Η δύναμη του παραδείγματος

Πόσο σοβαρά θα πάρετε τις συστάσεις ενός γιατρού που σας λέει να κόψετε το κάπνισμα κρατώντας ένα τσιγάρο στο χέρι; Πόσο πιθανό είναι να ακολουθήσετε τις διατροφικές συμβουλές ενός διαιτολόγου που σας υποδέχεται στο γραφείο του με πιροσκί στο ένα χέρι και αναψυκτικό με φουλ ζάχαρη στο άλλο; Πόσο πειστική θα είναι η προτροπή για χρήση ζώνης στο αυτοκίνητο από κάποιον που δεν φοράει κράνος όταν καβαλάει τη μηχανή του;

Πόσο πειστικές μπορεί να είναι οι παραινέσεις του πρωθυπουργού στους νέους για προσοχή και υπευθυνότητα όταν ο ίδιος συμμετέχει σε μια εκδήλωση στην οποία οι παρευρισκόμενοι πιστεύουν ότι είναι κρίμα να στερήσουν από τον κόσμο τα ωραία τους χειλάκια και πίνουν όλοι από ένα κουτάλι; Και πόσο πειστικό μπορεί να είναι ένα κράτος το οποίο προσπαθεί (ή τουλάχιστον έτσι μοιάζει) να πείσει τους πολίτες του ότι πρέπει να προφυλαχθούν από έναν θανατηφόρο ιό και η επικεφαλής του δεν μπορεί να κρατηθεί και να μη βγαλει τη μάσκα της για φιλήσει μια εικόνα σε δημόσια θέα;

Πριν απαντήσετε θέλω να καταλάβετε ότι η (ίσως φαινομενική, καθώς προϋποθέτει την κινητοποίηση της μονίμως απρόθυμης να επιβάλει νόμους ΕΛ.ΑΣ.) αυστηρότητα των νόμων και τα διαγγέλματα ή οι παραινέσεις του πρωθυπουργού δεν έχουν στόχο τους περισσότερους από όσους διαβάζετε αυτό το «και μπράβο τους». Οι περισσότεροι από εσάς δεν χρειάζεστε καμία παραίνεση και καμία απειλή προκειμένου να προστατεύσετε τη ζωή σας και τη ζωή των ανθρώπων που αγαπάτε.

Οι παραινέσεις, οι απειλές ποινών, οι καμπάνιες, οι «ισχυρές συστάσεις» έχουν στόχο τους πιο ανόητους και τους πιο επιπόλαιους από μας. Ανθρώπους τόσο βλάκες που να λένε πως ο μόνος τρόπος να πειστούν για τον κορωνοϊό είναι να αρρωστήσει κάποιος κοντινός τους ή τόσο επιπόλαιους που να σκέφτονται «έλα μωρέ που θα κολλήσω αν πάω μια φορά σε ένα παρτάκι/κλαμπάκι/σκυλαδικάκι/προσκυνηματάκι».

Τι νομίζετε ότι θα σκεφτούν οι τόσο βλάκες και οι τόσο επιπόλαιοι βλέποντας τον πρωθυπουργό σε εκδήλωση στην οποία η τήρηση των (αυστηρών) μέτρων είναι κάτι περισσότερο από πλημμελής; Τι θα σκεφτούν οι τόσο βλάκες και οι τόσο επιπόλαιοι βλέποντας την Πρόεδρο της Δημοκρατίας να φιλάει εκεί που ποιος ξέρει πόσοι πριν από την ίδια έχουν φιλήσει; Σίγουρα θα σκεφτούν πως όλες οι παραινέσεις και οι καμπάνιες δεν είναι τίποτα περισσότερο από υπερβολές και πως ο πραγματικός κίνδυνος δεν είναι ιδιαιτέρως μεγάλος. «Αν ήταν τόσο μεγάλος ο κίνδυνος θα φίλαγε η Πρόεδρος την εικόνα; Θα δεχόταν ο πρωθυπουργός να είναι σε ένα κλειστό χώρο που κανείς δεν φορά μάσκα;» θα σκεφτεί ο επιπόλαιος και ο βλάκας και για πρώτη φορά θα έχει ένα επιχείρημα το οποίο δεν είναι ουτε επιπόλαιο ούτε βλακώδες, ένα επιχείρημα το οποίο θα τους το έχει προσφέρει στο πιάτο η ηγεσία της χώρας. Ένα επιχείρημα που θα είναι η τέλεια υπερασπιστική γραμμή για τον ιερέα που συνελήφθη επειδή καλούσε τους πιστούς να μη φορέσουν μάσκα στην εκκλησία. Σα να ακούω ήδη τον συνήγορό του να λέει «δηλαδή να τιμωρηθεί ο πελάτης μου επειδή ζήτησε κάτι το οποίο επικρότησε με την παρουσία του κοτζάμ πρωθυπουργός; Να τιμωρηθεί ο πελάτης μου ο οποίος κάλεσε σε παραβίαση ενος νόμου ο οποίος παραβιάστηκε παρουσία ενός ατάραχου πρωθυπουργού;»

Φίλες, φίλοι και οι υπόλοιποι πιθανόν πολλοί από εσάς να σκέφτεστε πως όλα αυτά είναι υπερβολικά και πως δεν έγινε και τίποτα που η ΠτΔ έβγαλε τη μάσκα της για να φιλήσει μια εικόνα ή που ο πρωθυπουργός βρέθηκε σε κλειστό χώρο που εκτός από τον ίδιο και την οικογένειά του (και δυο τρεις ακόμη) οι υπόλοιποι συμπεριφέρονται σαν να είμαστε στο 2019. Αλλά κάνετε το λάθος το οποίο περιέγραψα πριν: ξεχνάτε πως το πρόβλημα δεν είστε εσείς που καταλαβαίνετε τις ανάγκες του θεάτρου της πολιτικής, αλλά οι συμπολίτες που δεν μπορούν (ή δεν θέλουν) να αντιληφθούν τη σοβαρότητα της κατάστασης (και οι οποίοι είναι το κοινό στο οποίο απευθύνεται αυτό το θέατρο). Το πρόβλημα είναι αυτή η μικρή αλλά εξαιρετικά επικίνδυνη μειοψηφία που ψάχνει να βρει επιχειρήματα που να δικαιολογούν την ανεύθυνη στάση της. Αυτή η μικρή αλλά εξαιρετικά επικίνδυνη μειοψηφία που πλέον μπορεί να επικαλεστεί την Πρόεδρο και τον πρωθυπουργό για να δικαιολογήσει την ανευθυνότητά της. Και μπράβο της.

ΥΓ – Θυμίζω πως δεν είναι η πρώτη φορά που η πολιτική και η πολιτειακή ηγεσία του τόπου δείχνουν υπερβολική ανοχή στην επικίνδυνη ανευθυνότητα της Εκκλησίας. Μόλις πριν λίγες ημέρες, στην ορκομωσία του κάτι σαν ανασχηματισμού, η εικόνα ήταν η ΠτΔ και ο Πρωθυπουργός να φορούν τις μάσκες τους και οι ιερείς, με την ανοχή της ηγεσίας του τόπου, να γράφουν τα μέτρα στις χρυσοποίκιλτες φορεσιές τους.