Φιλελευθερισμός με τα λεφτά των άλλων;

Κάποτε στην Ανατολική Γερμανία το κόμμα έδωσε στον υπεύθυνο του κρατικού εργοστασίου υλικά για να φτιάξει κάποια εκατομμύρια παντόφλες για τον λαό. Αυτός τα μέτρησε και κατάλαβε ότι δεν έφταναν για όλα τα νούμερα και έφτιαξε μέχρι το 42 για να μη βγει έξω από το πλάνο και τον εκτελέσουν. Έτσι παρατηρήθηκε έλλειψη στα μεγάλα μεγέθη. Την τύχη του δεν την έμαθα ποτέ. Στην Ελλάδα, το κράτος μοιράζει μάσκες στα σχολεία γιατί δεν αντέχει την πίεση του αριστερού λαϊκισμού. Μόνο που εδώ ο προμηθευτής πήρε λάθος διαστάσεις και έφτιαξε μόνο για μεγάλα μούτρα. Έχουμε δρόμο ακόμα προς τον φιλελευθερισμό, αλλά και την κοινή λογική. Τι θα λέγατε να μοιράζει ο πατερούλης μπρατσάκια για τη θάλασσα, κράνη μηχανής ή αντιολισθητικές αλυσίδες; Γιατί όχι μπουφάν για το κρύο; Μήπως αντικουνουπικά;

Είναι ζήτημα ύψιστης ατομικής ευθύνης, διότι είναι ζήτημα επιβίωσης, να στείλεις το παιδί σου με μάσκα σχολείο. Τη μάσκα που του ταιριάζει, του αρέσει και μπορείς να πληρώσεις. Το φιλελεύθερο κράτος δεν έχει κανένα λόγο να διαθέτει μαζικά μάσκες, όπως ο σοσιαλισμός διέθετε παντόφλες. Διότι είναι θέμα διαπαιδαγώγησης και κουλτούρας. Όπως του αγοράζεις τετράδια και μολύβια για να μάθει γράμματα, έτσι του αγοράζεις και δυο πάνινες μάσκες για να προφυλάξει την υγεία, τη δική του και των άλλων. Και πράγματι όλα τα παιδιά ήρθαν με δικές τους μάσκες στο σχολείο και μπράβο τους. Αλλά η πολιτεία φοβήθηκε μην της πει η αριστερά ότι οι φτωχοί δεν μπορούν να τις αγοράσουν και επωμίστηκε το βάρος. Σαν κάποιους δασκάλους που έλεγαν, είμαστε φτωχοί δεν έχουμε PC και άρα δεν μπορούμε να κάνουμε διδασκαλία από απόσταση. Δώστε μας laptop και κάντε μας επιμόρφωση. Ακόμα φοβόμαστε τα φαντάσματα;

Η ατομική ευθύνη του πολίτη έχει σημαντικό ρόλο σε μια κοινωνία ανοικτών θεσμών. Σε μια ολοκληρωτική είναι πρόβλημα. Οι σύγχρονες κοινωνίες έχουν υποχρέωση να προφυλάσσουν τους πολίτες τους, αλλά και αυτοί έχουν καθήκον να φροντίζουν τον εαυτό τους και να σέβονται τους άλλους. Το ισχυρό δημόσιο σύστημα υγείας δεν συνιστά κρατισμό προς αποφυγή - το αντίθετο. Η αστυνομία έχει υποχρέωση να αποδώσει όλες τις κατειλημμένες περιουσίες στους ιδιοκτήτες τους, ακόμα και με τη βία, κι αυτό δεν είναι αστυνομοκρατία. Οι αρμόδιες αρχές πρέπει να ελέγχουν τα σύνορα της χώρας και η κυβέρνηση πρέπει να αγοράζει οπλικά συστήματα για να διατηρήσει την εθνική ανεξαρτησία και αυτό δεν είναι μιλιταρισμός. Οι ενεργοί πολίτες έχουν καθήκον να ελέγχουν την κρατική εξουσία αλλά και να συμμορφώνονται στις υποδείξεις της, να τηρούν τους νόμους και να συνεργάζονται με τις αρχές και τους συμπολίτες τους για την ευημερία του συνόλου.

