Tα δικαιώματα των γκέι στην Ευρωβουλή

Με τις κάλπες των ευρωεκλογών να ανοίγουν την επόμενη Κυριακή, αυτή είναι μια καλή ευκαιρία για να επιχειρήσουμε μια σύνοψη των δράσεων που ανέλαβε την προηγούμενη πενταετία το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με τη διασφάλιση των δικαιωμάτων και τη νομική προστασία των ΛΟΑΔ ατόμων (λεσβίες, ομοφυλόφιλοι, αμφιφυλόφιλοι, διεμφυλικοί). Είναι επίσης μια καλή ευκαιρία για να εξετάσουμε ποια ήταν η σχετική δραστηριότητα των ελλήνων και κύπριων ευρωβουλευτών την ίδια περίοδο.

Ξεκινώντας θα πρέπει να τονίσουμε ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να είναι το μόνο απευθείας εκλεγμένο όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όμως οι νομοθετικές του αρμοδιότητες περιορίζονται πολύ αυστηρά από τις σχετικές ευρωπαϊκές συνθήκες που ορίζουν τα όρια της κυριαρχίας των εθνικών κοινοβουλίων. Επιπλέον οι οδηγίες και οι κανονισμοί που ψηφίζει και έχουν δεσμευτική ισχύ για όλα τα κράτη-μέλη, πρέπει να εγκριθούν και από το Συμβούλιο Υπουργών που περιλαμβάνει εκπροσώπους των 28 εθνικών κυβερνήσεων.

Τέλος το Ευρωκοινοβούλιο δεν διαθέτει νομοθετική πρωτοβουλία, αφού αυτή ανήκει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκτελεστικό όργανο της Ε.Ε. τα μέλη του οποίου προτείνονται επίσης από τις εθνικές κυβερνήσεις. Πάντως το Ευρωκοινοβούλιο μπορεί να ασκήσει βέτο στον διορισμό Επιτρόπων, όπως έκανε πριν λίγα χρόνια στην περίπτωση του ιταλού Ρόκο Μπουτιλιόνε, γνωστού για τις εμπρηστικές δηλώσεις του σε βάρος των ομοφυλόφιλων. Πέρα από τις οδηγίες και τους κανονισμούς που είναι δεσμευτικοί, οι ευρωβουλευτές παρεμβαίνουν συχνά μέσω ψηφισμάτων τα οποία δεν έχουν δεσμευτική ισχύ, αλλά αποτελούν μέσο πίεσης προς την Επιτροπή και τα κράτη-μέλη.

Από ιδεολογικής άποψης, τα 766 μέλη του Ευρωκοινοβουλίου έχουν χωριστεί σε επτά ομάδες ανάλογα με το πολιτικό στίγμα των κομμάτων υπό τη σημαία των οποίων έχουν εκλεγεί. Οι 7 ευρωβουλευτές που εξελέγησαν με τη ΝΔ, όπως και οι 2 ευρωβουλευτές που εξελέγησαν με τον Δη.Συ. στην Κύπρο ανήκουν στην κεντροδεξιά ομάδα του «Λαϊκού Κόμματος» που είναι και η μεγαλύτερη, χωρίς όμως να έχει την πλειοψηφία. Οι 8 ευρωβουλευτές που έχουν εκλεγεί με το Πα.Σο.Κ. και οι 2 που εξελέγησαν με το Δη.Κο και το ΕΔΕΚ στην Κύπρο ανήκουν στην ομάδα των Σοσιαλιστών. Οι 3 βουλευτές του Συ.Ριζ.Α. και του ΚΚΕ και οι 2 του κυπριακού ΑΚΕΛ ανήκουν στην ομάδα της Αριστεράς. Ο έλληνας ευρωβουλευτής των Οικολόγων ανήκει στην ομάδα των Πράσινων, ενώ ο διαγραφείς από τη ΝΔ και νυν πρόεδρος της Δράσης κ. Σκυλακάκης ανήκει στην ομάδα των Φιλελεύθερων που είναι και η τρίτη μεγαλύτερη στο Ευρωκοινοβούλιο. Τέλος οι δύο ευρωβουλευτές του Λα.Ο.Σ έχουν ενταχθεί στην ομάδα «Ευρώπη της Ελευθερίας» που περιλαμβάνει διάφορα ευρωσκεπτικιστικά κόμματα.

