Ψήφος ουσιαστική, ψήφος κατά συνείδηση ή ψήφος σκοπιμότητας

Ας ξεκινήσουμε με μιαν αλήθεια που τώρα υπερασπιζόμαστε με τρόπο διαφορετικό απ’ ό,τι κάποτε.

Η αποχή από τις εκλογές, για πολλούς απ’ αυτούς που σήμερα την επιλέγουν, αποτελεί ουσιαστική, συνειδητή ψήφο. Όπως το λευκό ή το ενσυνείδητα άκυρο. Αυτή η, από τυπική άποψη, μη-ψήφος, εκφράζει την αποστροφή εκείνων που εγκαταλείπουν ένα κλειδωμένο, κατά τη γνώμη τους, πολιτικό σύστημα. Σήμερα μπορεί να μην συμφωνούμε με την επιλογή αυτή, όμως ενέχει και αυτή την σημαντική αλήθειά της.

Στον αντίποδα τούτης της ψήφου αγωνίζεται μια άλλη, ουσιαστική ψήφος· η σκόπιμη. Να πέσει η κυβέρνηση. Πρώτα αυτό και μετά βλέπουμε. Εδώ βρίσκεται, λέγεται, τώρα η ουσία. Ποιος όμως μπορεί να πάρει πάνω του την πτώση της και να επιχειρήσει την όποια, καλύτερη για τον λαό, πολιτική αλλαγή; Ποιος άλλος από τον Συριζα;

Αρέσει δεν αρέσει αυτή η λογική, έχει δεν έχει πρόγραμμα και πρόταση ο Συριζα, έχει δεν έχει «καθαρή γραμμή», αυτά, λένε, θα βρεθούν αργότερα, θα φτιαχτούν στην πορεία…

Γνώριμο και σκληρό στον πυρήνα του αυτό το επιχείρημα. Ο πραγματισμός, ο ρεαλισμός, έχει άλλωστε πάντοτε τη δύναμή του όσο και την στυφή γοητεία του. Σε δύσκολες στιγμές ακόμη περισσότερο...

Το πολιτικό σύστημα που γέννησε η μεταπολίτευση πέρασε ήδη από την κρίση στην παρακμή και, όσο δεν ανατρέπεται, πορεύεται από την παρακμή στο τέλμα.

Αυτό το σύστημα ωστόσο παρήγαγε και στερέωσε έναν διπολικό δικομματισμό που δέσμευσε τη μεγάλη πλειοψηφία του λαού με την πελατειακή ανταποδοτικότητα και τη θεατρικότητά του. Δικομματισμός που μικρά περιθώρια άφησε τότε στις εκ «δεξιών» και εξ «αριστερών» ριζικές αμφισβητήσεις του.

Έως ότου ήρθε η μεγάλη κρίση. Τότε οι φθίνοντες αντίπαλοι του χτες τα βρήκαν μεταξύ τους, ο τότε διπολισμός υποχώρησε και ο τότε δικομματισμός ενώθηκε εις σάρκαν μίαν. Τότε το καθεστώς ταράχτηκε, αφυπνίστηκε, ξαναδιάβασε την συνταγή και έσπευσε να τον επαναφέρει. Ο διπολισμός μπορεί να ελεγχθεί, να εκλογικευθεί, να γίνει σαν την στρίγγλα αρνάκι, εάν δικομματικοποιηθεί, εάν επιτευχθεί η λειτουργία του ως σύστημα. Ο διπολισμός μπορεί να γίνει για το καθεστώς επικίνδυνος όταν εκτραπεί, όταν ο αντίπαλος πόλος αποκτήσει την δική του εγγενή δύναμη, όταν γίνει ρεύμα κοινωνικό, πολιτικό, πολιτισμικό, όταν αρχίσει να φαντάζει σαν ιδέα. Γνωστά όλα αυτά, ίσως κάποιος αναφωνήσει. Όμως να πέσει τώρα η κυβέρνηση ή να μην πέσει;

Να πέσει η κυβέρνηση, είναι του κειμένου τούτου η απάντηση. Όμως να πέσει κυρίως «κατά συνείδηση» και όχι κυρίως «κατά σκοπιμότητα». Να πέσει συνενώνοντας –και βαθμιαία ενσωματώνοντας– πολιτικές συνειδήσεις υπαρκτές, αυθεντικές. Έστω λιγότερο ή περισσότερο καθαρές, λιγότερο ή περισσότερο πολιτικά ή ιδεολογικά συγγενικές, λιγότερο ή περισσότερο στοχευμένες, όμως συνειδήσεις ανθρώπινες αληθινές. Κι αυτές να εκφραστούν σε ένα ευρύχωρο, πολυδύναμο κοινωνικό-πολιτικό-πολιτισμικό-παιδαγωγικό-ηθικό ρεύμα. Να αναπτυχθούν ως κίνημα και να συγκροτηθούν ως πολιτικό μέτωπο περιεκτικής αλλαγής.

