Κορωνοϊός: Τα μέτρα για την αποφυγή της διάδοσής του, η προβολή της διασκέδασης ως υπέρτατης αξίας και η προστασία της ανθρώπινης ζωής.
Ο πρόσφατος θάνατος του ποιητή Ντίνου Χριστιανόπουλου έφερε ξανά στην επιφάνεια αρκετούς στίχους του. Ανάμεσά τους και το γνωστό «καημένε Μακρυγιάννη να ‘ξερες / γιατί το τζάκισες το χέρι σου / το τζάκισες για να χορεύουν σέικ / τα κωλόπαιδα». Ορισμένοι συσχέτισαν το ποίημα με την επικαιρότητα και με την έλλειψη συμμόρφωσης των νέων στα μέτρα για την αποφυγή της διάδοσης του κορωνοϊού. Υποστηρίζουν ότι η συμπεριφορά των νέων σήμερα δικαιώνει τον ποιητή, εφόσον αποδεικνύονται ανάξιοι για την ελευθερία που έχουν. Θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές για να μην περιορίσουν λίγο τη διασκέδασή τους.
Το ποίημα, κατά τη γνώμη μου, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα ηθικολογίας. Το σέικ ως χορός -και στην προέκτασή του ως τρόπος ζωής- δεν κριτικάρεται, αλλά απαξιώνεται ηθικά. Η ελευθερία, για την οποία πολέμησε ο Μακρυγιάννης, περιλαμβάνει σήμερα και τη δυνατότητα να διασκεδάζει κανείς όπως θέλει και να χορεύει τον χορό που θέλει. Μπορεί να χορεύει τσάμικο, καλαματιανό, ταγκό, βαλς, ή σέικ χωρίς κάποιος χορός να είναι ηθικά κατώτερος. Η ελευθερία σήμερα είναι κάτι ευρύτερο και περιλαμβάνει δικαιώματα που παλιά θεωρούνταν αδιανόητα, όπως αυτό του σεξουαλικού προσανατολισμού.
Το πρόβλημα ξεκινάει από τη στιγμή που μια πράξη ή μια συνήθειά μας, δημιουργεί προβλήματα στις ζωές των άλλων και στο κοινωνικό σύνολο. Για παράδειγμα δεν υπάρχει κάτι ανήθικο στο να οδηγεί κάποιος ένα γρήγορο αυτοκίνητο, με την προϋπόθεση να έχει αποκτήσει νόμιμα τα χρήματα για την αγορά του. Αν το αυτοκίνητο αυτό ρυπαίνει υπερβολικά ή ο οδηγός οδηγεί με τρόπο επικίνδυνο, τότε τα πράγματα αλλάζουν. Οι ατομικές επιλογές του οδηγού συγκρούονται με τα δικαιώματα άλλων ανθρώπων και το δημόσιο συμφέρον.
Το πρόβλημα με τους νέους σε σχέση με την κρίση του κορωνοϊού δεν είναι η διασκέδαση, αλλά το γεγονός ότι αρκετοί επιλέγουν μορφές συνεύρεσης και ψυχαγωγίας που ευνοούν τη διάδοση της αρρώστιας. Η διάδοση αυτή μπορεί να βάλει σε κίνδυνο τις ζωές των ίδιων και κυρίως τις ζωές τρίτων, που είναι μεγαλύτεροι σε ηλικία και και απειλούνται περισσότερο.
Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν συμβεί σημαντικές αλλαγές στις κοινωνίες. Μια από αυτές είναι η αυξανόμενη σημασία που αποδίδεται στις ανάγκες των παιδιών και των νέων. Παλιά οι ηλικιωμένοι βρίσκονταν στην κορυφή της οικογένειας. Τώρα τη θέση τους έχουν πάρει τα παιδιά. Γύρω από αυτά διαρθρώνεται η οικογενειακή ζωή και αναπτύσσονται νέες μορφές ατομικής και συλλογικής κατανάλωσης. Πολλές οικογένειες στερούνται βασικά αγαθά για να μη στερήσουν από τα παιδιά τους ακριβά κινητά τηλέφωνα που θα τα κάνουν να μη μειονεκτούν στο περιβάλλον τους.
Στον αντίποδα της άποψης του Χριστιανόπουλου, που έβλεπε «κωλόπαιδα», σήμερα ο δημόσιος λόγος λέει να «αφουγκραστούμε τους νέους». Οι πολιτικοί συνεχώς τους κολακεύουν, λες και οι νέοι κατέχουν κάποιο αλάνθαστο, στο οποίο πρέπει να προστρέξουμε.
Μια αλλαγή που έχει επίσης συμβεί τις τελευταίες δεκαετίες είναι η ραγδαία ανάπτυξη του τομέα της ψυχαγωγίας και του ελεύθερου χρόνου. Η διασκέδαση περνάει στο επίκεντρο της ζωής. Η διαφήμιση, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η προβολή της ζωής και των συνηθειών των σταρ δημιουργούν ένα πλαίσιο που λέει ότι η διασκέδαση είναι υπέρτατη αξία. Χρόνια τώρα οι εικόνες και τα ρεπορτάζ από τη Μύκονο αυτό το μήνυμα στέλνουν.
Και έπειτα ήρθε ο κορωνοΐός. Και ήρθε η στιγμή να αποφασίσουμε τι έχει μεγαλύτερη σημασία. Η διασκέδασή μας ή η προστασία της ανθρώπινης ζωής. Οι κοινωνίες της στέρησης και της ανάγκης είχαν τον τρόπο να ξεχωρίζουν το σημαντικό από το ασήμαντο και να αντιμετωπίζουν τους κινδύνους. Παιδιά που μεγάλωσαν στο επίκεντρο της οικογένειας και σε σχετική άνεση, δυσκολεύονται να διακρίνουν την απειλή και να προσαρμόσουν τη στάση τους. Ήρθε η ώρα να γίνουν από παιδιά, πολίτες.
3°
