Γρηγόρης Ζαριφόπουλος: Η Ελλάδα στη νέα ψηφιακή εποχή

O κόσμος των ψηφιακών εργαλείων και των άπειρων δυνατοτήτων που προσφέρει, την περίοδο που διανύουμε, κρίνεται περισσότερο πολύτιμος από κάθε άλλη φορά. Την ώρα που καλούμαστε να ανταποκριθούμε στις εξ αποστάσεως δραστηριότητες, οι προοπτικές που παρέχουν οι νέες τεχνολογίες φέρνουν λύσεις σε πολύ χρήσιμα πεδία. Προηγμένες υπηρεσίες και εφαρμογές, ψηφιακές μεταρρυθμίσεις, υπηρεσίες του κράτους στο κινητό μας, 5G, τηλεϊατρική, επαυξημένη πραγματικότητα και ολογράμματα, έξυπνες πόλεις. Για αυτά, και ακόμη περισσότερα, μιλά στην Athens Voice o υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Γρηγόρης Ζαριφόπουλος. Με ένα πλούσιο βιογραφικό, που περιλαμβάνει ανάληψη υψηλών καθηκόντων και πολύτιμη εμπειρία σε κορυφαίες θέσεις και σε μεγάλες πολυεθνικές, είναι πλέον ο άνθρωπος που τους τελευταίους δεκαεφτά μήνες έχει κομβικό ρόλο στο κομμάτι της ψηφιακής στρατηγικής με γνώμονα την αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών και τη διευκόλυνση του πολίτη. 

Πόσο εύκολα προσαρμόστηκαν κατά τη γνώμη σας οι Έλληνες το τελευταίο διάστημα στα εργαλεία της νέας ψηφιακής εποχής;
Αδιαμφισβήτητα οι νέες ψηφιακές υπηρεσίες που διατέθηκαν στους Έλληνες πολίτες έτυχαν μεγάλης ανταπόκρισης και αποδοχής. Μέσα στους πρώτους έξι μήνες λειτουργίας του gov.gr εκδόθηκαν ψηφιακά περισσότερα από 2 εκατομμύρια έγγραφα, όπως, για παράδειγμα, υπεύθυνες δηλώσεις, εξουσιοδοτήσεις, ληξιαρχικά πιστοποιητικά και αποσπάσματα ληξιαρχικών πράξεων. Μόνο τον μήνα Σεπτέμβριο εκδόθηκαν, επίσης, πάνω από 900.000 άυλες συνταγές και πάνω από 300.000 άυλα παραπεμπτικά. Πετύχαμε με αυτόν τον τρόπο να εξοικονομήσουμε πολύτιμο χρόνο τόσο για τους ίδιους τους πολίτες όσο και σημαντικές εργατοώρες για τους εργαζομένους του δημοσίου τομέα, κάνοντας την εργασία τους πιο αποδοτική. Αποδεικνύεται περίτρανα πως οι Έλληνες ήταν έτοιμοι για την ψηφιοποίηση του κράτους, ενθαρρύνοντάς μας να προχωρήσουμε ταχύτερα σε βαθύτερες τομές ψηφιακών μεταρρυθμίσεων, προσφέροντας ολοένα και περισσότερες υπηρεσίες. 
 
Η γιγάντωση των ψηφιακών εφαρμογών μπορεί να τροφοδοτήσει στο μέλλον μια αλλαγή στον τρόπο εργασίας και πώς;
Σαφώς η εξάπλωση των νέων τεχνολογιών στην ψηφιακή εποχή δεν έχει μόνο σημαντικά οφέλη στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών, αλλά επιφέρει και καίριες αλλαγές στην εργασία. Η ψηφιακή επανάσταση έχει δημιουργήσει νέους εργασιακούς ρόλους, νέους τύπους επιχειρήσεων, ακόμα και νέους τομείς στην οικονομία, λειτουργώντας ως καταλύτης για την αύξηση της απασχόλησης. Ταυτόχρονα, απρόσμενοι παράγοντες όπως η πρόσφατη πανδημία ορίζουν ένα εντελώς καινούργιο εργασιακό περιβάλλον όπου η τηλεργασία ενισχύει συμπληρωματικά την παραγωγική δραστηριότητα. Η εξέλιξη των νέων ψηφιακών εφαρμογών θα διευκολύνει την ένταξη του ανθρώπινου δυναμικού στην αγορά εργασίας, θα αμβλύνει τις ανισότητες, για παράδειγμα, για τους συμπολίτες μας με αναπηρία και για τις εργαζόμενες μητέρες, θα ενισχύσει την προώθηση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης και τη σύνδεσή της με την απασχόληση, συμβάλλοντας έτσι δυναμικά στη μείωση της ανεργίας, που αποτελεί στρατηγικό στόχο της κυβέρνησης συνολικά. 
 
