Η κουλτούρα του βιασμού

Λένε ότι αν δεις στο σπίτι σου μια κατσαρίδα, στην πραγματικότητα συγκατοικείς με απείρως περισσότερες. H γενική παραδοχή των ειδικών είναι ότι κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τους βιαστές: Εκείνοι που συλλαμβάνονται αποτελούν ένα μονάχα κλάσμα του συνόλου. Συντριπτικά περισσότεροι δε, είναι όσοι συμμερίζονται ή αποδέχονται σιωπηλά την κουλτούρα του βιασμού, η οποία παρά τη σχετική πρόοδο που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια, εξακολουθεί να διαχέεται στην κοινωνία.

Πρόσφατο παράδειγμα η γνωστή δήλωση-παραδοχή εγκληματικής πράξης στο Big Brother από έναν διαγωνιζόμενο, κατά τη διάρκεια συζήτησής του με δύο νεότερους άντρες οι οποίοι τον άκουγαν αμίλητοι, ίσως και με σεβασμό, σα να έπαιρναν εκείνη την ώρα μαθήματα ζωής. Αν το βίντεο δεν είχε βγει στον αέρα (το κανάλι άλλωστε υποστηρίζει πως αυτό έγινε κατά λάθος), όλα θα κυλούσαν κανονικά και ο παίκτης δεν θα είχε αποβληθεί. Και αυτό παρότι είχε κάνει και άλλες μισογυνικές και ομοφοβικές δηλώσεις σε προηγούμενα επεισόδια. Χώρια το αρχικό του διάγγελμα προς τους τηλεθεατές στο οποίο δήλωνε πως του αρέσει να κυνηγά τις γυναίκες «σαν σκύλος» και πως απεχθάνεται τους ομοφυλόφιλους. Αυτό το τελευταίο, άλλωστε, εκτίμησαν οι εκλέκτορες του καναλιού και του άνοιξαν διάπλατα την πόρτα για να μπει στο σπίτι του Big Brother. Γιατί τι καλύτερο για μια τέτοια εκπομπή από την συνύπαρξη ενός ομοφοβικού με έναν ομοφυλόφιλο, ενός ρατσιστή με έναν μετανάστη και πάει λέγοντας;

Το μόνο θετικό στοιχείο στην όλη υπόθεση, αφορά την αντίδραση του κόσμου. Πριν από είκοσι χρόνια μια ανάλογη δήλωση θα είχε περάσει μάλλον στα ψιλά. Αυτό βέβαια δε σημαίνει αυτομάτως ότι η κατάσταση είναι πρακτικά πολύ καλύτερη. Τουλάχιστον τα στατιστικά στοιχεία της ελληνικής αστυνομίας σε ό,τι αφορά τους βιασμούς και τις απόπειρες βιασμού κατά την τελευταία τριακονταετία δεν δείχνουν κάτι τέτοιο.   

Κάποιοι εστίασαν στην καταγωγή του παίκτη, υποστηρίζοντας ότι η κουλτούρα του βιασμού στην Κρήτη (τόπο καταγωγής και του γράφοντος) είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη. Πράγματι, αν και τα στοιχεία της ελληνικής αστυνομίας δεν είναι και πολύ διαφωτιστικά σε αυτόν τον τομέα, μπορούμε να δούμε ότι τη διετία 2018-2019 καταγράφηκαν στην Κρήτη τριπλάσιοι βιασμοί και απόπειρες βιασμού συγκριτικά με την πολυπληθέστερη Πελοπόννησο (31 έναντι 10). Ανάμεσά τους ο βιασμός και η φριχτή δολοφονία της βιολόγου Σούζαν Ίτον κοντά στο Μάλεμε, με δράστη –σύμφωνα με την αρχική ομολογία του- τον εικοσιοκτάχρονο Γ.Π., η δίκη του οποίου έχει οριστεί να ξεκινήσει στις 13 Οκτωβρίου 2020. 

Υπάρχει άραγε στα αλήθεια αυτή η απεχθής αύρα στην Κρήτη; Αν ναι, πολύ πιθανόν να σχετίζεται με τη στρεβλή άποψη περί λεβεντιάς και ανδροπρέπειας που πράγματι ευδοκιμεί στο νησί, σε συνδυασμό με την αποδυνάμωση της ασπίδας προστασίας που κάποτε παρείχαν τα παραδοσιακά ήθη και οι αυστηροί κώδικες τιμής.

Μια άλλη κατηγορία αντιδράσεων, κωμικοτραγική αυτή, προέρχεται από εκείνους που δηλώνουν έξαλλοι με τον παίκτη και τα λεγόμενά του, χρησιμοποιώντας μια άκρως σεξιστική ρητορική την οποία θα χρησιμοποιούσε άνετα και ο ίδιος. Σταχυολογώ πρόχειρα από αναρτήσεις στα σόσιαλ μίντια: «Δεν είσαι αρσενικός, ρε», «Όσοι συμπεριφέρονται έτσι δεν τιμούν τα παντελόνια που φορούν», «Έχουμε γεμίσει με αντράκια και αδερφές». Φυσικά δε λείπουν οι κλασικοί θιασώτες της άποψης ότι για τον βιασμό μεγάλο μερίδιο ευθύνης έχει το θύμα: «Εντάξει, κατακριτέος ο τύπος, αλλά να πούμε και κάτι για την άλλη που κυκλοφορεί ξώβυζη μέσα στο σπίτι» έγραψε μία σχολιάστρια κάτω από άρθρο ηλεκτρονικής εφημερίδας.

Υπάρχει, τέλος, μια πολυπληθής κατηγορία αντιδράσεων που εκφράζεται με σχόλια όπως: «Δεν καταλαβαίνω πώς μπορείτε ακόμα να βλέπετε τέτοια σκουπίδια», «Υπάρχει και το τηλεκοντρόλ παιδιά», «Εγώ έχω να ανοίξω την τηλεόρασή μου δεκαπέντε χρόνια», κλπ. Αυτά πέρα από το γεγονός ότι πετούν τη μπάλα στην εξέδρα, είναι και εξαιρετικά κοντόφθαλμα, θυμίζοντας τη γνωστή ρήση για τον άνθρωπο που του δείχνουν το φεγγάρι και εκείνος κοιτά το δάχτυλο. Λες και αν κλείσεις την τηλεόρασή σου ή τα αυτιά σου η κουλτούρα του βιασμού θα εξαφανιστεί ως δια μαγείας.