New York Times: Η αμερικανική Πράβντα

Είχα πολλές αφορμές για να γράψω περί της κατάντιας των New York Times: ανάμεσα σε αυτές ήταν τα ρεπορτάζ και οι θέσεις της για το πρόβλημα των προσφύγων στην Ελλάδα, καθώς και οι ελληνοτουρκικές διαφορές για τις οποίες η αμερικανική εφημερίδα δεν φαίνεται να καταλαβαίνει απολύτως τίποτα. Πριν από λίγες μέρες, προστέθηκε άλλη μία: μετά τον αποκεφαλισμό του Γάλλου καθηγητή από τζιχαντιστική ομάδα (ιμάμηδες, μουσουλμάνους γονείς και έναν Τσετσένο εκτελεστή) η αμερικανική εφημερίδα κυκλοφόρησε με ρεπορτάζ που είχε τίτλο «Η γαλλική αστυνομία σκοτώνει ύποπτο». Οι New York Times έχουν εκπέσει, εδώ και πολλά χρόνια, σε όργανο των Antifa και των διασπαστικών μειονοτήτων: μία από τις υποτιθέμενες έγκυρες αμερικανικές εφημερίδες μοιάζει υπερβολικά με την Πράβντα.

Η αποτυχία της εφημερίδας να προβλέψει το αποτέλεσμα των εκλογών του 2016 δεν ήταν απλώς αδυναμία να προβλεφθούν τα ενδεχόμενα. Σήμαινε ότι δεν είχε πλήρη εικόνα για τη χώρα που καλύπτει και που εν μέρει εκπροσωπεί. Υπάρχει κρίσιμο έλλειμμα πρόσληψης της αμερικανικής και διεθνούς πραγματικότητας που συνοδεύεται από προπαγάνδα σοβιετικού τύπου: απόκρυψη ειδήσεων, παραμόρφωση, ιδεολογικοποίηση, αγγελοποίηση κοινωνικών ενόχων –συνήθως μέλη μειονοτήτων–, ταξική, φυλετική και έμφυλη ερμηνεία όλων των φαινομένων, κατασκευή και διάδοση μιας ορθοδοξίας η οποία υπερβαίνει την περιβόητη πολιτική ορθότητα και αναδεικνύεται ως μια μορφή αστυνομίας της σκέψης. Το ότι αυτό που κατάλαβαν οι New York Times από τη δολοφονία του Σαμιουέλ Πατύ είναι πως η γαλλική αστυνομία βαράει στο ψαχνό καταδεικνύει, εκτός φυσικά από πρόχειρη και ιδεολογική δημοσιογραφία, τρεις έμμονες ιδέες του ολοκληρωτισμού της πολιτικής ορθότητας: 1) η αστυνομία είναι εγκληματική 2) οι Γάλλοι (όπως οι προαναφερθέντες Έλληνες) κακοποιούν τους μετανάστες 3) η ισλαμική τρομοκρατία είναι απόκριση σ’ αυτή την κακοποίηση.

Η εφημερίδα είναι τόσο τυφλωμένη από την ιδεολογία ώστε δεν κατανοεί τον σύγχρονο κόσμο: τι συμβαίνει ολόγυρά μας, ποια είναι τα διακυβεύματα. Αποδίδω αυτή την τυφλότητα σε μια ευρύτερη υποχώρηση του δημοκρατικού διαλόγου ο οποίος έχει παραδοθεί σε μια ελίτ που ρυθμίζει, με αυταρχικό και διδακτικό ύφος, τι είναι σωστό και τι είναι λάθος. Αλλά, ούτε αυτή η ελίτ είναι «ελεύθερη»: πιέζεται από τα social media. Οι δημοσιογράφοι των New York Times μοιάζουν να γράφουν με τρεμάμενο χέρι φοβούμενοι τις αντιδράσεις του αριστερού όχλου στο Twitter και σε μόνιμη αντίθεση με τον δεξιό όχλο, προσέχοντας να μη συμφωνήσουν σε τίποτα με τον πολέμιο. Ο αρχισυντάκτης της εφημερίδας είναι το Twitter: έτσι, δημοσιεύονται απλά ρεπορτάζ με καλούς και κακούς που ικανοποιούν ένα ολιγομελές αλλά ισχυρό κοινό το οποίο διαμορφώνει γνώμες χωρίς να επιτρέπει στον υπόλοιπο κόσμο να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. Το διαδικτυακό δηλητήριο συγχωρείται εφόσον κατευθύνεται στους κατάλληλους στόχους, αλλά πρέπει να αποφεύγεται καθετί που θα μπορούσε να διαχύσει δηλητήριο από τις δυνάμεις του Καλού. Κάποτε οι Αμερικανοί φοβούνταν την τυραννία της πλειοψηφίας, σήμερα οδεύουν προς την τυραννία της μειοψηφίας.

