Έξυπνη ανάπτυξη για βιώσιμη ευημερία

Στα χρόνια της κρίσης ζήσαμε ως χώρα και ως πολίτες μεγάλους τριγμούς και αλλαγές. Η ζωή πολλών ανθρώπων άλλαξε εκ θεμελίων. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τις δουλειές τους, πολλοί από αυτούς αγωνίζονται να ορθοποδήσουν - κάποιοι δεν θα τα καταφέρουν ποτέ.

Περισσότερο από όλους υποφέρουν οι νέοι - πολλοί (μάλλον οι πιο προικισμένοι) εξαναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν.

Το κοινωνικό κράτος - σχεδιασμένο ειδικά για την αντιμετώπιση τέτοιων κρίσεων- αποδείχτηκε αναποτελεσματικό και διάτρητο: ένα σύστημα που είχε σκοπό να συντηρεί τα προνόμια λίγων - σε βάρος των πολλών.

Ως αποτέλεσμα, ήρθε η οργή και η απογοήτευση της κοινωνίας για «το μνημόνιο που μας έφερε ως εδώ». Λίγοι τόλμησαν να πουν ότι δεν έφταιξε το μνημόνιο για την κρίση - αλλά ήταν το επιστέγασμα της.

Σήμερα ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας θεωρεί υπεύθυνη της Ευρώπη για την κατάντια μας, ο ευρωσκεπτικισμός και η αρνητική στάση απέναντι στην Ευρωπαϊκή ιδέα βρίσκουν πρόσφορο έδαφος και μεγαλώνουν.

Η άνοδος της ΧΑ ήρθε και ως αποτέλεσμα της πολιτικής κρίσης και της τεράστιας αδυναμίας των κομμάτων του δημοκρατικού τόξου να δώσουν πειστική απάντηση στα προβλήματα και ελπίδα για μια νέα προοπτική.

Το κοινωνικό ζήτημα της ανεργίας και της φτώχειας δεν θα λυθεί αν δεν καταφέρουμε να αλλάξουμε το παραγωγικό μοντέλο της χώρας. Χρειαζόμαστε επειγόντως νέες θέσεις εργασίας – μια μεγάλη ώθηση στην ανάπτυξη. Συγχρόνως μπαίνει επιτακτικά σήμερα (για την Ελλάδα και την Ευρώπη) το ζήτημα της ποιότητας της ανάπτυξης που επιδιώκουμε! Στο ερώτημα "τι ανάπτυξη θέλουμε" δεν υπάρχουν σαφείς απαντήσεις από τα περισσότερα πολιτικά κόμματα.

Ο κόσμος θέλει δουλειές - με όποιο τίμημα! Έτσι υπάρχει ο κίνδυνος να δούμε τις παραλίες μας να (συνεχίσουν να) γεμίζουν μπετόν (μόλις πριν λίγες μέρες το ΥΠΕΚΑ έφερε σε διαβούλευση ρύθμιση για τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων στον αιγιαλό), τα δάση μας να χτίζονται, τις ρυπογόνες βιομηχανίες να συνεχίσουν να ρυπαίνουν, τις θάλασσες μας να αδειάζουν από ψάρια, τα ποτάμια μας και τις λίμνες μας να στερεύουν στο όνομα της ανάπτυξης. Λίγοι συζητάνε για αυτά τα θέματα - ελάχιστοι συμπολίτες μας ασχολούνται με το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της ανάπτυξης. Γιατί; Μα είναι πολύ απλό, είμαστε σχεδόν όλοι "συνηθισμένοι" να αποδεχόμαστε την κοντόφθαλμη λογική ενός παραγωγικού μοντέλου που στηρίζεται στο τώρα χωρίς να κοιτάζει το μέλλον. Κι όμως! Είναι ακριβώς αυτό το μοντέλο χωρίς προοπτική, που μας οδήγησε στην κρίση, που καταδικάζει τις επόμενες γενιές να ζουν σε ένα φτωχότερο κόσμο - είναι το μοντέλο που θα πρέπει να ξεπεράσουμε αν θέλουμε να ορθοποδήσουμε πραγματικά!

Ανάπτυξη λοιπόν ναι, αλλά με σύμμαχο το περιβάλλον και όχι ενάντια σε αυτό. Ανάπτυξη που δίνει λύσεις -ιδίως- για εκείνους που έχουν λιγότερα, που ζουν στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές, προστατεύοντας την υγεία τους και αναβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής τους!

Αυτή η ανάπτυξη που θέτει ως στόχο τη μακροχρόνια ευημερία της κοινωνίας και λαμβάνει υπόψη τα όρια των οικοσυστημάτων (δηλαδή την περιβαλλοντική βιωσιμότητα) δεν είναι ουτοπία αλλά πραγματικότητα, ας δούμε κάποια στοιχεία:

Η Πράσινη οικονομία στην Ευρώπη χτίζεται μέρα με μέρα, χρόνο με χρόνο. Σήμερα περίπου 1.600.000 ευρωπαίοι πολίτες απασχολούνται σε θέσεις εργασίας που σχετίζονται με την επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση υλικών, περίπου 2.000.000 ευρωπαίοι εργάζονται σε δίκτυα/υποδομές βιώσιμων μεταφορών (π.χ σιδηρόδρομος, ΜΜΜ). Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δημιούργησαν 1.000.000 νέες θέσεις εργασίας, ενώ η διαχείριση λυμάτων και υγρών αποβλήτων άλλες 300.000 θέσεις εργασίας. Αν εργαστούμε για μια πιο αποδοτική χρήση πόρων υπολογίζεται ότι στην Ευρώπη θα δημιουργηθούν τουλάχιστον 1.4 εκατ. νέες θέσεις εργασίας.

Στην Ελλάδα, αν καταφέρουμε να συνδέσουμε την έρευνα και καινοτομία με την πράσινη επιχειρηματικότητα, όχι μόνο θα δώσουμε νέα ώθηση στην παραγωγή αλλά θα δημιουργήσουμε όρους ποιοτικής –ή αλλιώς έξυπνης – ανάπτυξης: ο έξυπνος σχεδιασμός κτιρίων αλλά και παρεμβάσεις στο υπάρχον κτιριακό απόθεμα ώστε να βελτιστοποιείται η ενεργειακή τους απόδοση, ο σχεδιασμός και η παραγωγή νέων προϊόντων με ελάχιστο οικολογικό αποτύπωμα (π.χ βιοπλαστικά), η εξυγίανση ρυπασμένων εδαφών και νερών (π.χ στον Ασωπό) με χρήση βακτηρίων ή φυτών, η παραγωγή βιομάζας σε υποβαθμισμένα εδάφη, η παραγωγή κομποστ ή βιοαερίου από οργανικά απόβλητα είναι μερικά μόνο παραδείγματα.

Ένα τέτοιο παραγωγικό μοντέλο όχι μόνο τροφοδοτεί την δυναμική της ανάπτυξης, αλλά προστατεύει μακροχρόνια το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία.

Ας σκεφτούμε λοιπόν, κι ας αποφασίσουμε ποιος είναι ο δρόμος που θα εξασφαλίζει την ευημερία και των επόμενων γενιών!