Είναι η ώρα για έναν σύγχρονο «βενιζελισμό»

Στις 22 Αυγούστου του 1910, o Ελευθέριος Βενιζέλος ανακοίνωσε την ίδρυση του Κόμματος των Φιλελευθέρων. Ένα κόμμα πρωτοποριακό για την εποχή του, παράγωγο της αναγκαιότητας να επιβληθεί ως ηγετική φυσιογνωμία στο πολιτικό σύστημα της Ελλάδας.

Δυστυχώς, ούτε το κόμμα ούτε ο ίδιος κατάφεραν όσα ήθελαν. Οι συγκυρίες όμως ήταν τόσο «ευνοϊκές» για να δώσουν την δυνατότητα στον κρητικό πολιτικό να διπλασιάσει τα σύνορα της Ελλάδας και να δημιουργήσει αργότερα, ένα κανονικό δυτικό κράτος με την Συνθήκη της Λωζάνης.

Οι ευνοϊκοί παράγοντες, στο εσωτερικό, μέχρι το 1912, ήταν ένας σοφός συνεργάτης, ο Βασιλιάς Γεώργιος. Και στο εξωτερικό, οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι που ήδη γνώριζαν και εκτιμούσαν τον Βενιζέλο. Κυρίως όμως, η μεγάλη ευκαιρία υπήρξε η σχετική ωρίμανση της ελληνικής ελίτ να αποδεχθεί, έστω και προσχηματικά, τον «βενιζελισμό». Μια ιδεολογία εκσυγχρονισμού του ελληνικού κράτους, με οδηγό έναν ιδιότυπο «αριστοτελικό» φιλελευθερισμό, όπως τον είχε συλλάβει ο Βενιζέλος. Υιοθέτησε περίπου, την αριστοτελική άποψη της πολιτικής, αποδίδοντας μεγαλύτερη σημασία στον τρόπο λειτουργίας του πολιτεύματος από ό,τι στη μορφή του

Ο βενιζελισμός ήταν ένα μίγμα τριών κατευθύνσεων: πραγμάτωση της Μεγάλης Ιδέας, ενσωμάτωση του εξωελλαδικού κεφαλαίου και αστικοποίηση της χώρας. Με λίγα λόγια, μία  συνταγή ταχείας ανάπτυξης του ελληνικού κράτους βασισμένη στο όραμα, στο χρήμα και στον πολιτισμικό μετασχηματισμό του πολιτεύματος. Ένα όραμα όμως, χωρίς «μαρμαρωμένους βασιλιάδες». Μια οικονομία απαλλαγμένη από εξαρτήσεις και κρατισμό. Και έναν εκσυγχρονισμό του κράτους, βασισμένο σε μία ευημερούσα αστική τάξη και όχι στα πελατειακά δίκτυα της μεταοθωμανικής Ελλάδας.

Ο πιο δεινός μεταφραστής του Θουκυδίδη παραλίγο να θέσει τις βάσεις ενός τεράστιου ελληνικού κράτους, που σήμερα μπορεί να αριθμούσε πάνω από 40 εκ. κατοίκους. Και με ευρωπαϊκά σύνορα από την Μαύρη Θάλασσα ως την εσχατιά της νοτιοανατολικής Μεσογείου.

Σήμερα, χρειαζόμαστε κάτι ανάλογο. Πρώτα, ένα σύγχρονο «βενιζελισμό» και ταυτόχρονα έναν ικανό ηγέτη να σχεδιάσει μία νέα Ελλάδα. Τηρουμένων των αναλογιών και δεδομένων κάποιων παρόμοιων ευνοϊκών συνθηκών.

Ένα δυναμικό όραμα μιας αποφασισμένης κοινωνίας για πολιτισμικό και παραγωγικό «επεκτατισμό». Μία ενσωμάτωση μεγάλων ελληνικών και ξένων επενδυτικών κεφαλαίων- το εξωελλαδικό κεφάλαιο και πάλι πρέπει να επιστρέψει και να επενδύσει. Και τέλος, έναν θεσμικό εκσυγχρονισμό του πολιτεύματος με την παγίωση ενός αναπτυξιακού κράτους δικαίου.

Για να το πετύχουμε έχουμε ανάγκη ισχυρά «εθνικά» εργαλεία: αλλαγή του εθνικού οράματος από το «ηρωικό πνεύμα» του δήθεν «αλυτρωτισμού των αδικημένων» σε μία σύγχρονη εκδοχή του έξυπνου και ευρηματικού Οδυσσέα. Χρήμα επενδυμένο σε σύγχρονους μηχανισμούς ανάπτυξης. Και ασφαλώς, μεγάλες μεταρρυθμίσεις στο Δημόσιο και στους θεσμούς της πολιτείας.

Ταυτόχρονα, χρειαζόμαστε ισχυρό στράτευμα και αφήγημα διεκδικήσεων – όπως διέθετε ο Βενιζέλος. Χρειαζόμαστε επίσης, ισχυρές συμμαχίες – όπως ο Βενιζέλος. Και οπωσδήποτε δίψα για μεταρρυθμίσεις στο κράτος- όπως ο Βενιζέλος.

Η Ελλάδα είναι μία χώρα στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων και δεν έχει καμία άλλη επιλογή επιβίωσης στον ιστορικό χρόνο, εκτός από την επέκταση του δυναμικού της αποτυπώματος στην περιοχή. Με ή χωρίς την απειλή της Τουρκίας. Με ή χωρίς την μελλοντική ευρωπαϊκή της πολιτική ενσωμάτωση.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι πράγματι ένας ικανός ηγέτης. Ίσως ο πιο «κανονικός» της Μεταπολίτευσης. Και οι συγκυρίες, μέσα από τις αντιφάσεις τους, μπορούν να του δώσουν τη μεγάλη ευκαιρία, να πραγματώσει έναν νέο «βενιζελισμό». Να μείνει στην ιστορία ως ο ηγέτης που έβγαλε τη χώρα από τη μιζέρια του ψοφοδεούς ακόλουθου και την κατέστησε διεκδικητή της πολιτισμικής της πορείας.

Ίσως σταθεί λίγο πιο τυχερός από τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Γιατί τώρα, δεν φαίνεται να υπάρχει απέναντι κανένας καταστροφικός  Κωνσταντίνος…