Ποιον συμφέρει το θερμό επεισόδιο;

Γίνεται όλο και περισσότερο φανερό ότι η Τουρκία επιδιώκει ένα θερμό επεισόδιο. Σκοπός της είναι, πιθανότατα, να εμπλέξει την Ελλάδα σε στρατιωτική σύγκρουση. Μια τέτοια εξέλιξη θα έχει τεράστιο κόστος για τη χώρα μας σε πάρα πολλούς τομείς. 

Η Τουρκία έχει εντάξει τις πολεμικές επιχειρήσεις στη δική της κανονικότητα. Δεν ισχύει το ίδιο για την Ελλάδα, η οποία είναι μια φιλειρηνική χώρα που δεν θέλει να χαθούν ζωές και προσπαθεί μέσα στις αντιξοότητες του κορωνοϊού να επιστρέψει στην ευημερία.

Η στρατιωτική σύγκρουση θα οδηγήσει, αργά ή γρήγορα, σε διαπραγματεύσεις. Είναι αρκετά πιθανό να φθάσουμε στις διαπραγματεύσεις αφού θα έχουν δημιουργηθεί τετελεσμένα, καθώς η Τουρκία θα επιλέξει ως στόχους απομακρυσμένα ελληνικά νησιά. Η ήττα στο στρατιωτικό πεδίο δεν μπορεί να προεξοφληθεί, αλλά δεν μπορεί και να αποκλειστεί. 

Η Τουρκία επίσης επιδιώκει να εμφανίσει την Ελλάδα σαν υπαίτιο της σύγκρουσης. Αν εμείς πλειοδοτούμε σε εύκολες «πατριωτικές» αντιδράσεις, υπάρχει ο κίνδυνος να αυτοπαγιδευτούμε σε αυτό που επιδιώκει η Τουρκία: και να συρθούμε σε ένα θερμό επεισόδιο και να μην χρεωθεί η ίδια την υπαιτιότητα.

Όπως σημειώνει ο καθηγητής Παναγιώτης Ιωακεμίδης: «Εάν το Uruc Reis φθάσει στα 6.5 μ. από το Καστελόριζο, αυτό συνιστά οπωσδήποτε πρόκληση. Αλλά προσοχή, τυπικά δεν συνιστά παράνομη πράξη στο μέτρο μάλιστα που δεν διεξάγει έρευνα. Η Ελλάδα έχει ακόμη 6 μ. χωρικά ύδατα. Πέρα απ' αυτά υπάρχουν τα διεθνή ύδατα όπου η ναυσιπλοΐα είναι εντελώς ελεύθερη. Δυνητικώς και όχι πραγματικώς η περιοχή των 6.5 μ. είναι ελληνική κυριαρχία. Εάν και όταν επεκτείνουμε στα 12 μ., τότε θα έχουμε κυριαρχία» (Facebook 14/10/2020)

Το εσωτερικό μέτωπο δεν μπορεί να συγκροτηθεί με παλικαρισμούς και ανέξοδη πατριδοκαπηλία. Εδώ έχει μεγάλη σημασία το πώς διαμορφώνουν τις αντιλήψεις των πολιτών τα μέσα ενημέρωσης και ο πολιτικός κόσμος. 

 Από την πλευρά της κυβέρνησης είχαμε τελευταία δύο θετικά μηνύματα, που δείχνουν την επιλογή της να μην πλειοδοτεί στην ενίσχυση της έντασης. Το πρώτο δόθηκε στη συνέντευξη του πρωθυπουργού στην εφημερίδα Τα Νέα (12/10/2020), όπου δήλωσε σχετικά με την προσφυγή στη Χάγη: «Ξέρουμε πολύ καλά ότι ένα διεθνές δικαιοδοτικό όργανο πολύ δύσκολα θα σου δώσει το 100% όσων διεκδικείς». Και προσέθεσε: «Θεωρώ ότι το συνολικό όφελος που θα αποκομίσει η χώρα από μία ειρηνική επίλυση της μιας διαφοράς που έχουμε με την Τουρκία θα είναι πολλαπλάσιο του όποιου κόστους μπορεί να υπάρχει στην κοινή γνώμη από κάποια απόφαση. [...]Το γεγονός ότι η Ελλάδα έρχεται και συζητάει ένα ζήτημα που αφορά την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο σημαίνει πως αναγνωρίζουμε ότι αυτή είναι μια περιοχή όπου και η Τουρκία έχει διεκδικήσεις. Εάν δεν το αναγνωρίζαμε αυτό, δεν θα πηγαίναμε σε συζήτηση». 

