Ποιος άνεργος σκέφτεται τις ευρωεκλογές;

Μέχρι χθες μιλούσα αποκλειστικά σε παρουσιάσεις βιβλίων απευθυνόμενος, κατά κανόνα, σε ένα βιβλιόφιλο ακροατήριο. Εδώ και ένα μήνα, ως υποψήφιος ευρωβουλευτής της ΔΗΜ.ΑΡ, μιλώ σε ένα διαφορετικό κοινό. Αν και τα τελευταία χρόνια παρατηρούσα ότι οι παρουσιάσεις των βιβλίων μου συχνά έπαιρναν πολιτικό χαρακτήρα. Θυμάμαι ότι το 2012-13, σε πολλά βιβλιοπωλεία, οι συζητήσεις ξεκινούσαν από τα μυθιστορήματα και κατέληγαν στην οικονομική κρίση, την Αριστερά, τις προτάσεις της. Ίσως αυτό να συνέβαινε και για ένα επιπλέον λόγο: Στο βιβλίο μου «Ο ζωγράφος του Μπελογιάννη» είχα ήδη πλάσει έναν ήρωα που αντιμετώπιζε το φάσμα της ανεργίας, και στην «Εβραία νύφη», από το 2009, είχα αφιερώσει ένα ολόκληρο κεφάλαιο στη δράση μιας νεοναζιστικής οργάνωσης «φωτογραφίζοντας» τη Χρυσή Αυγή.

Την τελευταία εβδομάδα, στον ΟΑΕΔ της Καλλιθέας έπιασα συζήτηση με έναν άνεργο, λιγάκι μεγαλύτερο από εμένα. Επάγγελμα, «κόπτης βαρέων μετάλλων». Μεγαλόφωνα αναρωτιόταν: «Πώς θα ζήσω τώρα που θα σταματήσει το επίδομα των 360 ευρώ; Ποιος θα με προσλάβει εμένα, φίλε, στα 58 μου; Ποια βιομηχανία χρειάζεται την ειδικότητά μου; Όσες βιομηχανίες ήξερα έκλεισαν... Μου λένε να αλλάξω ειδικότητα. Ωραία, και τι να γίνω πέντε χρόνια πριν τη σύνταξη, τι να σπουδάσω;».

Η αλήθεια είναι πως κατά πάσα πιθανότητα δεν θα βρει δουλειά ποτέ ξανά. Δέκα χρόνια θα περάσουν για να μειωθεί αισθητά η ανεργία στην Ελλάδα, έγραφε έγκυρη γερμανική εφημερίδα. Μέχρι να έρθουν (αν έρθουν ποτέ) στη χώρα μας οι ξένες επενδύσεις στην έρευνα και στις νέες τεχνολογίες, μια ολόκληρη γενιά θα έχει χαθεί από την αγορά εργασίας. Για να απορροφηθούν οι περισσότεροι άνεργοι χρειαζόμαστε τους ρυθμούς ανάπτυξης της Κίνας, πράγμα σχεδόν ουτοπικό. Οι δημόσιες επενδύσεις έχουν σταματήσει, ενώ οι έλληνες επιχειρηματίες (όσοι απέμειναν) αδιαφορούν για τις μακρόπνοες επενδύσεις, προτιμούν επενδύσεις υψηλής ρευστότητας και άμεσης απόδοσης, όπως πολύ εύστοχα παρατηρεί ο Γ. Β. Δερτιλής. (Γι’ αυτό εξάλλου γεμίσαμε καφέ και σουβλατζίδικα).

Τι μπορούμε, λοιπόν, να υποσχεθούμε στον άνεργο της διπλανής μας πόρτας, που παρακολουθεί αδιάφορος και απογοητευμένος μια ακόμη προεκλογική εκστρατεία για την Ευρωβουλή;

Τα θύματα της κρίσης απαιτούν μια χειροπιαστή απόδειξη των ωφελειών από τη συμμετοχή στην Ε.Ε. και όχι μόνο λόγια παρηγοριάς ή μεγαλεπήβολα οράματα. Και η Αριστερά οφείλει να ξεπεράσει το επίπεδο των γενικόλογων καταγγελιών και να δει τη συμμετοχή της στα ευρωπαϊκά όργανα ως μια συνεχή και επίπονη διαπραγμάτευση.

Δύο προτάσεις λοιπόν.

Η πρώτη, «κλεμμένη» από το πόρισμα των «σοφών» του γερμανικού ομίλου Γκλίνικερ: «Προτείνουμε ένα κοινό σύστημα ασφάλισης των ανέργων, επικουρικό των εθνικών συστημάτων, στο οποίο θα έχουν δικαίωμα συμμετοχής όλες οι αγορές που ευθυγραμμίζουν την αγορά εργασίας τους με τις ανάγκες της νομισματικής ένωσης και παράλληλα ενοποίηση της Ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας». (Βλ. ολόκληρο το κείμενο στην Athens review of books.)

Η δεύτερη, απόρροια της πρώτης: «Να δημιουργήσουμε ένα Ευρωπαϊκό Tαμείο Aνεργίας για τους μακροχρόνια ανέργους, με θέσπιση ενός σταθερού μηνιαίου βοηθήματος στο ύψος του μέσου όρου των επιδομάτων των χωρών της ευρωζώνης, με την πρόβλεψη της καταβολής του βοηθήματος στους άνεργους άνω των 58 ετών μέχρι να συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης. Ένα ταμείο που θα χρηματοδοτήσουν πρωτίστως οι οικονομικά ισχυρότερες χώρες - εκεί όπου η ανεργία δεν ξεπερνά το 4% - αποδεικνύοντας έμπρακτα την αλληλεγγύη τους».

Να υπενθυμίσουμε ότι το επίδομα που χορηγεί στους ανέργους η χώρα μας είναι από τα χαμηλότερα στην Ευρώπη και με τη μικρότερη διάρκεια. Στην Γαλλία, π.χ., διαρκεί τρία χρόνια και αντιστοιχεί στο 70% του μέσου μηνιαίου μισθού, στην Ιταλία το 75%, δηλαδή περίπου 1.120 ευρώ. (Βλ. εφ. Η Καθημερινή 4-5-2014)

Για τους νέους που πλήττονται από την ανεργία πρέπει να είμαστε πιο τολμηροί και να απαιτήσουμε περισσότερα. Το πρόγραμμα «The job of my life» των Γερμανών είναι σταγόνα στον ωκεανό και στάχτη στα μάτια μας. Εκεί όπου η ανεργία των νέων ξεπερνά το 60% (Ελλάδα, Ισπανία, Σικελία) χρειαζόμαστε άμεσα προγράμματα μαθητείας προσαρμοσμένα στην αγορά εργασίας, επιδοτούμενα προγράμματα εξειδίκευσης, επιδοτούμενη 12μηνη μαθητεία σε μεγάλες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις με παροχή στέγης και τροφής.

Μπορούν να προωθήσουν όλες αυτές ή κάποιες από αυτές τις προτάσεις τα κόμματα της δεξιάς, των ευρωσκεπτικιστών, των φιλελευθέρων; Δυστυχώς όχι. Αρνούνται πεισματικά κάθε νέα δαπάνη για την αντιμετώπιση της ανεργίας.

Να ένας ακόμη λόγος για να ενισχύσουμε στις ευρωεκλογές την ομάδα των ευρωπαίων σοσιαλιστών και αριστερών δημοκρατών. Στην Ευρώπη του μέλλοντός μας πρέπει να είμαστε συνδιαμορφωτές της πολιτικής της και όχι τα γκαρσόνια στην αίθουσα των συσκέψεων.