Το αστικό κράτος συκοφαντήθηκε διαχρονικά από την αριστερά που ήθελε να το καταλύσει για να εγκαταστήσει το σοσιαλιστικό δικό της. Τα καζάντια του αυταρχικού κράτους τα είδαμε στις χώρες του υπαρκτού παραπετάσματος. Κατηγορήθηκε όμως και από τους φιλελεύθερους που επεδίωκαν το τέλος του ελληνικού εξαιρετικού «σοσιαλισμού με τα λεφτά των άλλων» και το καθολικό άνοιγμα της οικονομίας στην αγορά. Και γι’ αυτό σήμερα η κυβέρνηση του Κ. Μητσοτάκη δέχεται πυρά και από τις δύο πλευρές. Άλλοι την κατηγορούν ως «νεοφιλελεύθερη» διότι αναζητά ξένες επενδύσεις, στηρίζει την ιδιωτική οικονομία και θέλει να αξιολογήσει το δημόσιο. Άλλοι την εγκαλούν ως κρατικιστική διότι επιδοτεί την κατανάλωση, μοιράζει μάσκες, ή δίνει τα αναδρομικά στους συνταξιούχους. Η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση και σ’ αυτούς τους σύνθετους καιρούς δεν είναι πάντοτε ευδιάκριτη.

Όλοι πρέπει να έχουν αρκετά λεφτά για να ζήσουν και να μην εξαθλιώνονται, αλλά και ο εργαζόμενος πρέπει να βγάζει περισσότερα χρήματα από αυτόν που δεν εργάζεται. Το κράτος σε όλη την Ευρώπη στηρίζει τους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα αφού, όπως είπε και ο πρωθυπουργός, αυτοί δέχτηκαν το μεγαλύτερο πλήγμα της πανδημίας και όχι οι του δημοσίου που δεν κατάλαβαν τίποτα. Το κράτος θα στηρίξει με κάθε τρόπο την απασχόληση ώστε να διατηρηθεί ο παραγωγικός ιστός και θα φροντίσει τους ασθενέστερους. Αυτό ναι, είναι φιλελεύθερη πολιτική με ολίγο αναγκαίο κρατικό παρεμβατισμό. Η «σοσιαλιστική Ελλάδα» στήριζε τις συντεχνίες και τους προμηθευτές του ευρύτερου δημόσιου τομέα και κατεδίωκε την υγιή επιχειρηματικότητα και τους εργαζόμενους σ’ αυτήν μέχρι που έσκασε. Γι’ αυτό και ανησυχεί η αντιπολίτευση. Όσο υποχωρεί ο κρατισμός, απομακρύνεται μια νέα χρεοκοπία και μειώνεται η ακτινοβολία της αριστεράς.

Όμως η στήριξη της ελεύθερης οικονομίας απαιτεί μεταρρυθμίσεις στον δημόσιο τομέα. Μεταρρυθμίσεις που θα ενοχλήσουν τις συντεχνίες, αλλά πώς θα μπορούσε να γίνει αλλιώς; Με τον ΣΥΡΙΖΑ, τον πολιτικό τους εκπρόσωπο, σε ύφεση δεν έχουν μεγάλη διεισδυτική ικανότητα. Σύμφωνα με τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ: Εκσυγχρονίζεται η αγορά εργασίας με βάση εισηγήσεις του διεθνούς γραφείου εργασίας κι ελπίζω να υποχωρήσει επιτέλους η μάστιγα της μαύρης εργασίας που σαρώνει τη νεολαία. Αναμορφώνεται η επικουρική ασφάλιση με την εισαγωγή του κεφαλαιοποιητικού συστήματος και γι’ αυτό μπήκε στο κυβερνητικό σχήμα ο κατάλληλος άνθρωπος, ο Πάνος Τσακλόγλου. Επιταχύνεται η απονομή δικαιοσύνης και ψηφιοποιούνται διαδικασίες. Μέγα πλήγμα στη δικαστική γραφειοκρατία που θα τύχει απάντησης, να είστε σίγουροι. Είναι πολλοί οι εμπλεκόμενοι που δεν θέλουν γρήγορη απονομή δικαιοσύνης. Ελπίζω το μέτρο να επεκταθεί και στις Πολεοδομίες που δουλεύουν ακόμα με κλασέρ.

Έρχεται νέο χωροταξικό που θα περιορίσει την αυθαίρετη δόμηση και μαζί και την οικεία κρατική διαφθορά που τη συνοδεύει. Να το δω και να μην το πιστέψω. Περισσότερη διαφάνεια στις δημόσιες συμβάσεις, όχι μόνο για σωστές μάσκες υποθέτω. Αναμενόμενη η ενίσχυση του ΕΣΥ, αλλά ελπίζω χωρίς το παραδοσιακό πάρτι που συνήθως το συνοδεύει. Και βέβαια ΑΣΕΠ για όλους τους διορισμούς στο δημόσιο. Επιτέλους κάντε κάτι και για την τοπική αυτοδιοίκηση, η κατάσταση της οποίας προκαλεί θλίψη και οργή στους πολίτες. Εκεί κι αν χρειάζεται αξιολόγηση. Οι ΟΤΑ μπορούν να γίνουν εργαλείο αποκέντρωσης αλλά όχι όπως είναι σήμερα.