Το δεύτερο μήνυμα δόθηκε από τις δηλώσεις του υπουργού Επικρατείας Γιώργου Γεραπετρίτη, (Alpha 14/10/2020): «Η κόκκινη γραμμή είναι η εθνική κυριαρχία, και όταν λέμε εθνική κυριαρχία εννοούμε αυτονοήτως τα εθνικά χωρικά ύδατα τα οποία σήμερα είναι προσδιορισμένα στα έξι ναυτικά μίλια […]. Οι εύκολοι λεονταρισμοί για την επέκταση μονομερώς στα 12 μίλια, που αποτελεί ένα δικαίωμα της ελληνικής πολιτείας και το οποίο θα ασκήσει σε χρόνο τον οποίο η ίδια θα επιλέξει, δεν είναι ένα θέμα το οποίο μπορεί να τεθεί εν θερμώ». Νεότερες δηλώσεις του υπουργού δεν αναιρούν την ουσία των παραπάνω.

Στον αντίποδα, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξης Τσίπρας συγκάλεσε σύσκεψη με τους πρώην αρχηγούς Ενόπλων Δυνάμεων για να δηλώσει ότι: «Στις παρούσες συνθήκες η επέκταση στα 12 μίλια στα νησιά μας στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Κρήτη είναι μονόδρομος». Δεν είναι τυχαίο ότι η δήλωση αυτή έγινε ανάμεσα σε στρατηγούς και ναυάρχους. Το μήνυμα είναι ότι τα ελληνοτουρκικά είναι ζήτημα στρατιωτικής αντιπαράθεσης και σε αυτό το πνεύμα εντάσσονται τα συνεχή υπονοούμενα περί κυβερνητικής υποχωρητικότητας απέναντι στην Τουρκία. 

Η στάση του Αλέξη Τσίπρα έκανε το στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία και υποψήφιο ευρωβουλευτή με το κόμμα το 2019 Σωτήρη Βαλντέν να μιλήσει για «ανεύθυνη και δημαγωγική τοποθέτηση της αξιωματικής αντιπολίτευσης» (Εφημερίδα των Συντακτών 19/10/2020). 

Αν η επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια είναι τόσο εύκολη και χωρίς συνέπειες, γιατί ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ δεν την προχώρησε στα χρόνια της δικής του κυβέρνησης; Βέβαια, το να ψάχνει κανείς για συνέπεια στον Τσίπρα είναι μάταιο. Ο ίδιος δεν δίστασε να καταγγείλει τον Αύγουστο την μερική οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Αίγυπτο, όταν δύο μήνες πριν (Φόρουμ των Δελφών 10/6/2020) τη ζητούσε και απάντησε σε ερώτηση σχετικά με το ζήτημα: «βεβαίως, μερική οριοθέτηση, τμηματικά θα πάμε». 

Αν το γήπεδο της Τουρκίας είναι οι προκλήσεις, το γήπεδό της Ελλάδας είναι η διπλωματία, οι συμμαχίες και το διεθνές δίκαιο. Το θέμα δεν είναι να αποδείξουμε ο ένας στον άλλο το πόσο πατριώτες ή πόσο ατρόμητοι είμαστε, αλλά το πώς θα ξεπεράσουμε μια πολύ δύσκολη κατάσταση. Η χώρα μας έχει πληρώσει ακριβά τη δημαγωγία και δεν έχει περιθώρια για νέες περιπέτειες.