Πόσα θα μου δώσετε για να πάρω το σπίτι σας;

Μοιάζει αστείο το παραπάνω ερώτημα. Άραγε, ποιος τρελός θα πλήρωνε για να του πάρουν το σπίτι; Κι όμως, προς αυτή την κατεύθυνση κινείται η ελληνική οικονομία με την πολιτική των μεγάλων «οραματιστών» Σαμαρά, Βενιζέλου και Στουρνάρα. Μπορεί να μοιάζει απίστευτο αλλά τα νούμερα αυτό αποδεικνύουν.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Έστω ότι έχετε ένα ακίνητο σε μια από τις όμορφες περιοχές της χώρας μας, που υπέστησαν ταχεία ανοικοδόμηση τις τελευταίες δεκαετίες προ κρίσης. Έστω για παράδειγμα, ένα ακίνητο κατάλληλο για εμπορικό κατάστημα. Το ακίνητό σας απέκτησε αξία, αντικειμενική και εμπορική, και ενδεχομένως σας απέδωσε και κάποιο εισόδημα π.χ. από ενοίκια για κάποια χρόνια. Μετά … ήρθε η κρίση.

Το δανεικό χρήμα αποσύρθηκε βίαια από την οικονομική εξίσωση, το κράτος άρχισε επιπλέον να φορολογεί τον αέρα που αναπνέουμε, οπότε πολύ σύντομα η κατανάλωση υποχώρησε λίγο … χαμηλότερα και από τα απολύτως αναγκαία. Σύντομα το ακίνητό σας έμεινε ξενοίκιαστο. Επιπλέον, ο προηγούμενος ενοικιαστής σάς άφησε και ορισμένα … «φέσια» για να τον θυμάστε: 7-8 μηνών απλήρωτα ενοίκια, κοινόχρηστα ενός έτους, λογαριασμούς νερού και ηλεκτρικού 6 μηνών, ζημιές στο ακίνητο κλπ. Ασφαλώς αναλάβατε όλα αυτά τα έξοδα ώστε το ακίνητο να έχει κάποιες πιθανότητες επόμενης ενοικίασης. Είχαν προηγηθεί και τα έξοδά σας για την έξωση του κακοπληρωτή. Φυσικά, όλα αυτά τα διεκδικείτε δικαστικώς και πιθανότατα σε δέκα – δεκαπέντε χρόνια θα έχετε τελεσίδικη απόφαση. Εννοείται ότι ως τότε δεν θα βρεθεί τίποτε να κατάσχετε από τον οφειλέτη. Όμως, θα έχει αποδοθεί τυφλή δικαιοσύνη, όλα κι όλα.

Βεβαίως, το ελληνικό κράτος δεν καταλαβαίνει από όλες αυτές τις μικρολεπτομέρειες που αντιμετωπίζετε. Σας φορολογεί κανονικώς για όλα τα ανείσπρακτα ενοίκια. Αυτονόητο είναι επίσης πως δεν αναγνωρίζει ως ποσά που μειώνουν το φορολογητέο εισόδημά σας όλα τα έξοδα που αναλάβατε. Για την κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου όλα στην οικονομία βαίνουν καλώς, άλλωστε βγήκαμε και στις αγορές, μην το ξεχνάμε.

Καθώς η ανεργία καλπάζει και το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών συρρικνώνεται, την ίδια στιγμή που εσείς αναζητάτε νέον ενοικιαστή ή έστω αγοραστή για το ακίνητό σας, στην περιοχή σας σταδιακά μένουν ξενοίκιαστα και πωλούνται ή ενοικιάζονται ανάλογα ακίνητα, το ένα μετά το άλλο. Όλα δείχνουν ότι, με την πολιτική της κυβέρνησης, η ανεργία έχει έρθει για να μείνει και θα χρειαστεί τουλάχιστον δύο δεκαετίες για να υποχωρήσει σε κάπως ανεκτά επίπεδα.

Η παραπάνω ιστορία πριν δέκα χρόνια θα μας φαινόταν ως ακραία κινδυνολογία. Δυστυχώς, στις μέρες μας είναι το συνηθισμένο δράμα της μέσης ελληνικής οικογένειας.

