- CITY GUIDE
- PODCAST
-
25°
Το εθνικό αφήγημα και η Επιτροπή «Ελλάδα 2021»
Αν η Επιτροπή «Ελλάδα 2021» μας μάθει να συζητάμε και να διαφωνούμε λίγο πιο ουσιαστικά και καλόπιστα, θα έχει αφήσει πίσω της μια τεράστια εθνική κληρονομιά
![«Ελλάδα 2021» Το εθνικό αφήγημα και η Επιτροπή «Ελλάδα 2021»](/images/1074x600/3/jpg/sites/default/files/article/2020/10/27/romanos_copy.jpg)
Σχόλιο για το βιντεοκλίπ της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» με το τραγούδι του Διονύση Σαββόπουλου «Ας κρατήσουν οι χοροί» και τις αντιδράσεις που προκάλεσε.
Το πρόσφατο βιντεοκλίπ της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» πυροδότησε έναν έντονο δημόσιο διάλογο. Πολλοί συγκινήθηκαν. Η εξαιρετική ενορχήστρωση και απόδοση του τραγουδιού «Ας κρατήσουν οι χοροί» του Διονύση Σαββόπουλου (ενός τραγουδιού που, εκτός απ’ τη μελωδική του αξία, περιέγραψε και καθόρισε με τους στίχους του την κυρίαρχη κοινωνική και πολιτική κουλτούρα μιας ολόκληρης εποχής)· μια χορογραφία που κλείνει το μάτι στη χρυσή εποχή του ελληνικού κινηματογράφου της δεκαετίας του 1960· ο ατμοσφαιρικός φωτισμός του επιβλητικού Καλλιμάρμαρου· το κολλάζ ηρωικών προσωπικοτήτων από την Επανάσταση· ο προφανής διάλογος με την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Είναι, όντως, δύσκολο να μη συγκινηθείς.
Το βίντεο της Επιτροπής πατάει όλα μας τα εθνικά κουμπιά. Τρέφει την εθνική μας εμμονή με το παρελθόν, όπως όταν ξύνεις μανιασμένα ένα τσίμπημα από κουνούπι που σε τρώει· ξέρεις ότι δεν πρέπει να το ξύσεις, ότι δεν σε βοηθάει πραγματικά να γιάνεις, αλλά το κάνεις γιατί σε κάνει να νιώσεις καλά τώρα, σου παρέχει μια στιγμιαία ευδαιμονία. Μια εθνική εμμονή με το παρελθόν που στη μαζική κουλτούρα δεν εκφράζεται συνήθως μέσα από κριτικό αναστοχασμό για την ιστορική αλήθεια ή μέσα από την κατανόηση του παρελθόντος για το χτίσιμο ενός καλύτερου μέλλοντος, παρά μέσα από τη νοσταλγία για μια πιο αθώα, πιο ανέμελη, πιο αυθεντική, πιο ένδοξη εποχή (μια απολύτως θεμιτή ανάγκη, άλλωστε δεν είμαστε ούτε οι πρώτοι ούτε οι τελευταίοι που επιζητούμε μια επιστροφή). Ουσιαστικά το βίντεο μας υπόσχεται ότι δεν χρειάζεται ν’ αλλάξουμε τίποτα· ότι μπορούμε να συνεχίσουμε να κυνηγάμε το ίδιο Όνειρο που κυνηγάμε εδώ και 200 χρόνια: με τον μαυροντυμένο λεβέντη να προσπαθεί να κατακτήσει τη λευκοντυμένη νυφούλα, και τις παρέες να γράφουν ιστορία στα τραπεζάκια εκεί έξω.
Εάν θέλει κάποιος να αποδομήσει το βίντεο, μπορεί να εντοπίσει πιθανές αδυναμίες. Αρκετοί έχουν ήδη εκφράσει ενστάσεις για την ομοιογένεια των χορευτών, για την απουσία μειονοτήτων, για τον αθηνοκεντρισμό του· για τους «πασοκικούς» και νεο-ορθόδοξους συνειρμούς «έθνους ανάδελφου» των στίχων· για την ασφυκτική αρμονία και τη βεβιασμένη ευτυχία· για την τριτοκοσμική ετεροκανονικότητα της χορογραφίας· για τη μη αναγνώριση του ότι η Ελλάδα του 2021 δεν είναι αυτή του 2004, και πολύ περισσότερο αυτή του 1983 ή του 1965 (ευτυχώς). Η δε παρουσία των έργων του Καλατράβα σε ένα τέτοιο βίντεο χωρίς ίχνος ταπεινότητας ή αυτοσυνείδησης είναι μάλλον ατυχής επιλογή, δεδομένης της (τότε) εγκατάλειψης των (τώρα) σκουριασμένων και χορταριασμένων ολυμπιακών εγκαταστάσεων.