Όπως είδαμε πιο πάνω το Ευρωκοινοβούλιο δεν μπορεί να παρέμβει σε ζητήματα εκτός της δικαιοδοσίας του, όπως το οικογενειακό δίκαιο που παραμένει στην αρμοδιότητα των κρατών-μελών. Για αυτό και οι δράσεις του σε σχέση με τα ΛΟΑΔ δικαιώματα επικεντρώνονται σε ζητήματα που άπτονται των ευρωπαϊκών συνθηκών: Καταπολέμηση των διακρίσεων στην οικονομική και κοινωνική ζωή, προάσπιση της ελευθερίας της έκφρασης των ομοφυλόφιλων πολιτών όπου αυτή απειλείται, εξωτερικές σχέσεις και πολιτική ασύλου της Ε.Ε., αλλά και το «καυτό» θέμα της ελεύθερης κυκλοφορίας των πολιτών εντός της Ένωσης, που σημαίνει αναγνώριση των οικογενειακών τους σχέσεων όταν μετακινούνται από μία χώρα σε μία άλλη...

Για την προώθηση των ζητημάτων που αφορούν τους ΛΟΑΔ πολίτες της Ε.Ε. έχει συσταθεί ειδική διακομματική ομάδα την οποία απαρτίζουν συνολικά 150 ευρωβουλευτές. Το εντυπωσιακό στοιχείο είναι ότι στην ομάδα αυτή συμμετέχουν οι 5 από τους 6 ευρωβουλευτές της Κύπρου (μοναδικός απών ο κ. Χατζηγεωργίου του αριστερού ΑΚΕΛ).

Αντίθετα, από τους 22 ελλαδίτες ευρωβουλευτές μόλις δύο ενδιαφέρθηκαν: Οι εκλεγμένοι με το ΠαΣοΚ και έκτοτε διαγραφέντες Κρίτων Αρσένης και Μαριλένα Κοππά. Ακόμα και για αυτούς τους δύο όμως, δεν πρόκειται να βρούμε τίποτα σχετικό με τα ΛΟΑΔ ζητήματα αν αναζητήσουμε τα αρχεία της κοινοβουλευτικής τους δραστηριότητας (εισηγήσεις, ερωτήσεις, παρεμβάσεις κτλ) Όπως και δεν θα βρούμε κάτι σχετικό αν ψάξουμε ενδεικτικά άλλους ευρωβουλευτές από «φιλικούς» πολιτικούς χώρους όπως τον κ. Χουντή του Συ.Ριζ.Α ή τον κ. Χρυσόγελο των Οικολόγων-Πράσινων (αναλυτικά η δραστηριότητα όλων των ευρωβουλευτών εδώ)

Πέρα από τις παρεμβάσεις, ερωτήσεις κτλ. αυτό που μένει από τις δραστηριότητες των ευρωβουλευτών είναι βεβαίως οι ψηφοφορίες. Μπορούμε να εξετάσουμε ενδεικτικά τα αποτελέσματα τεσσάρων από αυτές οι οποίες έλαβαν χώρα την προηγούμενη πενταετία και είχαν άμεση σχέση με τα ΛΟΑΔ δικαιώματα:

28.9.2011. Ψήφισμα που καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη να λάβουν ενεργό δράση για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων των ΛΟΑΔ ατόμων στα Ηνωμένα Έθνη. ( Εγκρίθηκε με 440 ψήφους υπέρ)

Ελλάδα: Σχεδόν όλοι οι ευρωβουλευτές της ΝΔ και του ΠαΣοΚ καθώς και οι βουλευτές του ΣυΡιζΑ και των Οικολόγων υπερψήφισαν, πειθαρχώντας έτσι στη γραμμή των πολιτικών τους ομάδων. Το ενδιαφέρον είναι ότι υπέρ ψήφισαν και οι δύο ευρωβουλευτές του ΛαΟΣ, πηγαίνοντας κόντρα στη γραμμή της δικής τους πολιτικής ομάδας. Οι δύο ευρωβουλευτές του ΚΚΕ απείχαν από την ψηφοφορία.