Η υπαρκτή πολιτική πολυμορφία συντίθεται ως πολιτική δύναμη όταν εκφράζεται ως ενσυνείδητος πολιτικός πλουραλισμός, αδιαμεσολάβητος στην υποστασιοποίησή του και αυτοτελής ως προς στην συγκρότηση των στοιχείων που τον αποτελούν. Η πολιτική πολυμορφία αντίθετα συνθλίβεται όταν ενσωματώνεται σε μία άκαμπτη κομματική δομή, όταν υποκύπτει στον ετεροκαθορισμό και στην ακατανόητη σκοπιμότητα μιας ξένης και απρόσωπης κομματικής πειθαρχίας. Όταν υποχρεώνεται να απεμπολήσει την συνείδηση των αυτοτελών θεμελιωδών συστατικών της εις το όνομα του οποιοδήποτε, έστω καλού, έστω «θεάρεστου», σκοπού.

Πώς να υποχρεώσεις έναν κοινωνικό-πολιτικό οικολόγο, έναν ανταρσίτη, έναν ανελίτη, έναν ποταμίτη, έναν επαμίτη και όποιον άλλο επιθυμεί με την σκέψη ή την πράξη του την επαγγελλόμενη αλλαγή, να ευνουχιστεί ως ον πολιτικό, εναποθέτοντας σε εσένα που εννοεί ως αντίπαλο, καλόν έστω, την ελπίδα; Πώς να τον υποχρεώσεις να δεχθεί να αποτελέσει ξένο σώμα σε άλλο σώμα προκειμένου δυο, πέντε δέκα στελέχη του να τον εκ-προσωπήσουν σ’ έναν αγώνα που διεξάγεται –πρωταρχικά– σε αλλότρια εδάφη, που οι αποφάσεις διαμορφώνονται μέσα από άλλες πολιτικές δομές και παίρνονται μέσα από ξένες γι’ αυτόν διαδικασίες;

Τα είχαμε πει και πριν από καιρό. Το δίλημμα της ανάθεσης στον Συριζα από ανθρώπους με πολιτική συνείδηση και ένταξη αποσαφηνισμένη, δια μέσου μιας εκβιαστικής (εξ αντικειμένου) λογικής περί χαμένης ψήφου δεν μπορεί να καρποφορήσει, μάλλον θα δυσμορφήσει. Ακόμη κι αν κάποιοι από αυτούς προχωρήσουν στην εκχώρηση, βαθμιαία θα αλλοτριωθούν και εν τέλει δεν θα έχουν πολλά καλά, αυθεντικά, πράγματα να προσφέρουν.

Το δίλημμα κόμμα ισχυρό, κόμμα που θα γίνει το καλό, αγνό, «αριστερό» alter ego του αποθανόντος ΠΑΣΟΚ ή ρεύμα,κίνημα, μέτωπο (η «μορφή» θαβρεθεί) κοινωνικο-πολιτικό, απαντήθηκε με λάθος τρόπο. Και τώρα, παραμονές ευρωεκλογών, το ίδιο δίλημμα, επανέρχεται με άλλο τρόπο. Από εκεί που πριν 2 χρόνια, στον δεύτερο γύρο των εθνικών εκλογών, κλήθηκε ο ψηφοφόρος κάθε «συγγενούς» μικρότερου κόμματος να εκχωρήσει την ψήφο του για να κυβερνήσει άμεσα ο Συριζα, τώρα καλείται στις ευρωεκλογές να εκχωρήσει την ψήφο του στον Συριζα για να «σταλεί μήνυμα» που θα οδηγήσει σε εθνικές εκλογές, όπου τότε με μια νέα εκχώρηση θα έρθει το επιθυμητό αποτέλεσμα… Έως τότε όλα τα άλλα κόμματα καλούνται να τεθούν σε αγρανάπαυση. Γιατί ουσιαστική ψήφος είναι, λένε, μόνον η μονοσήμαντη, η άνευ διακριτού ουσιαστικού περιεχομένου, αντικυβερνητική ψήφος…

Οι Οικολόγοι-Πράσινοι διαθέτουν μιαν άλλη αντίληψη για την ουσιαστική ψήφο. Γι’ αυτούς η μόνη θεμέλια, για τις επερχόμενες εξελίξεις, ψήφος, είναι η κατά συνείδηση ψήφος. Εάν αυτή αυθεντικά εκφραστεί, εάν υποχρεώσει την πολιτική ιστορία μας στην εποχή της κρίσης να ακολουθήσει το δρόμο που προαναφέραμε, να οδηγήσει σε κοινωνικές και πολιτικές, κινηματικού, μετωπικού χαρακτήρα, συνθέσεις, τότε και άλλες ουσιαστικές ψήφοι, αυτές της τώρα συνειδητής αποχής, την ώρα την καλή, την στιγμή την ώριμη, θα καταγραφούν… Εκφραζόμενες όχι μόνον «λόγω» αλλά, προπαντός, «έργω»…