Γιατί χαιρόμαστε την ήττα του Τραμπ

Κάθε φορά που τις προηγούμενες ημέρες πόσταρα στο face το book ή τουίταρα στο twitter κάτι που έδειχνε τη χαρά μου για την ήττα του ημιπαράφρονα πορτοκαλή, όλο και κάποιος συμπολίτης πεταγόταν για να κάνει κάποιο σχόλιο του τύπου «και τι έγινε;» ή «και τι μας νοιάζει εμάς» ή «μη χαίρεστε, τα συμφέροντα των ΗΠΑ θα κοιτάξει και ο Μπάιντεν».

Δεν μιλάω για τους ψεκασμένους θαυμαστές του Τραμπ. Δεν μιλάω δηλαδή για συμπολίτες που έχουν το μυαλό και το κριτήριο της Ραχήλ της Μακρή. Μιλάω για ανθρώπους που χωρίς να τον γουστάρουν δεν μπορούν να καταλάβουν πόσο καλό νέο για την ανθρωπότητα είναι η ήττα του στις εκλογές (και δεν μιλάω για τα προφανή, όπως ας πούμε το πόσο καλό είναι να φεύγει από την ηγεσία των ΗΠΑ κάποιος που δεν δέχεται ως πραγματικότητα την κλιματική αλλαγή).

Ας μου επιτρέψουν να τους εξηγήσω. Από την στιγμή που δεν είναι θαυμαστές του Τραμπ, νομίζω πως είναι σε θέση να καταλάβουν.

Ο Τραμπ είναι ο βασικός εκπρόσωπος ενός παγκόσμιου ρεύματος των τελευταίων 10 ετών που θα  μπορούσαμε να το περιγράψουμε ως ρεύμα του εκτσογλανισμού της πολιτικής. Είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα (κυρίως λόγω μεγέθους χώρας, αλλά και επειδή ο ίδιος είναι μια ακραία τέτοια περίπτωση) του τι συμβαίνει όταν η εξουσία περνάει στα χέρια ανθρώπων που αντιλαμβάνονται την πολιτική (και τη ζωή γενικότερα) περίπου όπως ένας συνοικιακός νταβατζής αντιλαμβάνεται τη δουλειά του. Ανθρώπων αδίστακτων οι οποίοι όχι απλώς δεν έχουν ίχνος ηθικού φραγμού, αλλά διαφημίζουν την αδυναμία τους να ξεχωρίσουν το καλό από το κακό ως δύναμη. Τη δύναμη του τσογλανιού που κερδίζει αυτό που θέλει όχι με την ευφυΐα, τις γνώσεις και τις ικανότητές του, αλλά επειδή απλώς είναι αδίστακτος. Επειδή δεν έχει τη ντροπή που εμποδίζει τους περισσότερους ανθρώπους από το να γίνουν καθάρματα.

Ο Τραμπ είναι η πιο ακραία εκδοχή του αδίστακτου και ανήθικου ανθρώπου που θα συκοφαντήσει, θα πει ψέματα, θα απειλήσει, θα βάλει άλλους να απειλήσουν, προκειμένου να καταφέρει αυτό που θέλει. Είναι η πιο ακραία εκδοχή της αντίληψης ότι οι αντίπαλοι δεν είναι άνθρωποι αλλά αντικείμενα τα οποία μπορεί κανείς να τα τσαλακώσει και να τα πατήσει κάτω προκειμένου να καταφέρει τον σκοπό του. Είναι η πιο ακραία εκδοχή ενός πλάσματος που κάνει πράγματα που για έναν στοιχειωδώς ηθικό άνθρωπο θα ήταν αιτία να μην μπορεί να κοιταχτεί στον καθρέφτη.

Ο Τραμπ είναι η πιο ακραία έκφραση του Κακού (με το Κ κεφαλαίο, αυτό που στα αγγλικά λέμε evil). Τόσο ακραία που καταλήγει σε γελοία καρικατούρα, χωρίς όμως να χάνει τίποτα από τον τρόμο που προκαλεί.

