Δέκα αλήθειες για τον «Καλλικράτη»

1. Με βάση τον νόμο 3852, πρόγραμμα «Καλλικράτης», οι αυτοδιοικητικές εκλογές για πρώτη φορά θα πραγματοποιηθούν μαζί με τις ευρωεκλογές, καθώς επίσης θα αναδείξουν για θητεία 5 ετών τις νέες δημοτικές και περιφερειακές αρχές.

Παρά τη θεσμική στρέβλωση της κυβέρνησης -με απροσδιόριστες εκλογικές συνέπειες- οι ευρωεκλογές να πραγματοποιηθούν με τον δεύτερο και όχι με τον πρώτο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών, μια ακόμη πράξη στο πεδίο αναμόρφωσης της αυτοδιοίκησης είναι προ των πυλών.

2. Ο «Καλλικράτης» είναι ένας νόμος 286 άρθρων και όχι μόνον ενός για την αλλαγή των διοικητικών ορίων των δήμων. Επομένως πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα νομοθετήματα στην ιστορία της διοικητικής και θεσμικής οργάνωσης του ελληνικού κράτους.

3. Παρά τις κατά καιρούς αντικαλλικρατικές διακηρύξεις της Ν.Δ. και του ΣΥΡΙΖΑ τελικά δεν άλλαξαν τίποτε από τα δομικά στοιχεία της μεταρρύθμισης ούτε πλέον εξαγγέλλουν κάποια ουσιαστική διαφοροποίηση. Το Μνημόνιο αμφότεροι υπόσχονται ότι θα το καταργήσουν στις 25 Μαΐου, τον «Καλλικράτη» πλέον όχι.

4. Η ίδια η ζωή συνέτριψε το κεντρικό επιχείρημα όσων καταψήφισαν τον «Καλλικράτη», όσων δημαγωγικά ισχυρίζονταν πως λόγω κρίσης δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί μια τέτοια μεταρρύθμιση.

Η ζωή απέδειξε πως εάν με πρωτοβουλία μας δεν είχαμε προχωρήσει στη συγκεκριμένη μεταρρύθμιση, οι πρώην 1.034 δήμοι, οι 75 νομαρχίες και επαρχεία καθώς και οι 5.000 δημοτικές επιχειρήσεις θα είχαν καταρρεύσει, ακριβώς εξαιτίας της κρίσης.

5. Η αυτοδιοίκηση διαχρονικά δημιουργούσε πρωτογενές δημοσιονομικό έλλειμμα που το 2010 έφτασε στο ύψος των 550 εκατομμυρίων ευρώ. Σύμφωνα με τη Eurostat, από το 2011 που ξεκίνησε η εφαρμογή του «Καλλικράτη», η αυτοδιοίκηση παράγει διαρκώς πρωτογενές πλεόνασμα.

Το 2011, 490 εκατ. ευρώ, το 2012, 690 εκατ. ευρώ και το 2013 770 εκατ. ευρώ. ()

6. Ειδικά στην περίπτωση της αυτοδιοίκησης το πρωτογενές πλεόνασμα είναι απολύτως διατηρήσιμο διότι προκύπτει από μια βαθιά αλλαγή των δομών και όχι από προσωρινές περικοπές ή από κατ' εξαίρεση επιλογές ενός περιφερειάρχη ή δημάρχου. Συγκεκριμένα, δεν είναι μόνον τα περίπου 4.000 Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου που καταργήθηκαν. Είναι ταυτόχρονα η υποχρεωτική κατάρτιση ισοσκελισμένων προϋπολογισμών σε συνδυασμό με τους αυστηρούς περιορισμούς στον δανεισμό των ΟΤΑ (άρθρο 264: το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης δανεισμού των ΟΤΑ δεν μπορεί να υπερβαίνει το 20% των εσόδων του) καθώς και ο προκαταβολικός έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου που καθιστά ουσιαστικά νομοτελειακή και βιώσιμη τη δημιουργία πρωτογενών πλεονασμάτων στους δήμους και στις περιφέρειες.

7. Οταν ακούτε συγκεκριμένους δημάρχους ή περιφερειάρχες να μιλούν για τη «γραφειοκρατία» του «Καλλικράτη» να ξέρετε ότι αντιδρούν σε 3 αξεπέραστες υποχρεώσεις τους απέναντι στην αξιοκρατία, τη διαφάνεια και τη χρηστή διαχείριση. Δεν επιθυμούν τον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, την προκαταβολική ανάρτηση των αποφάσεών τους στη δι@ύγεια, τις προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ καθώς βεβαίως και τη «γραφειοκρατία» των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών και των περιορισμών στον δανεισμό δήμων και περιφερειών.

8. Με τον «Καλλικράτη» για πρώτη φορά θεσμοθετήθηκε το δικαίωμα του εκλέγεσθαι στα 18 καθώς και ο συμπαραστάτης του δημότη και της επιχείρησης, θεσμός ο οποίος, όπου υλοποιήθηκε, δικαίωσε το όνομά του.

9. Με βάση το ισχύον Σύνταγμα σχεδόν το σύνολο των αρμοδιοτήτων που επιτρεπόταν μεταφέρθηκε στους ΟΤΑ. Επίσης, όλες οι αρμοδιότητες μεταφέρθηκαν μαζί με τους αντίστοιχους πόρους καθώς και μαζί με το προσωπικό που τις ασκούσε. Την 1η Ιανουαρίου του 2011 είχαν μεταταγεί περίπου 25.000 δημόσιοι υπάλληλοι στις νέες τους υπηρεσίες, συντεταγμένα και με σεβασμό στην αξιοπρέπειά τους.

Κυρίως λόγω ΕΣΠΑ, η αυτοδιοίκηση υποδέχτηκε τη μεγαλύτερη μεταβίβαση αναπτυξιακών πόρων στην ιστορία της.

10. Οι 13 αιρετές περιφέρειες ήταν υποχρεωτικό να μείνουν ως είχαν γεωγραφικά. Το επέβαλε η μεταφορά του ΕΣΠΑ σε αυτές. Για την οριοθέτηση των νέων δήμων χρησιμοποιήθηκαν ενιαία κριτήρια χωροταξίας γι’ αυτό και όλες οι προσφυγές στο ΣτΕ εναντίον του Καλλικράτη απορρίφθηκαν.

Ο «Καλλικράτης» ήταν και είναι μια δική μας μεταρρύθμιση, ελληνική. Δεν μας την επέβαλε κανείς. Δεν τη σχεδίασε κανείς για λογαριασμό μας. Είναι η απόδειξη ότι εάν αποφασίσουμε, μπορούμε να προχωρήσουμε σε στέρεες μεταρρυθμίσεις που αλλάζουν τη χώρα.

*Αναδημοσίευση από την «Καθημερινή» της Κυριακής