Πολιτικη & Οικονομια

Δημόσιο νερό, ιδιωτικά κέρδη

Οι θεωρίες για την αυτορρύθμιση της αγοράς εκφράζουν θρησκευτικού τύπου μεταφυσικές αντιλήψεις

62445-139121.jpg
Σπύρος Βλέτσας
ΤΕΥΧΟΣ 483
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
68451-152263.jpg

Ο Σπύρος Βλέτσας καταγράφει τις σκέψεις του για το νερό, την ΕΥΔΑΠ και τα κέρδη.

Το νερό είναι ζωτικό αγαθό και η διακίνησή του θα πρέπει να βρίσκεται υπό δημόσιο έλεγχο. Επίσης, η συνολική διαχείριση των υδάτινων πόρων πρέπει να γίνεται με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον. Μερικοί για να επιχειρηματολογήσουν κατά της ιδιωτικοποίησης των επιχειρήσεων ύδρευσης αναφέρουν το παράδειγμα της μακρινής Βολιβίας και τις συνέπειες που είχε η εκεί ιδιωτικοποίηση της παροχής νερού για τους φτωχούς κατοίκους της χώρας. Πηγαίνοντας πολύ κοντύτερα, στα Ιωάννινα, μπορούμε να δούμε ότι η δημόσια ιδιοκτησία, δημοτική στην περίπτωσή μας, δεν ταυτίζεται με το δημόσιο συμφέρον.

Τα Γιάννενα βρίσκονται σε μια περιοχή με μεγάλο υδάτινο πλούτο. Η πόλη υδρεύεται από πηγές που βρίσκονται λίγα χιλιόμετρα έξω από το κέντρο της. Παρόλα αυτά οι χρεώσεις της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης Αποχέτευσης Ιωαννίνων είναι εξωφρενικά μεγάλες σε σύγκριση με τις χρεώσεις της ΕΥΔΑΠ. Τα πάγια τέλη στα Γιάννενα είναι 7,5 φορές μεγαλύτερα από τα αντίστοιχα στην Αθήνα. Για πάγιο ύδρευσης και αποχέτευσης οι Γιαννιώτες καταβάλουν συνολικά 102 ευρώ, έναντι 13,5 ευρώ που δίνουν οι Αθηναίοι. Οι κάτοικοι των Ιωαννίνων πριν ανοίξουν τη βρύση έχουν πληρώσει ήδη ένα πρώτο χαράτσι. Τα πράγματα χειροτερεύουν μόλις το νερό αρχίσει να τρέχει. Η συνολική ετήσια δαπάνη για ένα νοικοκυριό που καταναλώνει 15 κυβικά μέτρα νερού το μήνα στα Γιάννενα είναι 447 ευρώ, ενώ στην Αθήνα 214. Στις πολύ χαμηλές καταναλώσεις, όπως και στις υψηλές, η διαφορά είναι ακόμη μεγαλύτερη.

Η μεγάλη επιβάρυνση των πελατών της ΔΕΥΑΙ δεν γλίτωσε την επιχείρηση από ζημιές 1,45 εκ. ευρώ το 2012. Εκτός από τους πελάτες της, για τη λειτουργία της πλήρωσαν και οι φορολογούμενοι. Η ΔΕΥΑΙ από κάθε σύνδεση έχανε τη χρονιά εκείνη 18 ευρώ, ενώ η ΕΥΔΑΠ κέρδιζε 56,5. Τα πράγματα βελτιώθηκαν το 2013 και η εταιρεία των Ιωαννίνων παρουσίασε κέρδη 1,37 εκ. Θα πρέπει να προστεθεί ότι τα προηγούμενα χρόνια υπήρξαν σοβαρά προβλήματα με την ποιότητα του νερού στα Ιωάννινα και πλήθος φουσκωμένων λογαριασμών, που έδειξαν ότι οι αρμόδιοι υπάλληλοι δεν πήγαιναν καν για καταμέτρηση.