Αρχίζει η αξιολόγηση σχολικών μονάδων και εκπαιδευτικών που, πέρα από κάτι ανορθόγραφα πανό στο Σύνταγμα, δεν θα συναντήσει σημαντικές αντιδράσεις. Ο εκπαιδευτικός κόσμος είναι ώριμος να δεχτεί την αναβάθμιση της θέσης του και την αποτίμηση της δουλειάς του. Μόνο να κερδίσει έχει. Περιμένουμε το νέο σύστημα της πολύπαθης Επαγγελματικής Εκπαίδευσης μπας και γίνει κάποτε η πολυπόθητη στροφή που θα στηρίξει την ανάπτυξη. Περιμένουμε όμως και το νέο Νόμο Πλαίσιο για τα πανεπιστήμια μήπως και απαλλαγούν από το απαρχαιωμένο «πρυτανικό σύστημα» και τραβήξουν σύγχρονο φιλελεύθερο δρόμο σε άμεση και στενή σχέση με την αγορά. Αυτό κι αν είναι ώριμο, αν και δεν ξέρω πόσο «ώριμοι» είναι οι νομοθέτες να δώσουν όλη την εξουσία στα Συμβούλια Διοίκησης.

Είναι σαφές ότι οι καθυστερήσεις στις μεταρρυθμίσεις προκαλούν τη δυσφορία ενός ultra φιλελεύθερου κόσμου, που καλά κάνει και διαμαρτύρεται και ζητάει περισσότερη ελευθερία. Το εντυπωσιακό είναι ότι οι μεταρρυθμίσεις δεν συναντούν την αντίδραση του «λαϊκιστικού μετώπου» που εκφράστηκε κυρίως από τον ΣΥΡΙΖΑ. Μόνο το 11% πιστεύει ότι η ομάδα του Τσίπρα θα τα κατάφερνε καλύτερα, ενώ εδώ και 4 χρόνια η ΝΔ του Κυριάκου είναι σαφώς μπροστά σε όλες τις δημοσκοπήσεις. Η ελληνική κοινωνία φαίνεται να απορρίπτει τον αντισυστημισμό και τον αριστερισμό, να εγκαταλείπει την ουτοπία της επιστροφής στο παρελθόν, να θέλει να ζήσει σε μια περισσότερο φιλελεύθερη και παραγωγική Ελλάδα. Αρκεί βέβαια να βλέπει χρήμα στο πορτοφόλι της και κρατική φροντίδα.

Το εμβόλιο προχωράει και η πανδημία θα τελειώσει. Στην Ελλάδα η συζήτηση ακόμα περιστρέφεται γύρω από το κράτος και τις παροχές του. Το βασικό ερώτημα της δεκάχρονης κρίσης παραμένει αναπάντητο. Τι θα γίνει με την παραγωγή; Γιατί καλές οι επιδοτήσεις, τα ΕΣΠΑ και οι αλλαγές στο δημόσιο, αλλά τι θα γίνει με τις τράπεζες, την καινοτομία, τις επενδύσεις, το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο; Κάπως, κάτι πρέπει να παράγουμε και να το πουλάμε για να φέρνουμε χρήμα στην Ελλάδα. Εκείνα τα διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα θα τα φτιάξει κανείς; Πώς θα ανακόψουμε το brain drain και πώς θα φέρουμε τα άξια παιδιά μας πίσω στην πατρίδα; Γιατί δεν συζητάμε καθόλου για το πώς θα προσελκύσουμε ξένους υψηλών προσόντων να παράγουν πλούτο στη χώρα; Αλλά η συζήτηση αυτή δεν φαίνεται να είναι ελκυστική στη μεταμνημονιακή Ελλάδα. Τα αναδρομικά να ‘ναι καλά.

Νομίζω ότι η κυβέρνηση οδηγεί τη χώρα στη σωστή γενικώς κατεύθυνση με μικρά, σίγουρα και αθόρυβα βήματα σαν να φοβάται μην την ξυπνήσει. Το φάντασμα του πολιτικού κόστους δεν έχει πάψει να τη στοιχειώνει, ο φόβος επιστροφής του λαϊκισμού δεν έχει σβήσει από τα μάτια της. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο ελληνικός σοσιαλισμός μας τελείωσε τελείως. Μας απομένει να χτίσουμε τον ελληνικό φιλελευθερισμό. Αλλά όχι με τα λεφτά των άλλων, γιατί τέτοιος φιλελευθερισμός απλά δεν υπάρχει.