Υπερασπίζοντας τις ποσοστώσεις

Αν ήμασταν στη Σουηδία δεν θα συζητούσαμε περί ποσοστώσεων για τις γυναίκες στις εκλογές. Εκεί πια δεν χρειάζονται. Βρισκόμαστε όμως στην Ελλάδα όπου η ιστορική διαδρομή και η βραδύτητα της κοινωνικής εξέλιξης διατηρεί την αντίληψη ότι οι γυναίκες δεν είναι κατάλληλες για την πολιτική και το δημόσιο βίο. Οι αριθμοί τεκμηριώνουν την μεγάλη ανισότητα ανδρών και γυναικών στη συμμετοχή στην Βουλή, στην Αυτοδιοίκηση, στην κυβέρνηση και στα Διοικητικά Συμβούλια δημοσίων κα ιδιωτικών επιχειρήσεων.

Οι ποσοστώσεις καθιερώθηκαν, πριν από είκοσι χρόνια περίπου, σε πολλές αναπτυγμένες χώρες στην Ευρώπη και στον κόσμο ολόκληρο. Καθιερώθηκαν γιατί αν αφηνόταν η συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική στην τύχη της θα χρειαζόντουσαν 400 χρόνια για να φθάσουμε στην ισόρροπη συμμετοχή (50-50). Σήμερα σχεδόν όλα τα προοδευτικά κόμματα στην Ευρώπη εφαρμόζουν εθελοντικά ποσοστώσεις και σε πολλές χώρες επιβάλλονται με εθνικη νομοθεσία στα ψηφοδέλτια.

Η θεωρητική βάση των ποσοστώσεων είναι ότι οι άνθρωποι είναι ίσοι και δικαιούνται ίσες ευκαιρίες στη νομή της πολιτικής εξουσίας. Όμως το σύστημα επιλογής των υποψηφίων πάσχει από προκαταλήψεις και διακρίσεις σε βάρος των γυναικών. Θεωρείται ανδρικό και έχει αποκτήσει χαρακτηριστικά που δεν διαθέτουν οι γυναίκες. Πολλοί προσφεύγουν στη φύση των γυναικών υποβαθμίζοντας τον έντονα ανδροκρατικό χαρακτήρα της κοινωνίας που διαμορφώνει ρόλους, αντιλήψεις και στάσεις γυναικών και ανδρών.

Αν δεν λειτουργούσε έτσι η κοινωνία, θα είχαμε προφανώς ισόρροπα αποτελέσματα. Για τον λόγο αυτό χρειάζονται δημόσιες παρεμβάσεις μέχρι να επιτευχθεί η ισόρροπη συμμετοχή (όπως στις σκανδιναβικές χώρες). Οι ποσοστώσεις είναι προσωρινό μέτρο για την επιτάχυνση της ιστορικής εξέλιξης των σύγχρονων κοινωνιών που αποκαθιστούν (και δεν κλονίζουν) την αξιοκρατία.

Η αξιοκρατία στην κοινωνία μας χρειάζεται θετικά μέτρα υπέρ των «αδύνατων» για να εφαρμοσθεί σωστά.

Όσες και όσοι από «συντηρητική» οπτική αντιτίθενται στις ποσοστώσεις είναι κατανοητό λόγω της οπισθοδρομικότητας τους. Όσες και όσοι αντιτίθενται από «φιλελεύθερη» άποψη αγνοούν ή θέλουν να αγνοήσουν αυτά τα δεδομένα και το γεγονός ότι ισχύουν σε χώρες που ενδεχομένως θεωρούν πρότυπα για τις απόψεις τους. Γιατί άραγε?

Σε κάθε περίπτωση οι γυναίκες δεν είναι μια ειδική κατηγορία. Είναι το «μισό του ουρανού» (χωρίς ποσόστωση).