Υπάρχει σχεδιασμός για εκπαιδευτικού χαρακτήρα πρωτοβουλίες που στοχεύουν στην ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων των πολιτών, δεδομένου ότι υπάρχουν άνθρωποι που εξακολουθούν να μην είναι εξοικειωμένοι με αυτά τα πεδία;
Δεν πρέπει να αφήσουμε κανέναν πίσω στη νέα ψηφιακή εποχή! Παρά την άνοδο του ποσοστού εξοικείωσης των Ελλήνων πολιτών με την τεχνολογία, υπάρχουν ακόμα πολλοί συμπολίτες μας που δεν έχουν βασικές ψηφιακές δεξιότητες. Πρέπει σαν κράτος να ενισχύσουμε τις ψηφιακές δεξιότητες όλων των πολιτών. Σε αυτό το πλαίσιο, η στρατηγική του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης ως προς την ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων περιλαμβάνει μια σειρά από παρεμβάσεις, με σημαντικότερη πρωτοβουλία αυτή της Ψηφιακής Ακαδημίας Πολιτών. Μία πλατφόρμα εκπαίδευσης μέσα από το gov.gr, που προσφέρει σήμερα πάνω από 1.800 ώρες δωρεάν εκπαιδευτικό υλικό σε βασικές και προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες. Μέσα στους πρώτους έξι μήνες της Ψηφιακής Ακαδημίας Πολιτών έχουν καταγραφεί πάνω από 3.300.000 κλικ και περισσότερες από 400.000 επισκέψεις, κάτι που δείχνει πως η προσπάθειά μας αυτή έχει ανταπόκριση από τον κόσμο ακριβώς γιατί καλύπτει μία ανάγκη που υπάρχει στην ελληνική κοινωνία. 

Το 5G είναι η τεχνολογία που θα φέρει εντυπωσιακές αλλαγές στον τρόπο που ζούμε και αλληλοεπιδρούμε στην καθημερινότητα μας.

 Τι θα προσφέρει πρακτικά στη ζωή των πολιτών το 5G; Δώστε μας κάποια απλά παραδείγματα.
Το 5G είναι η τεχνολογία που θα φέρει εντυπωσιακές αλλαγές στον τρόπο που ζούμε και αλληλοεπιδρούμε στην καθημερινότητα μας. Τα μοναδικά χαρακτηριστικά του 5G όπως οι υψηλές ταχύτητες, η υψηλή χωρητικότητα, η αξιοπιστία της σύνδεσης και ο άμεσος χρόνος απόκρισης, έρχονται να μετασχηματίσουν τον τρόπο που ζούμε, κινούμαστε, εργαζόμαστε και συμμετέχουμε στα κοινωνικά δρώμενα. Η τεχνολογία 5G θα αξιοποιηθεί μέσα από εφαρμογές σε όλους τους τομείς, όπως τηλεϊατρική με απομακρυσμένη ρομποτική χειρουργική και «έξυπνα» ασθενοφόρα, αυτόνομα οχήματα, απομακρυσμένη εκπαίδευση με τη χρήση επαυξημένης πραγματικότητας και ολογραμμάτων, επαυξημένη πραγματικότητα στους χώρους πολιτισμού και αθλητισμού εμπλουτίζοντας την εμπειρία για όλους, καταγραφή σε πραγματικό χρόνο του ενεργειακού αποτυπώματος του πολίτη καθημερινά, δίνοντας το βέλτιστο επίπεδο χρήσης περιβαλλοντολογικών πόρων προς μια σταθερά βιώσιμη πόλη, και πολλά ακόμα. 
 