Πόσο αξίζει ένα τέτοιο ακίνητο; Όταν υπάρχει πληθώρα προσφοράς και σχεδόν μηδενική ζήτηση, είναι δεδομένο ότι οι τιμές κινούνται σε ελεύθερη πτώση. Πού όμως σταματάει αυτό; Πού συναντάει η προσφορά τη ζήτηση και σταθεροποιείται η τιμή; Δυστυχώς, στην περίπτωση της Ελλάδας η κυβερνητική πολιτική καταδικάζει τις δυο αυτές πλευρές σε … χάσμα μεταξύ τους. Ο νόμος της προσφοράς και ζήτησης ουσιαστικά καταργείται λόγω της παράλογης φορολογίας.

Καθώς οι τιμές πέφτουν, ο ιδιοκτήτης φθάνει σε ένα σημείο που έχει ολοένα και λιγότερο ενδιαφέρον να ασχοληθεί με την πώληση ή ενοικίαση του ακινήτου του. Πιθανότατα έχει να κάνει πιο χρήσιμα πράγματα στον χρόνο του από το να κυνηγά την πώληση ή ενοικίαση ενός ακινήτου σε τιμή που θα του αποφέρει ελάχιστο οικονομικό όφελος. Σταματάει να προσφέρει το ακίνητο όταν η τιμή φθάσει σε σημείο που να του μοιάζει πιο λογικό να το κλειδώσει και να το ξανανοίξει μετά από χρόνια, ελπίζοντας σε καλύτερες μέρες. Φυσικά, αυτή του η προσέγγιση δεν είναι απόρροια ορθολογισμού αλλά, κυρίως, ψυχολογικής αντίδρασης στην κατάρρευση των τιμών. Δεν τον οδηγεί σε κάποιο όφελος γιατί, όσο το ακίνητό του παραμένει κλειδωμένο και αραχνιάζει, το κράτος συνεχίζει να τον φορολογεί για τη ζημιογόνο του επένδυση. Δηλαδή, εκτός από την ατυχία (ή αστοχία) του να έχει πραγματοποιήσει μια επένδυση που αποδεικνύεται αποτυχημένη, έχει επιπλέον το κράτος να τον τιμωρεί στο διηνεκές. Α όλα κι όλα. Έκανες επένδυση στην Ελλάδα; Θα πληρώσεις. Το αν η επένδυσή σου αποδίδει εισόδημα είναι μια ασήμαντη λεπτομέρεια. Το σοβιετικό κακέκτυπο που λέγεται ελληνικό κράτος θεωρεί τον ιδιοκτήτη εκ προοιμίου απατεώνα και τον καταδικάζει στο μαρτύριο του Σίσυφου. Δικαίως, καθώς διέπραξε το έγκλημα να επενδύσει σε μια χώρα που μισεί όποιον δημιουργεί και λατρεύει ως τον ένα και μοναδικό θεό τη … ρεμούλα.

Για να δούμε πώς σκέφτεται όμως ο πιθανός ενδιαφερόμενος για την ενοικίαση του ακινήτου. Αυτός αισθάνεται ότι, αν περιμένει λίγο, οι τιμές θα πέσουν κι άλλο. Έχει πολλές εναλλακτικές επιλογές και δεν έχει κανένα πρόβλημα να οδηγήσει τους προσφέροντες τα ακίνητα σε μειοδοτικό διαγωνισμό. Ιδανικά θα μπορούσε ίσως να μισθώσει το ακίνητο χωρίς κάποιο τίμημα, δοκιμαστικά, για να δει αν «περπατάει» το όποιο επιχειρηματικό εγχείρημα έχει κατά νου και μόνο τότε να πληρώσει ίσως κάτι. Είναι όμως για κάτι τέτοιο διατεθειμένος ο ιδιοκτήτης; Και πώς να εμπιστευτεί τον νέο ενοικιαστή μετά τα αναμνηστικά που του άφησε ο προηγούμενος ; και φυσικά το κράτος κι εδώ θα τιμωρήσει: παραχώρηση χωρίς τίμημα νοείται μόνο μεταξύ συγγενικών προσώπων. Αν εσείς παραχωρήσετε το ακίνητό σας σε μια επιχείρηση προσδοκώντας σε μελλοντικές προσόδους αν η επιχείρηση πάει καλά, είστε αυτομάτως απατεώνας και το κράτος σάς τιμωρεί. Η προσφορά συναντά τη ζήτηση περίπου στη μηδενική τιμή, ή δεν συναντιούνται καθόλου.