Η αλήθεια είναι ότι, όπως και με προηγούμενες ανακοινώσεις και επικοινωνίες της Επιτροπής, οποιοδήποτε οπτικό αφήγημα θα προκαλούσε αντιδράσεις. Οι σύγχρονες, φιλελεύθερες κοινωνίες της Δύσης δεν ανέχονται πλέον την επιβολή της ομοιομορφίας, την υποταγή σε ένα ενιαίο αφήγημα. Η κατάρα των σύγχρονων θεσμών, των πολιτικών του σήμερα, αλλά και όσων παράγουν δημόσια επικοινωνία, πολύ περισσότερο σε ένα υπερδημοκρατικό ψηφιακό περιβάλλον, είναι για κάθε τους διακήρυξη ή θέση να δέχονται ενστάσεις, αντιρρήσεις, μομφές, επιθέσεις.
Όσο εύκολο είναι να συγκινηθεί κανείς από το βίντεο, άλλο τόσο εύκολο είναι και να προσβληθεί ή να νιώσει αποκλεισμένος· μπορεί μάλιστα να συγκινηθεί και να πληγωθεί ταυτόχρονα. Όταν ένα βιντεοκλίπ παρουσιάζεται ως το επίσημο βιντεοκλίπ της Επετείου, όταν μία συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων παρουσιάζεται ουσιαστικά ως η «Εθνική Ελλάδος», ως η εικόνα της χώρας, τότε μας αφορά όλους· έχει την υποχρέωση να μας συμπεριλάβει όλους.
Ποια ήταν, λοιπόν, η αποστολή του βιντεοκλίπ;
Να εμψυχώσει και να τιμήσει τους εργαζόμενους στην Επιτροπή που συμμετείχαν και στο βίντεο; Να αποτελέσει το εναρκτήριο λάκτισμα κάποιων εκδηλώσεων; Να επικοινωνήσει την εικόνα της Ελλάδας του 2021 στο εσωτερικό ή το εξωτερικό; Ήταν, όπως ειπώθηκε, «απλώς ένα βιντεοκλίπ»; Το πρώτο από πολλά άλλα που θα ακολουθήσουν;
Τα ερωτήματα αυτά υποδηλώνουν ένα έλλειμμα στην επικοινωνιακή στρατηγική (εάν όχι στον ίδιο τον στρατηγικό σχεδιασμό) των εορτασμών του 2021· αλλά και ένα βαθύτερο ερώτημα για την αποστολή της Επιτροπής «Ελλάδα 2021»: Ποιος ακριβώς είναι ο ρόλος της;
Μήπως ο στόχος της Επιτροπής είναι η πρωτογενής παραγωγή πολιτικού οράματος; Η έκφραση ενός εθνικού αφηγήματος εν όψει της εισόδου στον τρίτο αιώνα ζωής του κράτους μας; Αν και αυτό θα ήταν χρήσιμο, μια τέτοια συζήτηση είναι βαθιά πολιτική· απαιτεί ανοιχτό δημόσιο διάλογο, επιχειρήματα, ιδεολογική μάχη και, πάνω απ’ όλα, τη σύγχρονη πολιτική τέχνη του να μπορείς να δέχεσαι, να προσκαλείς, την κριτική. Είναι, δηλαδή, δουλειά της δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης της χώρας, η οποία λογοδοτεί για τις πράξεις, τα λεγόμενα και το όραμά της στη Βουλή, στα ΜΜΕ και στον λαό. Είναι μια δουλειά δύσκολη, την οποία όμως η κυβέρνηση δεν μπορεί να αποφύγει, δεν μπορεί να την κάνει outsource σε μια επιτροπή σοφών· θα πρέπει να το πιει το πικρό αυτό ποτήρι.
Εάν, αντιθέτως, η αποστολή της Επιτροπής είναι να μας ενώσει με έναν καθαρά συμβολικό, μεταφυσικό σχεδόν τρόπο, να μας εκπροσωπήσει ως ένα σώμα (είτε με την έννοια του μεσαιωνικού body politic, είτε με αυτήν του αμερικανικού E pluribus unum), τότε αυτό είναι ένα πολύ δύσκολο και βαρύ έργο, το οποίο όμως τελεί ήδη (και με τον ιδανικότερο τρόπο) η Πρόεδρος της Δημοκρατίας που «ενσωματώνει» το Έθνος και συμβολίζει την ενότητα, τη δημοκρατία και την πρόοδο.
Μήπως τελικά ο στόχος είναι, απλώς, η διαχείριση της διαδικασίας; Η άρτια διεκπεραίωση των τελετών και των εορτασμών; Κι όμως, την επιτροπή τιμούν με την παρουσία τους κορυφαίες προσωπικότητες της χώρας, διακεκριμένοι άνθρωποι του πνεύματος. Επομένως είναι λογικό να θεωρούμε ότι ο ρόλος της είναι ευρύτερος, πιο φιλόδοξος· ότι το πνευματικό και συμβολικό της αποτύπωμα δεν θα είναι διακοσμητικό και άκακο, αλλά ουσιαστικό, ίσως ακόμη και προσωρινά επίπονο, όπως είναι κάθε εκπαιδευτική διαδικασία· ότι σκοπός της δεν θα είναι το φευγαλέο θέαμα και η ικανοποίηση των βασικών ενστίκτων μας, αλλά η αγωγή της ψυχής και του πολίτη.