Η ΕΥΔΑΠ εμφανίζει καλύτερα αποτελέσματα από την εταιρεία των Ιωαννίνων, παρότι χρησιμοποιεί νερό από τον Μόρνο και την Υλίκη και το κόστος άντλησης και διύλισης είναι αυξημένο σε σχέση με τα Γιάννενα. Παρά την είσοδο μικρού μέρους των μετοχών της στο Χρηματιστήριο, η ΕΥΔΑΠ λειτουργεί σαν μια κλασική ΔΕΚΟ, καθώς πληρώνει ακόμα και τα δίδακτρα για τις ξένες γλώσσες στα παιδιά των εργαζομένων. Μάλιστα, για κάθε 1.000 ευρώ διδάκτρων δίνει 1.450 για να υπερκαλύψει τη φορολόγηση του ποσού.

Μόνο και μόνο από τη σύγκριση των τιμολογίων ύδρευσης σε Αθήνα και Γιάννενα βλέπουμε ότι ο δημόσιος χαρακτήρας μιας επιχείρησης δεν εξασφαλίζει αυτομάτως το δημόσιο συμφέρον. Αντίθετα, αρκετές δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης μεταφέρουν στους δημότες το λογαριασμό για πλήθος ρουσφετολογικών προσλήψεων και για τα προνόμια που παρέχουν στα πλαίσια των πελατειακών σχέσεων. Οι δημοτικές επιχειρήσεις έγιναν πεδίο εξυπηρετήσεων για τους δημάρχους και τα κόμματα που ήταν πίσω τους. Το 2011 το Υπουργείο Δημόσιας Διοίκησης «ανακάλυψε» αμοιβές μηχανικών που ξεπερνούσαν τις 80.000 ευρώ το χρόνο, ενώ υπήρχαν ηλεκτροτεχνίτες και εργοδηγοί που έπαιρναν πάνω από 60.000 ευρώ. Και κάτι ακόμη: Οι απόφοιτοι υποχρεωτικής εκπαίδευσης στις δημοτικές επιχειρήσεις είχαν κατά μέσο όρο μεγαλύτερες αμοιβές από τους δημοσίους υπαλλήλους πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.

Τεράστια είναι τα ιδιωτικά συμφέροντα που ευνοούνται, παρά το δημόσιο χαρακτήρα πολλών επιχειρήσεων. Δεν είναι μόνο τα προνόμια που μοίραζαν οι πολιτικοί σε ομάδες εργαζομένων. Η κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητα αναπτύχθηκε κυρίως γύρω από τις ΔΕΚΟ. Πριν μερικά χρόνια μάς απασχολούσαν οι προμήθειες του ΟΤΕ. Σήμερα οι υπηρεσίες των τηλεπικοινωνιακών παρόχων είναι καλύτερες και πολύ φθηνότερες, ενώ οι προμήθειές των εταιρειών απασχολούν μόνο τους μετόχους τους.

Οι θεωρίες για την αυτορρύθμιση της αγοράς και το αόρατο χέρι που την επιβάλλει, εκφράζουν θρησκευτικού τύπου μεταφυσικές αντιλήψεις. Αντίθετα, η έννοια του δημοσίου συμφέροντος και η προστασία των ασθενέστερων στρωμάτων θα πρέπει να αποτελεί κριτήριο για τη χάραξη της πολιτικής. Όμως, ο προσδιορισμός του δημόσιου συμφέροντος είναι μια σύνθετη διαδικασία και δεν γίνεται μηχανιστικά. Οι τιμές των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας δεν αφορούν μόνο την τσέπη των καταναλωτών, αλλά επηρεάζουν κρίσιμα ζητήματα όπως η ανάπτυξη, η ανταγωνιστικότητα και οι θέσεις εργασίας. Για δεκαετίες ακούγαμε από τους συνδικαλιστές της ΔΕΗ το σύνθημα «ρεύμα φθηνό για το λαό και όχι για τους βιομήχανους». Στο μεταξύ, οι ίδιοι συσσώρευσαν προκλητικά προνόμια και σήμερα πολλές βιομηχανίες κλείνουν λόγω της τιμής της ενέργειας, που τις καθιστά μη ανταγωνιστικές διεθνώς.

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΜΑΣ

Tα καλύτερα άρθρα της ημέρας έρχονται στο mail σου

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.