Για τον πιθανό αγοραστή τα πράγματα είναι πιο ενδιαφέροντα. Αν το εξετάζει ως οικονομική επένδυση, βλέπει μπροστά του ένα ακίνητο με απολύτως αμφίβολα έσοδα στις επόμενες δεκαετίες (αφού δύσκολα θα εισπράττει ενοίκια για μεγάλο μέρος του προβλέψουμε χρόνου) και απόλυτη βεβαιότητα καταβολής υψηλών φόρων. Αν υποθέσουμε ότι η συνολική φορολογική επιβάρυνση για το συγκεκριμένο ακίνητο ανέρχεται στα €1.000 ετησίως και το κράτος δεσμευόταν ότι αυτή η τιμή δεν θα αυξηθεί ποτέ, ως επενδυτής βλέπει μια επένδυση με αρνητική απόδοση € 1.000 το χρόνο, για όσα χρόνια μπορεί να φανταστεί. Σε οικονομικούς όρους αυτό προσομοιάζει μια διηνεκή ράντα (perpetuity) και έχει τρέχουσα συνολική αξία -50.000€ (θεωρώντας 2% επιτόκιο για ασφαλείς τοποθετήσεις χρήματος και υπολογίζοντας την τρέχουσα αξία βάσει της σχέσης «Τρέχουσα αξία = ετήσια χρηματοροή / ετήσιο επιτόκιο»).

Δηλαδή σε απλά ελληνικά ο υποψήφιος αγοραστής αισθάνεται ότι η αγορά του ακινήτου ισοδυναμεί οικονομικά με την ανάληψη ενός αέναου χρέους, άρα έχει νόημα για αυτόν μόνο αν πληρωθεί. Εν προκειμένω αρχίζει να ενδιαφέρεται για την συγκεκριμένη συναλλαγή μόνο εφόσον εισπράξει τουλάχιστον €50.000, χωρίς να υπολογίζουμε τους φόρους μεταβίβασης, τα συμβολαιογραφικά έξοδα και την προσωπική του ταλαιπωρία με την ντόπια γραφειοκρατία.

Από τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι η προσφορά θα συναντήσει τη ζήτηση για μεγάλο μέρος των ακινήτων της χώρας μόνο σε αρνητικά επίπεδα τιμών, με τους τρέχοντες όρους της οικονομίας μας. Δυστυχώς, η κυβερνητική πολιτική δεν εμπνέει καμία εμπιστοσύνη για κάτι άλλο. Η δε πρόταση διακυβέρνησης της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που υπόσχεται επιπλέον φορολογική επιβάρυνση για τη διατήρηση ενός ακόμα μεγαλύτερου κράτους, προμηνύει περαιτέρω επιδείνωση του προβλήματος και επομένως επίσπευση της πορείας καθίζησης σε ακόμα χαμηλότερα επίπεδα.

Άρα, θα φθάσουμε πραγματικά να πληρώνει ο πωλητής τον αγοραστή;

Μόνον αν τους αφήσουμε. Στις δημοκρατίες την απάντηση στα αδιέξοδα τη δίνει ο πολίτης μέσω της ψήφου του. Αν πιστεύουμε ότι πρέπει να συνεχίζουν να φορολογούνται μη εισοδήματα, ας ψηφίσουμε ΝΔ, ΠΑΣΟΚΟ-Ελιά ή και ΣΥΡΙΖΑ. Αν πιστεύουμε ότι πρέπει επιτέλους να φορολογείται μόνο το πραγματικό εισόδημα, κι αυτό σε δίκαια και ανταγωνιστικά επίπεδα μέσα σε ένα μακροχρόνια σταθερό και διαφανές πλαίσιο, ώστε να υπάρχει ξανά ντόπια παραγωγή, να δημιουργούνται θέσεις εργασίας και να ανακοπεί η διαρροή ανθρώπινου κεφαλαίου από τα δυναμικότερα στρώματα της χώρας μας προς το εξωτερικό, τότε προφανώς οφείλουμε να πάμε σε εντελώς άλλες πολιτικές προτάσεις, με Γέφυρες πάνω από ιδεολογικές αγκυλώσεις, μακριά από τοπικά, συντεχνιακά ή ατομικά μικροσυμφέροντα. Χρειαζόμαστε Γέφυρες ιδεών, εθνών, πολιτισμών και πολιτικών κινήσεων για την Ελλάδα και την Ευρώπη που ονειρευόμαστε. Γι’ αυτό κατεβαίνω στις ευρωεκλογές με τις Γέφυρες.

Γιατί η χώρα των παιδιών μας είναι πολύ σημαντική για να μείνει στα χέρια του πολιτικού κατεστημένου.