Κύπρος: Όλοι οι ευρωβουλευτές της Κύπρου υπερψήφισαν εκτός ενός που ήταν απών.

29.3.2012. Προσθήκη μίας παραγράφου στην έκθεση για την ελεύθερη μετακίνηση πολιτών εντός της Ε.Ε. που καλεί όλα τα κράτη-μέλη να αναγνωρίζουν τα δικαιώματα των ομόφυλων ζευγαριών που έχουν παντρευτεί σε κάποιο άλλο κράτος (Εγκρίθηκε με 352 ψήφους υπέρ)

Ελλάδα: 5 από τους 7 ευρωβουλευτές της ΝΔ και οι 2 του ΛΑΟΣ καταψήφισαν την πρόταση, ακολουθώντας τη γραμμή των πολιτικών τους ομάδων. Οι ευρωβουλευτές του ΠαΣοΚ, του ΣυΡιζα, των Οικολόγων και της Δράσης ψήφισαν υπέρ, ακολουθώντας και αυτοί τη γραμμή των ομάδων τους. Δύο ευρωβουλευτές της ΝΔ (Παπαστάμκος και Τσουκαλάς) και οι δύο του ΚΚΕ δήλωσαν «παρών», διαφωνώντας έτσι με τη γραμμή της ομάδας τους.

Κύπρος: Οι 4 ευρωβουλευτές των ΑΚΕΛ, ΕΔΕΚ και ΔηΚο ψήφισαν υπέρ, συμφωνώντας με τη γραμμή των ομάδων τους. Κατά ψήφισε μία ευρωβουλευτής του ΔηΣυ που ακολούθησε έτσι τη γραμμή της ομάδας της ενώ ο έτερος ευρωβουλευτής του κόμματος ήταν απών.

24.5.2012. Ψήφισμα που καταδικάζει τα νομοθετικά μέτρα που περιορίζουν την ελεύθερη έκφραση των ομοφυλόφιλων σε χώρες όπως η Ρωσία, η Ουγγαρία και η Λιθουανία (εγκρίθηκε με 430 ψήφους υπέρ)

Ελλάδα: Οι ευρωβουλευτές της ΝΔ, του ΠαΣοΚ, του ΣυΡιζΑ, της Δράσης και των Οικολόγων ακολούθησαν τη γραμμή των ομάδων τους ψηφίζοντας υπέρ, πλην των κκ Παπαστάμκου και Τσουκαλά της ΝΔ που δήλωσαν «παρών». Αψηφώντας τη γραμμή της ομάδας τους, υπέρ ψήφισαν και σε αυτή την περίπτωση οι δύο ευρωβουλευτές του ΛαΟΣ. Οι δύο ευρωβουλευτές του ΚΚΕ δεν παρέστησαν στην ψηφοφορία...

Κύπρος: Και οι έξι ευρωβουλευτές της Κύπρου ψήφισαν υπέρ.

4.2.2014. Ψήφισμα που καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υιοθετήσει «οδικό χάρτη» για την καταπολέμηση των διακρίσεων σε βάρος των ΛΟΑΔ ατόμων, όπως έχει ήδη συμβεί για τις διακρίσεις με βάση το φύλο και την αναπηρία (εγκρίθηκε με 394 ψήφους υπέρ)