Η επιτυχία αυτής της γελοίας καρικατούρας, αυτού του ανήθικου και αδίστακτου πλάσματος, έστελνε ένα καταστροφικό μήνυμα στον πλανήτη: ένα μήνυμα που έλεγε πως όχι απλώς δεν χρειάζεται να είσαι ηθικός, ικανός και με γνώσεις για να πετύχεις, αλλά δεν υπάρχει και κανένα πρόβλημα να διαφημίζεις την πλήρη έλλειψη ήθους, ικανοτήτων και γνώσεων. Όχι απλώς μπορείς να είσαι όσο αδίστακτος θέλεις, αλλά μπορείς και να διαφημίζεις την απουσία οποιουδήποτε δισταγμού ως αξιοζήλευτη ικανότητα.

Ταυτοχρόνως, η επιτυχία ενός τέτοιου τύπου παράσερνε πολλούς συμπολίτες να μπερδεύουν την ευφυΐα με την απουσία δισταγμών και να χαρακτηρίζουν τον Τραμπ ευφυή, ενώ στην πραγματικότητα δεν υπάρχει τίποτα το ευφυές στο να φέρεσαι σαν κακομαθημένο βρωμόπαιδο.

Οι περισσότεροι ξέρουμε πως μπορείς να πουλήσεις αέρα κοπανιστό ως θεραπεία ακόμα και για τις πιο σοβαρές ασθένειες. Ξέρουμε ότι αν πάρεις κουτσουλιές κατσίκας, τις συσκευάσεις και τις πουλήσεις ως θεραπεία για τον καρκίνο, σίγουρα θα βρεθούν αρκετοί απελπισμένοι άνθρωποι να τις αγοράσουν. Παρ’ όλα αυτά δεν το κάνουμε, όχι επειδή είμαστε χαζοί, αλλά επειδή έχουμε το αίσθημα της ντροπής.  Επειδή δεν είμαστε αδίστακτα καθάρματα. Ομοίως ξέρουμε καλά ότι μπορούμε να κερδίσουμε κάτι που θέλουμε αν απειλήσουμε κάποιον που είναι πιο αδύνατος από εμάς. Όσοι το αποφεύγουμε δεν είναι από χαζομάρα και όσοι το κάνουν δεν είναι από ευφυία. Μπορεί φυσικά να πετύχουν πολλά έτσι, αλλά δεν θα είναι επειδή είναι έξυπνοι κι ας υπάρχουν συμπολίτες που θα τους περάσουν για τέτοιους.

Τέτοιου τύπου ήταν η «ευφυΐα» του Τραμπ (και οι αναρίθμητες επιχειρηματικές του αποτυχίες αποδεικνύουν ότι δεν ήταν κανα φοβερό μυαλό). Και η ήττα του θα κάνει όλο και λιγότερους να την επικαλούνται. 

Φίλες, φίλοι και οι υπόλοιποι, η ήττα του Τραμπ ήταν η ήττα του εκτσογλανισμού, η ήττα της ανηθικότητας, η ήττα της πολιτικής ως νταβατζηλίκι και της απουσίας ντροπής ως ευφυία. Ήταν η ήττα ενός Κακού που πρώτα και πάνω από όλα προκαλεί στην ανθρωπότητα ανυπολόγιστη ηθική ζημιά.

Ένας τέτοιος άνθρωπος δεν θέλεις να κερδίζει ούτε στις ταινίες, πόσο μάλλον στην πραγματική ζωή και πόσο μάλλον όταν κατέχει ένα πόστο από το οποίο (λίγο έως πολύ) εξαρτάται όλος ο πλανήτης. Ένας τέτοιος άνθρωπος πρέπει να χάνει για να θυμόμαστε πως ακόμα υπάρχει σωστό και λάθος, ηθικό και ανήθικο. Ένας τέτοιος άνθρωπος πρέπει να χάνει για να μπορούμε να ελπίζουμε. Και μπράβο μας.   

Υ.Γ. : Η ήττα του Τραμπ είναι ωφέλιμη (και άρα ευχάριστη) και για κάτι ακόμα: γιατί ο τρόπος με τον οποίο την αντιμετωπίζει είναι ιδιαιτέρως ενδεικτικός για το τι στην πραγματικότητα είναι αυτά τα αδίστακτα ανήθικα πλάσματα σαν τον Τραμπ. Γιατί δείχνει σε όλους (τουλάχιστον όσους μπορούν να δουν) ότι αυτοί οι τάχα ικανοί σαν τα μούτρα του, δεν είναι τίποτα περισσότερο από κακομαθημένα ανθρωπάκια.