Δεν χρειάζεται ντε και καλά να βρούμε ένα ενιαίο εθνικό αφήγημα για το 2021. Αν όμως, με την ευκαιρία της επετείου του 1821, η Επιτροπή «Ελλάδα 2021» μας μάθει να συζητάμε και να διαφωνούμε λίγο πιο ουσιαστικά και καλόπιστα, τότε θα έχει αφήσει πίσω της μια τεράστια εθνική κληρονομιά.
Και ίσως δεν υπάρχει πιο ουσιαστική εκπαιδευτική διαδικασία από το να μάθουμε να διαφωνούμε· να ακούμε τη θέση (είτε αυτή είναι ένα επιχείρημα, είτε ένα βιντεοκλίπ) χωρίς να ερμηνεύουμε τα πάντα ως προσωπική, κακόβουλη επίθεση· και να εκφράζουμε την αντίθεση, με καλή πίστη, χωρίς να ταπεινώνουμε τον άλλον. Δεν χρειάζεται ντε και καλά να βρούμε ένα ενιαίο εθνικό αφήγημα για το 2021. Αν όμως, με την ευκαιρία της επετείου του 1821, η Επιτροπή «Ελλάδα 2021» μας μάθει να συζητάμε και να διαφωνούμε λίγο πιο πολιτισμένα, λίγο πιο ουσιαστικά, λίγο πιο καλόπιστα, αν δηλαδή αποτινάξουμε έστω και ένα μικρό κομμάτι από τον ασφυκτικό μανδύα της οποιασδήποτε κομματικής, οικογενειακής, ιδεολογικής ή προσωπολατρικής φατρίας, τότε θα έχει αφήσει πίσω της μια τεράστια, πραγματικά εθνική κληρονομιά.
Άλλωστε, στα «τραπεζάκια» των χωριών του εθνικού μας φαντασιακού, οι παρέες δεν έστηναν μόνο γλέντια και χορούς, αλλά και βίαιους, έμφυλους και εμφύλιους καβγάδες. Η ζωή προχωράει και η Ελλάδα επίσης.
ΠΡΟΣΦΑΤΑ
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
![](/images/w400/3/jpg/files/2024-02-02/final-voice-choice4.jpg)
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ήδη κάνουν δρομολόγια 250 ηλεκτρικά λεωφορεία
Το μήνυμα του πρωθυπουργού από το συνέδριο του Economist
Η συνέντευξη του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ στον Alpha δύο ημέρες πριν την Πολιτική Γραμματεία και τέσσερις πριν την συνεδρίαση της ΚΕ
Απαντήσεις επιχειρεί να δώσει η βουλευτής της Νέας Αριστεράς - Το χρονικό του επεισοδίου
Η συνέντευξη του προέδρου του ΠΑΣΟΚ στο Mega
Μια ημέρα νωρίτερα θα πραγματοποιηθεί η «εν βρασμώ» συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής
Έντονη αντίδραση από την υπουργό Τουρισμού
«Η υπηρεσία στην πατρίδα είναι να μπορούμε να συζητούμε με τους γείτονές μας», τόνισε
Πώς αξιολογείται ο Νίκος Ανδρουλάκης - Ποια τα ποσοστά των υποψηφίων
«Στόχος μας να κυβερνήσουμε ξανά τη χώρα»
Ο πρωθυπουργός δημοσίευσε μία φωτογραφία στο πλαίσιο της συναυλίας του βρετανικού συγκροτήματος στο ΟΑΚΑ
«Για να αναγεννήσουμε το ΠΑΣΟΚ και να αναγεννήσουμε την Ελλάδα», λέει ο υποψήφιος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ
Πότε θα ενεργοποιηθεί ξανά για νέες αιτήσεις
«Όσα είπαν στους θαμώνες του μουσείου προφανώς και αξιολογούνται. Όμως η χώρα δεν μπορεί να γυρίσει πίσω, ούτε στο 1993, ούτε στο 2012, ούτε φυσικά στο 2008»
«Ο επόμενος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ πρέπει να είναι ο επόμενος πρωθυπουργός»
Το ημερομίσθιό της 6ης ημέρας θα είναι προσαυξημένο κατά 40%
Το χρονικό της δραματικής πρώτης εβδομάδας του Ιουλίου το καλοκαίρι του 2015
Μέχρι πότε μπορούν οι φορολογούμενοι να υποβάλλουν τροποποιητική δήλωση
Η απάντηση για το ενδεχόμενο υποψηφιότητας για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.