Ελλάδα: Η επίσημη γραμμή του Λαϊκού Κόμματος ήταν να καταψηφιστεί η πρόταση, όμως κανένας από τους βουλευτές της ΝΔ δεν την τήρησε: Τρεις ψήφισαν υπέρ, τρεις απουσίαζαν και η κ. Γιαννάκου δήλωσε «παρούσα». Ούτε οι ευρωβουλευτές του ΛαΟΣ πειθάρχησαν με τη γραμμή της δικής τους ομάδας αφού η κ. Τζαβέλλα ψήφισε υπέρ και ο κ. Σαλαβράκος δήλωσε «παρών». Οι υπόλοιποι υπερψήφισαν την πρόταση συμφωνώντας με τη γραμμή των ομάδων τους, πλην των δύο ευρωβουλευτών του ΚΚΕ που απείχαν για ακόμα μια φορά...

Κύπρος: Όλοι οι κύπριοι ευρωβουλευτές ψήφισαν υπέρ πλην μίας που απουσίαζε.

Πέρα από τα παραπάνω ψηφίσματα που όπως είπαμε δεν είναι δεσμευτικά, μέσα στην προηγούμενη πενταετία το Ευρωκοινοβούλιο από κοινού με το Συμβούλιο Υπουργών της Ένωσης έχει περάσει μια σειρά από οδηγίες που είναι δεσμευτικές και μπορεί να μην αναφέρονται αποκλειστικά στα δικαιώματα των ΛΟΑΔ ατόμων, τους περιλαμβάνουν όμως ως ξεχωριστή κατηγορία. Μια σχετική οδηγία πέρασε τον Σεπτέμβριο του 2012 και υποχρεώνει τις αστυνομικές αρχές όλων των κρατών-μελών να λαμβάνουν ειδικά μέτρα προστασίας για τα θύματα εγκληματικών ενεργειών λαμβάνοντας υπόψη ειδικούς παράγοντες που μπορούν να τα καθιστούν πιο ευάλωτα, όπως ο σεξουαλικός προσανατολισμός και η ταυτότητα φύλου. Τον Ιούνιο του 2013 μια άλλη οδηγία συμπεριλαμβάνει τις διώξεις λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου στις προϋποθέσεις παροχής πολιτικού ασύλου στην Ε.Ε.

Θα πρέπει επίσης να αναφερθούμε στη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή εκκρεμότητα σε σχέση με τα ΛΟΑΔ δικαιώματα αυτή τη στιγμή, που δεν είναι άλλη από μια πρόταση της Επιτροπής να εκδοθεί οδηγία που θα απαγορεύει τις διακρίσεις με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό, το θρήσκευμα και την αναπηρία όχι μόνο στην απασχόληση (όπως ισχύει σήμερα) αλλά και στην παροχή αγαθών και υπηρεσιών, την εκπαίδευση, την κοινωνική ασφάλιση κτλ. Η συγκεκριμένη πρόταση χρονολογείται από το 2008 και έχει γίνει αντικείμενο πολλών ψηφισμάτων του Ευρωκοινοβουλίου, χωρίς όμως κανένα αποτέλεσμα μέχρι στιγμής . Αιτία οι αντιρρήσεις κυβερνήσεων όπως η γερμανική που θεωρούν ότι αυτή η πρόταση θα αυξήσει το κόστος της επιχειρηματικής δραστηριότητας στην Ευρώπη...

Για το τέλος θα πρέπει να υπενθυμίσουμε πως οι εκλογές της επόμενης Κυριακής θα γίνουν με σταυρό και ότι φέτος δύο ανοιχτά ομοφυλόφιλοι υποψήφιοι διεκδικούν την ψήφο των πολιτών: ο Νικόλας Γιατρομανωλάκης (διαβάστε εδώ και εδώ) με το Ποτάμι και η Κωνσταντίνα Κοσμίδου με τους Οικολόγους Πράσινους. Όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα της κάλπης, η στήλη εύχεται η δικαιοσύνη και η ισονομία των ομοφυλόφιλων πολιτών να αντιμετωπιστούν ως ζήτημα προτεραιότητας από όλες εκείνες και εκείνους που θα εκλεγούν για να μας εκπροσωπήσουν την επόμενη πενταετία...