Ο Καμίνης, η Αυτοδιοίκηση και τα Κοινά

Σκέφτομαι «τα Κοινά», σαν μια Τρίτη κατηγορία, όπως λέμε το «το Κράτος» και «η Αγορά». Τα «Κοινά» είναι όλα αυτά που μοιραζόμαστε, αυτά που χρησιμοποιούμε χωρίς ανταλλάγματα, και που έχουμε ευθύνη να τα παραδώσουμε στους επόμενους. Είναι πολλών ειδών: είναι φυσικά, κοινωνικά και πολιτιστικά. Είναι η ατμόσφαιρα, το νερό, τα ψάρια, οι σπόροι, το φάσμα ραδιοτηλεοπτικών συχνοτήτων... οι δρόμοι, τα πάρκα και οι πλατείες, τα αποχετευτικό σύστημα, οι βιβλιοθήκες, το σύνταγμα και οι νόμοι... η γλώσσα, η μουσική, τα μαθηματικά, η Wikipedia και το ελεύθερο λογισμικό. Όσο απαξιώνονται και φτωχαίνουν τα «κοινά» τόσο κινδυνεύει η δημοκρατία. Γιατί τα κοινά προϋποθέτουν και κατασκευάζουν πολιτική κοινότητα, την αίσθηση του «ανήκειν» σε ένα ευρύτερο σύνολο και την ανάγκη για δημοκρατική διαβούλευση.

Ούτε το κράτος ούτε η αγορά μπορούν να προστατέψουν τα κοινά. Το κράτος στην Ελλάδα έχει αποδειχθεί τελείως αδύναμο στο να προασπίσει τα Κοινά, τα χρησιμοποιεί σαν ιδιοκτησία του. Η αγορά και η ιδιωτική πρωτοβουλία, όπου μπορούν, τα καταπατούν και τα καταστρέφουν προς όφελός της. Τα κοινά προϋποθέτουν πληροφορημένους πολίτες και διαβούλευση. Η έλλειψη των δύο στους πολιτικούς χώρους (πολιτικά κόμματα, αυτοδιοίκηση κ.λπ.), όπου για χρόνια τώρα παίζουν παιχνίδια εξουσίας (εμείς/ο εχθρός) είναι το μεγάλο έγκλημα της πολιτικής στην Ελλάδα.

Η πρωτοβουλία των 5 δημάρχων έδειξε ότι η τοπική αυτοδιοίκηση αντιλαμβάνεται το ρόλο της σαν υποστηριχτή και υπερασπιστή των κοινών. Στην Αθήνα ο Γιώργος Καμίνης με έργα κι όχι με λόγια χτίζει ένα άλλο είδος διακυβέρνησης.

Παρά την κρίση, στην Αθήνα οι πολίτες καταφέρνουν και δημιουργούν με φαντασία και καινοτομία δράσεις που καλυτερεύουν την καθημερινότητά μας στις γειτονιές, και συμβάλλουν στα κοινά. Υπάρχουν πάρα πολλά παραδείγματα. Ο Δήμος της Αθήνας του Καμίνη έκανε κάτι πρωτοποριακό που τον έχει προκρίνει αυτές τις μέρες σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στο διαγωνισμό «Πρόκληση για τους Δημάρχους». Έφτιαξε μια διαδικτυακή πλατφόρμα που προβάλλει και συνδέει εθελοντικές, δημιουργικές δράσεις πολιτών σε διάφορα σημεία της Αθήνας (www.synathina.gr): 300 δράσεις αλληλεγγύης, πολιτισμού, για το παιδί, για το περιβάλλον.

Επίσης, για πρώτη φορά επί Καμίνη, ο δήμος δεν έχει πάρει κανένα δάνειο, δεν μας έχει δηλαδή φεσώσει φορολογικά. Έχει αντιθέτως φέρει χρήματα από την Ευρώπη, ο ίδιος διαχειρίζεται 122 εκατομμύρια. Όλα αυτά τα χρόνια δεν έχει κάνει κανένα έργο βιτρίνας, αλλά έχει κάνει ουσιαστικό έργο πρόνοιας και έχει σταματήσει την Αθήνα από το να διαλυθεί τελείως. Ο δήμος σήμερα, χρησιμοποιώντας ανοιχτό λογισμικό, είναι ένας διοικητικός θεσμός με λογοδοσία και διαφάνεια, μέσω της ηλεκτρονικής ανάρτησης όλων των οικονομικών συναλλαγών του.

Κυρίως, όμως, ο Δήμος Αθηναίων έχει αρχίσει να λειτουργεί σαν ομπρέλα που διευκολύνει και συντονίζει τις δράσεις των πολιτών, φέρνοντάς τις σε επαφή με φορείς που μπορούν να τις υποστηρίξουν, είτε του ίδιου του δήμου είτε έξω από αυτόν (ΣΕΤΕ, ΤΕΕ, ΣΕΒ, ΕΝΕΕ, ΣΕΚΕΕ, ΕΛ/ΛΑΚ κ.ά.). Στην κοινωνική πρόνοια για παράδειγμα ο δήμος συνεργάστηκε με Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών (όπως η ΜΚΟ Πράξις), Ιδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης (όπως το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών) και χορηγούς από τον ιδιωτικό τομέα. Υποστηρίζει καθημερινά βασικές ανάγκες περίπου 20.000 πολιτών. Αντίστοιχα δημιούργησε συμπράξεις με σκοπό να υποστήριξει την καινοτόμο και εξωστρεφή επιχειρηματικότητα, την κοινωνική επιχειρηματικότητα, τη δημιουργία απασχόλησης και επενδυτικών ευκαιριών και την αστική αναζωογώνηση υποβαθμισμένων περιοχών (βλ. developathens.gr, social.developathens.gr και www.innovathens.gr/?lang=EL). Αυτές οι πλατφόρμες συνεργιών και δικτύων ανήκουν στα κοινά. Είναι πολύτιμες και λόγω του τρόπου με τον οποίο δημιουργήθηκαν έχουν ελπίδες να αγκαλιαστούν από τους Αθηναίους.

Βλέπω σε αυτή τη Δημοτική Αρχή ένα νέο είδος αυτοδιοίκησης για την Ελλάδα και γι’ αυτό θέλησα να συνταχτώ μαζί της και να συμμετέχω στο συνδυασμό του Καμίνη «Δικαίωμα στη Πόλη». Θέλω να είμαι μέρος του έργου «Αθήνα», όλων αυτών που θα γίνουν τα επόμενα χρόνια. Νομίζω ότι χωρίς πολλά λόγια και θόρυβο η Αθήνα, τα κοινά στην πόλη, θα αναζωογονηθούν πραγματικά. Εγώ θα ήθελα συμβάλω ιδιαίτερα στην υποστήριξη κάποιων πιο παραδοσιακών κοινών που έχουν μείνει ακόμη πολύ πίσω: στη δημιουργία ολοκληρωμένου δικτύου ποδηλατόδρομων –επισκευή, συντήρηση ή/και διαπλάτυνση πεζόδρομων– και ζωνών πρασίνου που θα διασχίζει την πόλη. Επίσης θέλω να σχοληθώ με τα σκουπίδια. Να συμβάλω ώστε να ολοκληρωθεί ένα σχέδιο διαχείρησης στερεών αποβλήτων με γνώμονες την εξοικονόμηση, την ανακύκλωση και την κομποστοποίηση με στόχο τη μείωση των απορριμμάτων που θάβονται κατά 75% μέχρι το 2025.