Πόσο έχει διευρυνθεί η πύλη gov.gr το τελευταίο διάστημα και σε ποια ακόμα πεδία της αναμένεται να αναπτυχθεί προσεχώς;
Το gov.gr είναι ένα εμβληματικό ψηφιακό έργο που σχεδιάσαμε και δρομολογήσαμε από την πρώτη μέρα και το οποίο επιταχύνθηκε λόγω του πρώτου κύματος της πανδημίας. Το gov.gr είναι, επίσης, ένα δυναμικό έργο, στο οποίο προστίθενται διαρκώς νέες ψηφιακές υπηρεσίες. Ξεκινήσαμε με 501 ηλεκτρονικές υπηρεσίες και έχουμε σήμερα ξεπεράσει τις 700, με στόχο οι πολίτες να διεκπεραιώνουν όσο το δυνατόν περισσότερες διαδικασίες από όπου και αν βρίσκονται, χωρίς να χρειάζεται η φυσική τους παρουσία σε κάποια δημόσια υπηρεσία. Η λίστα με τις υπηρεσίες που θέλουμε να ψηφιοποιήσουμε αφορά σε πολύ μεγάλο βαθμό τα γεγονότα ζωής, όπως εγγραφές στις σχολικές βαθμίδες, μεταβιβάσεις αυτοκινήτων, έκδοση και ανανέωση διπλώματος οδήγησης, άνοιγμα ατομικής επιχείρησης, και πολλά άλλα. Μέσα από το gov.gr θέλουμε να φέρουμε το κράτος στον υπολογιστή και στο έξυπνο κινητό του πολίτη. 

Ποιες είναι οι άμεσες προτεραιότητες σας αυτή την περίοδο, όσων αφορά τις ψηφιοποιημένες υπηρεσίες και τη διευκόλυνση των πολιτών;
Ολοκληρώνουμε, άμεσα, τη νέα υπηρεσία KYC (Know Your Customer), που θα επιτρέπει στους πολίτες να επικαιροποιούν τα στοιχεία τους με τις τράπεζες, μέσα από το gov.gr, χωρίς φυσική παρουσία στο κατάστημα, αλλά και χωρίς να χρειάζεται να «σκανάρουν» και να στέλνουν ηλεκτρονικά τα διάφορα έγγραφα που απαιτούνται. Με τη νέα υπηρεσία οι πολίτες θα εξυπηρετούνται καλύτερα, αλλά και τα προσωπικά τους δεδομένα θα προστατεύονται, καθώς ευαίσθητες πληροφορίες, που σήμερα δίνονται μέσω του εκκαθαριστικού ενώ δεν τα χρειάζονται οι τράπεζες (στοιχεία συζύγου, επιδόματα αναπηρίας), δεν θα δίνονται πλέον μέσω του KYC. Επιπλέον, ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος θα είναι πολύ μεγάλος μέσω της αναμενόμενης εξοικονόμησης χαρτιού. Η υπηρεσία αυτή θα επεκταθεί αμέσως μετά και στις σχετικές συναλλαγές των πολιτών με τους τηλεπικοινωνιακούς και τους ενεργειακούς παρόχους. 

Οι «έξυπνες πόλεις» αποτελούν έργο πλαίσιο για την ανάπτυξη ψηφιακών εφαρμογών και την εγκατάσταση έξυπνου εξοπλισμού σε δήμους της χώρας, για την αναβάθμιση της δημόσιας ζωής, τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών

 Με βάση τα σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία που εξελίσσονται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς πώς μπορεί να μοιάζουν οι έξυπνες πόλεις στο μέλλον;
Καθώς ο αριθμός των κατοίκων των πόλεων συνεχώς μεγαλώνει, οι απαιτήσεις και οι ανάγκες για υπηρεσίες καθώς και η κατανάλωση πόρων συνεχώς θα αυξάνεται. Σε αυτό το πλαίσιο, προωθούμε άμεσα καινοτόμες παρεμβάσεις για την παραγωγική αξιοποίηση νέων τεχνολογιών και ψηφιακών εργαλείων για τη δημιουργία αποτελεσματικών «έξυπνων πόλεων» προς όφελος των κατοίκων και των επιχειρήσεών τους. Οι «έξυπνες πόλεις» αποτελούν έργο πλαίσιο για την ανάπτυξη ψηφιακών εφαρμογών και την εγκατάσταση έξυπνου εξοπλισμού σε δήμους της χώρας, για την αναβάθμιση της δημόσιας ζωής, τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών, την προστασία του περιβάλλοντος, την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος, έννοιες που αποτελούν και την πεμπτουσία των «έξυπνων πόλεων» του μέλλοντος. «Έξυπνοι» φωτεινοί σηματοδότες, «έξυπνοι» κάδοι απορριμμάτων, «έξυπνοι» χώροι στάθμευσης, «έξυπνοι» υδρομετρητές, είναι μερικές μόνο από τις εφαρμογές που δρομολογούμε. 
 
Ποιοι είναι οι μακροπρόθεσμοι στόχοι της ψηφιακής σας στρατηγικής;
Η χώρα μας έχει αντιληφθεί την αναγκαιότητα της μετάβασής της στη νέα ψηφιακή εποχή. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της Ελλάδας δεν αποτελεί μελλοντική συνθήκη, αλλά είναι η άμεση ανάγκη και προτεραιότητά μας. Μέσα από τη Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού, το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης έχει εκπονήσει και υλοποιεί μια εθνική στρατηγική για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του συνόλου της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας με συγκεκριμένους στόχους και δομημένο πλάνο δράσης, στο οποίο αποτυπώνονται οι κατευθυντήριες αρχές αλλά και τα απαραίτητα βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα έργα που θα υλοποιήσουν με επιτυχία το όραμα για την Ψηφιακή Ελλάδα. Βασικοί μας στόχοι είναι να εξυπηρετήσουμε τις ανάγκες των πολιτών άμεσα και αποτελεσματικά μέσα από ένα ψηφιακό κράτος, να προάγουμε την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων, να στηρίξουμε και να ενισχύσουμε την ψηφιακή καινοτομία, να βοηθήσουμε κάθε ελληνική επιχείρηση να γίνει ψηφιακή επιχείρηση, να μπορεί κάθε Έλληνας πολίτης να εργαστεί με ταχύτητα, αξιοπιστία και ασφάλεια στο διαδίκτυο, να αξιοποιήσουμε παραγωγικά τα δεδομένα του Δημοσίου και, τέλος, να εντάξουμε τις σύγχρονες τεχνολογίες σε όλους τους τομείς της οικονομίας και της κοινωνικής ζωής. 

Ψηφιακός κόσμος σημαίνει εξέλιξη. Έχετε στο μυαλό σας τα νέα παιδιά κάθε φορά που επιτυγχάνετε ένα βήμα προς την ψηφιακή μεταρρύθμιση της χώρας;
Τα παιδιά μας βρίσκονται επάνω στο «κύμα» της ψηφιακής εξέλιξης, και, ξέρετε, μαθαίνουν εύκολα˙ θα απολαύσουν το ψηφιακό μέλλον. Πρέπει να τα εφοδιάσουμε με τις κατάλληλες ψηφιακές δεξιότητες, ήδη από την προσχολική τους ηλικία και σε όλη τη διάρκεια της εκπαίδευσής τους. Οι σχετικές έρευνες καταδεικνύουν διεθνώς ότι όλες οι δουλειές του μέλλοντος θα απαιτούν βασικές και σε πολλές περιπτώσεις και εξειδικευμένες ψηφιακές δεξιότητες. Πρέπει λοιπόν να εισάγουμε μαθήματα ψηφιακών δεξιοτήτων και σε όλα τα προγράμματα της πανεπιστημιακής και επαγγελματικής εκπαίδευσης. Πιο σημαντικό όμως, ακόμα, είναι, μέσα από μια διαφορετική κουλτούρα και μεθοδολογία εκπαίδευσης, να μάθουμε τα νέα παιδιά να μαθαίνουν συνεχώς, να μη φοβούνται το νέο, να εξελίσσονται συνέχεια. Ώστε να μπορούν να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της νέας εποχής. 

