Το τίμημα του κατευνασμού

Τα νέα ταξίδεψαν γρήγορα από τις, υπό καθεστώς confinement, Βρυξέλλες και έχουν μια επικεφαλίδα: Ουγγαρία και Πολωνία μπλοκάρουν τον Προϋπολογισμό 2021-2027 και τη συναρτώμενη από αυτόν πορεία του Recovery & Resilience Facility, του καθ’ ημάς μας Ταμείο Ανάκαμψης, γιατί απλώς δεν συμφωνούν με τη σύνδεση της παροχής των κοινοτικών πόρων στα Κράτη-Μέλη με την εφαρμογή των κανόνων του Κράτους-Δικαίου.

Στις Βρυξέλλες στοιχηματίζουν ότι ούτε στη Σύνοδο Κορυφής θα βγει «λευκός καπνός». Οι πολίτες σε όλη την Ευρώπη κλειδώνονται στα σπίτια τους, οι οικονομίες παγώνουν αλλά ο Όρμπαν και ο Καντσίσκι, ως ηγέτης του κυρίαρχου κόμματος στην Πολωνία, θέλουν πρώτα να ... προφυλάξουν την εξουσία τους και τη συνέχειά τους. Έτσι ενώ ο μηχανισμός σύνδεσης της εφαρμογής των κανόνων του Κράτους Δικαίου με την παροχή των κοινοτικών κονδυλίων, εγκρίθηκε από τους πρέσβεις-εκπροσώπους των κυβερνήσεων με ειδική πλειοψηφία, όταν όμως ήρθε η ώρα της έγκρισης των «ιδίων πόρων» με τους οποίους θα πληρωθούν τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης και για τους οποίους απαιτείται έγκριση από τα εθνικά Κοινοβούλια, Βουδαπέστη και Βαρσοβία «πάγωσαν» τη διαδικασία.

Μπορούν δύο ακραίες κυβερνήσεις να εκβιάζουν την ΕΕ την πιο σκοτεινή ώρα; Αποδεικνύεται πως μπορούν και μάλιστα με την ανοχή των θεσμικών οργάνων της ίδιας της ΕΕ. Πολωνία και Ουγγαρία είναι από τους κύριους δικαιούχους του κοινοτικού χρήματος και μόνο από το Ταμείο Ανάκαμψης αναμένουν 10 δις. Θέλουν λοιπόν «και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο» και είναι πολύ πιθανό να το πετύχουν.

Η πολιτική κατευνασμού που επέδειξε τόσα χρόνια η ΕΕ έναντι των κυβερνήσεων της Ουγγαρίας και της Πολωνίας εμφανώς δεν απέδωσε. Πανεπιστήμια έκλεισαν, διαδικασίες λήψης αποφάσεων σε ανώτατα δικαστήρια άλλαξαν, διαφωνούντες με την κυβέρνηση συνελήφθησαν (!) μέσα στο σπίτι τους για αναρτήσεις στο διαδίκτυο, μέλη της LGBT κοινότητας αποκηρύχθηκαν ως μιάσματα αλλά η ΕΕ δεν έδρασε. Ο Όρμπαν έφθασε να ζητήσει την απόλυση της αρμόδιας Επιτρόπου, αλλά η Κομισιόν δεν προχώρησε ακόμη σε δραστικές κυρώσεις για την παραβίαση του Κράτους Δικαίου. Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ασκήσαμε τη μέγιστη δυνατή πίεση ώστε να φθάσουμε στο μηχανισμό σύνδεσης του Κράτους-Δικαίου με τα κονδύλια. Τον Ιούλιο συνυπέγραψα μάλιστα μαζί με δεκάδες συναδέλφους από άλλες χώρες προφορική ερώτηση προς την Κομισιόν για την κατάσταση του Κράτους Δικαίου στα κράτη μέλη και τη σύνδεσή της με τα κοινοτικά κονδύλια.

Η πίεση απέδωσε και τώρα ήρθε η ώρα των αποφάσεων και του λογαριασμού. Αν ο Όρμπαν και ο Πολωνός συνοδοιπόρος του κατορθώσουν να «νερώσουν» την απόφαση για το μηχανισμό σύνδεσης κονδυλίων- Κράτους Δικαίου ανοίγει ο ασκός του Αιόλου. Οι ακραίοι θα μπορούν να  αποφασίζουν να κόβουν και να ράβουν  τη … δημοκρατία στα μέτρα τους με την ανοχή της ΕΕ. Ο δρόμος για καθεστώτα που θα παραβιάζουν το Κράτος Δικαίου και θα στηρίζουν την πολιτική τους  με τα λεφτά των Ευρωπαίων φορολογουμένων δεν θα έχει επιστροφή. Στη Γαλλία ο Μακρόν το βλέπει και γι’ αυτό καθιστά το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του Κράτους Δικαίου προϋποθέσεις της Ευρώπης που οραματίζεται. Στις Βρυξέλλες οι ινστρούκτορες ακόμη μετράνε «κουκιά». Πόσο θα χάσει το EPP αν φύγει ο Όρμπαν, πόσο θα δυναμώσει το ECR αν συμμαχήσει με τους Πολωνούς ακραίους συντηρητικούς και σε ποιa χέρια θα καταλήξει η προεδρία του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το Δεκέμβριο του 2021; Μόνο που η πολιτική δεν είναι αριθμητική και συνήθως ένα και ένα δεν κάνουν δύο.

Ο κατευνασμός, η ανοχή και τώρα ο τρόμος ότι ΕΕ δεν θα έχει έγκαιρα διαθέσιμα τα κονδύλια που χρειάζεται για να αντιμετωπίσει την πανδημία αναγόρευσαν τον Όρμπαν και τους μιμητές του σε «παίκτες κλειδιά». Αν οι ηγέτες δεν πατήσουν στην ανάγκη της Ουγγαρίας και της Πολωνίας να πάρει τα χρήματα  από τον Προϋπολογισμό για να επιβιώσει από την κρίση, αν αντί να εκβιάσουν εκβιαστούν, τότε ο λογαριασμός θα πάει στους πολίτες και εκείνοι θα τους τον επιστρέψουν όχι πλέον με έλλειμμα εμπιστοσύνης αλλά με αποδοκιμασία.

Το ερώτημα είναι θεμελιώδες για την ΕΕ: Πολιτική αρχών ή κατευνασμός των ακραίων; Η δεύτερη επιλογή  απέτυχε παταγωδώς. Είναι η ώρα να επιστρέψουμε στον πυρήνα της πολιτικής αξιών και να υπερασπιστούμε το βασικό λόγο που είμαστε μαζί στην ΕΕ: τη φιλελεύθερη Δημοκρατία και το Κράτος Δικαίου.