Όταν ο Άνταμ Νόσσιτερ περιγράφει τον αποκεφαλισμό του Σαμιουέλ Πατύ ως «επίθεση με μαχαίρι» και συνεχίζει ειρωνικά «το θύμα παρουσιάζεται αμέσως ως μάρτυρας της ελευθερίας της έκφρασης» (η λέξη «αμέσως» τα λέει όλα) διαπράττει δημοσιογραφική ατιμία: παρουσιάζει έτσι την ιστορία ώστε να ταιριάζει στις ανάγκες ενός προκαθορισμένου αφηγήματος.

Ξέρω ότι το εργασιακό περιβάλλον στους New York Times είναι ασφυκτικό. Όποιος εργαζόμενος θεωρείται ότι ερωτοτροπεί με το Wrongthink γίνεται αντικείμενο εκφοβισμού και χαρακτηρίζεται Ναζί, ρατσιστής και τα τοιαύτα. Αλλά δεν υπάρχει νόμος που να σε προστατεύει από την ηθική παρενόχληση: είναι ένα καθεστώς που απλώς χρειάζεται γενναιότητα εκ μέρους του αντικειμένου της παρενόχλησης. Κι επειδή κανείς άνθρωπος δεν θέλει να φθείρεται έτσι καθημερινά, τους New York Times έχουν εγκαταλείψει όλοι οι ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι. Έχουν παραμείνει όσοι επαναλαμβάνουν τα ίδια και τα ίδια κι όσοι αυτολογοκρίνονται ώστε να αρέσουν σε εκείνους που επαναλαμβάνουν τα ίδια και τα ίδια. Ο στόχος είναι να μη θιγεί κανένας από το κοπάδι, να μην προκληθούν αντιδράσεις από τον «προοδευτικό» χώρο – οι αντιδράσεις από τον απέναντι, τον εχθρικό χώρο, είναι πάντοτε ευπρόσδεκτες διότι υπογραμμίζουν το σωστό έναντι του λάθους. Αυτό είναι άλλωστε το διακύβευμα του διχασμού τον οποίο συνηθίζουμε να αποδίδουμε στους Ρεπουμπλικανούς και στον ίδιο τον Ντόναλντ Τραμπ.

Το μείζον πρόβλημα των New York Times είναι το ότι ζουν σε έναν μακρινό γαλαξία, το ότι δεν έχουν καμιά σχέση, καμιά επαφή, με τη ζωή των περισσότερων ανθρώπων.

H τακτική «δυο μέτρα, δυο σταθμά» είναι βεβαίως εξαιρετικά διαδεδομένη. Το 2018, οι New York Times δημοσίευσαν συνέντευξη της Άλις Γουόκερ («Το πορφυρό χρώμα») όπου η Αφρο-αμερικανίδα συγγραφέας εγκωμίαζε το γνωστό συνωμοσιολογικό βιβλίο «Τα πρωτόκολλα των σοφών της Σιών»: αν δεν ήταν Αφρο-αμερικανίδα δεν θα της επέτρεπαν να εκφράσει αντισημιτισμό και να κάνει λόγο για διάφορες τρέλες όπως οι Illuminati. Εν κατακλείδι, το μείζον πρόβλημα των New York Times είναι το ότι ζουν σε έναν μακρινό γαλαξία, το ότι δεν έχουν καμιά σχέση, καμιά επαφή, με τη ζωή των περισσότερων ανθρώπων.

Στον εν λόγω γαλαξία ο κοινωνικός κατατεμαχισμός ονομάζεται «ποικιλομορφία», η ισλαμική διείσδυση ονομάζεται «θρησκευτική ελευθερία» και τα βάρβαρα ήθη «διαφορετική κουλτούρα». Ακόμα και οι δημοσιογράφοι που ίσως δεν συμφωνούν με αυτή την ισοπέδωση πιστεύουν ότι ο απώτερος στόχος είναι δίκαιος, ότι η υποβάθμιση των ιδεών και της γλώσσας υπηρετεί τους σωστούς αγώνες. Προπάντων, οι δημοσιογράφοι κάνουν την πάπια και σιωπούν μπροστά στον μακαρθισμό επειδή υπάρχουν εκατομμύρια άνεργοι· αισθάνονται τυχεροί που έχουν δουλειά σε έναν προνομιακό κλάδο.    

Οι Αμερικανοί, όπως όλοι μας, αναζητούν ακριβείς ειδήσεις, απόψεις ζωτικής σημασίας και ειλικρινείς συζητήσεις. Ο ανεξάρτητος Τύπος δεν είναι αριστερό ιδανικό· είναι ιδανικό της δημοκρατίας και σίγουρα αμερικανικό ιδανικό. Καλές είναι οι ιδέες περί ανεξαρτησίας του Τύπου, αλλά χρειάζονται φωνή και αυτιά που να τις ακούνε. Προπάντων, χρειάζονται ανθρώπους που να είναι πρόθυμοι να τις εφαρμόσουν.