Προέρχεστε από τον εξωκοινοβουλευτικό χώρο και έχετε πλούσιο εργασιακό παρελθόν ως manager σε κορυφαίες θέσεις. Τι σημαίνει πολιτική για εσάς; 
Πολιτική σημαίνει να διαμορφώνεις εκείνους τους κανόνες και να υλοποιείς εκείνες τις παρεμβάσεις που κάνουν τη ζωή όλων των πολιτών καλύτερη. Να μπορείς να δίνεις λύσεις σε καθημερινά προβλήματα, να έχεις περίσσευμα αγάπης για τον τόπο σου, να θες να προσφέρεις. Να αναφέρω κάτι από τον ελληνικό αθλητισμό: υπάρχει Έλληνας πολίτης που να περιμένει από τον εθνική μας ομάδα μπάσκετ κάτι λιγότερο από επιτυχίες και πρωτιές; Ε, πολιτική είναι να μπορείς να εμπνέεις την ομάδα για την επιτυχία, να βάζεις σωστά τον στόχο και να δουλεύεις με όσους και όποιους χρειάζεται, να μελετάς σωστά πώς πέτυχαν άλλοι νωρίτερα από εσένα, ίσως σε κάποια άλλη χώρα, και μετά να καλλιεργείς το ταλέντο, την ομάδα, και να διαμορφώνεις κανόνες επιτυχίας γύρω από την ομάδα, προκειμένου να παράγεις έργο και απτά αποτελέσματα. Εγώ, λοιπόν, αποδέχτηκα τη σημερινή θέση μου επειδή ονειρεύομαι την Ελλάδα γεμάτη από εθνικές ομάδες μπάσκετ και πρωτιές σε κάθε πεδίο, στην εργασία, στα σχολεία, στα πανεπιστήμια, στις δημόσιες υπηρεσίες, παντού – με όλους τους Έλληνες μαζί! 

Στο gov.gr έχουν ενσωματωθεί μέχρι σήμερα πάνω από 700 ψηφιακές υπηρεσίες. Και αυτό, νομοτελειακά, θα συνεχίζεται μέχρι να έχουμε όλες τις υπηρεσίες του κράτους στο κινητό μας, ένα «γκισέ» για όλες τις υπηρεσίες στην τσέπη μας, βελτιώνοντας την καθημερινότητά μας. 

Πώς φαντάζεστε τη ζωή των πολιτών σε σχέση με τη λειτουργία του κράτους σε δέκα χρόνια από τώρα; Πιστεύετε ότι οι ψηφιακές λειτουργίες θα αλλάξουν άρδην τις συνήθειές μας;
Μα, τις έχουν αλλάξει ήδη! Σκεφτείτε τον χρόνο μας σε ουρές πριν, για παράδειγμα, την ηλεκτρονική υπεύθυνη δήλωση ή την ηλεκτρονική εγγραφή παιδιών στο νηπιαγωγείο ή την ηλεκτρονική δήλωση γέννησης. Στο gov.gr έχουν ενσωματωθεί μέχρι σήμερα πάνω από 700 ψηφιακές υπηρεσίες. Και αυτό, νομοτελειακά, θα συνεχίζεται μέχρι να έχουμε όλες τις υπηρεσίες του κράτους στο κινητό μας, ένα «γκισέ» για όλες τις υπηρεσίες στην τσέπη μας, βελτιώνοντας την καθημερινότητά μας. Επιπλέον, η ψηφιοποίηση, πέραν της εξοικονόμησης χρόνου για παραγωγικές δραστηριότητες, δημιουργεί συνθήκες μεγαλύτερης διαφάνειας και υψηλότερης αποδοτικότητας. Ό,τι ψηφιοποιείται μετριέται, και ό,τι μετριέται μπορεί να βελτιώνεται. Έχουμε θέσει ψηλά τον πήχη. Κάθε μέρα κάνουμε και ένα βήμα προς το μέλλον. Οι δεκαεπτά αυτοί μήνες μάς δίδαξαν ότι τίποτα δεν είναι απίθανο ή μη πραγματοποιήσιμο, όταν υπάρχουν ιδέες, βούληση, ικανότητα, οργάνωση και σχέδιο. Έχουμε πολύ δρόμο ακόμα μπροστά μας αλλά θα τα καταφέρουμε.