους άλλους. Σ’ αυτή την πανδημία, αυτούς τους 10 δύσκολους μήνες, όλοι μετρήθηκαν και όλοι βγάλαμε τα συμπεράσματά μας. Τίποτα όμως δεν έχει τελειώσει ακόμα. Κάθε υπονόμευση της συλλογικής προσπάθειας, κάθε αμφιβολία για τον ρόλο της επιστήμης, ενισχύει τον ανορθολογισμό. Ο δεύτερος γύρος είναι μπροστά. Τώρα η μάχη της επιβίωσης θα δοθεί για τον εμβολιασμό. Μια μπερδεμένη κοινότητα θα τη χάσει αυτή τη μάχη. Και δεν θα ξεφύγει από την οδύνη.

Αυτή τη δύσκολη στιγμή η κοινωνία μας, παρ’ όλες τις παρεμβολές, τη σύγχυση, τα λάθη, παραμένει ενωμένη. Και δίνει τις απαντήσεις ακόμα και με συμβολικά σημάδια: Φέτος ήταν ο καλύτερος εορτασμός του Πολυτεχνείου. Γιατί ένας γιατρός που μας βοήθησε πολύ με την καθαρή σκέψη του όλο αυτό τον καιρό, ένας γιατρός που μας κάνει υπερήφανους ως Έλληνες επειδή προΐσταται του Αμερικανικού Εθνικού Οργανισμού Καρκίνου, είναι ο Γιώργος Παυλάκης. Ο Γ. Παυλάκης ήταν ο φοιτητής που είχε στήσει το ιατρείο στο Πολυτεχνείο του 1973. Σε λίγες μέρες ξεκινάνε παγκοσμίως οι εμβολιασμοί, πήρε ήδη έγκριση το πρώτο εμβόλιο της Pfizer. Επικεφαλής της εταιρείας είναι ένας Έλληνας Εβραίος, ο Αλβέρτος Μπουρλάς, φοιτητής στη Θεσσαλονίκη κάποτε, την πόλη που τώρα δίνει τη μάχη με τον ιό. Στη Θεσσαλονίκη έφτασαν και 10 εθελόντριες από την Κρήτη, 10 νοσηλεύτριες που πήγαν με πλήρη γνώση των κινδύνων να βοηθήσουν, χωρίς να διστάσουν. Αυτά είναι τα σημάδια της ελπίδας. Όσο θόρυβο κι αν κάνει ο κυνισμός και η ανοησία, η ανθρωπιά, η γνώση και η αλληλεγγύη είναι αυτά που θα μας βγάλουν από τη θανάσιμη περιπέτεια.