Αναζητώντας τον μπούσουλα

Άραγε θα επιβεβαιωθούν αυτοί που βλέπουν το ποτήρι μισογεμάτο ή μισοάδειο; Οι καθ’ έξιν αισιόδοξοι (οι «πληρωμένοι υπερασπιστές του συστήματος», για κάποιους απέναντι) ή οι οργισμένοι υποστηρικτές του «γκρέμισ’ τα όλα» (μηδενιστές και καθοδηγούμενοι από μίσος, για κάποιους άλλους);

Θα καταφέρει η χώρα να βγει από τη «στενωπό» ή θα καταρρεύσει, επιστρέφοντας σε παλαιότερες εποχές; Θα μπορέσει μέσα στα επόμενα τρία χρόνια να υπερπηδήσει σημαντικά εμπόδια; Ποια μορφή πρέπει να έχει η εκδήλωση της κρίσης, η εκκαθάριση παλιών λογαριασμών, η κάθαρση; Η κατάθεση Μαντέλη στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής (μαζί με τις αποκαλύψεις για άλλες μίζες που βρίσκονται επί θύραις) φαίνεται ότι πυροδοτούν μια άνευ προηγουμένου αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού και της δημόσιας ζωής. Προς την κατεύθυνση του διχασμού ή της γενικευμένης επίθεσης «όλοι εναντίον όλων»;

Οι πολίτες παρακολουθούν έναν κλοιό, που ολοένα και περισσότερο τις τελευταίες ημέρες σφίγγει γύρω από το ασφαλιστικό – με το φόβο να υπερβεί τις αντοχές μιας ολόκληρης κοινωνίας. Από την άλλη, αποκαλύπτεται μια όλο και μεγαλύτερη διάχυση της διαφθοράς και της παραοικονομίας (που εκτιμάται πλέον και επισήμως στο 40% του ΑΕΠ, ήτοι πάνω από 90 δις ευρώ).

Παρακολουθούν μια κυβέρνηση η οποία, στην πλειονότητά της, «κάνει αντίσταση» – και μόνο στιβαρή δεν δείχνει. Πέρα από τον πρόεδρο της Βουλής, που επικρίνεται όλο και πιο συχνά ότι ξεφεύγει από το θεσμικό του ρόλο, υπερασπιζόμενος κεκτημένα και τοπικές διεκδικήσεις, πολλές κρίσιμες νομοθετικές πρωτοβουλίες φαίνονται να συνεχίζουν την «αθάνατη ελληνική κουτοπονηριά»: Η απελευθέρωση των μεταφορών παριστάνει ότι είναι τέτοια, αλλά στην ουσία διαιωνίζει το προηγούμενο καθεστώς, με αποτέλεσμα να «επιστρέφεται ως απαράδεκτη» από την τρόικα. Η άρση του καμποτάζ δεν είναι ακριβώς άρση, αλλά περιέχει την υποχρέωση για Έλληνες εργαζόμενους.

Παρακολουθούν μια αξιωματική αντιπολίτευση που μπροστά στις κοσμογονικές εξελίξεις που επαπειλούνται για τη δεξιά παράταξη, με το (ρεαλιστικό πλέον) φόβο να δημιουργηθεί και νέο κόμμα Ντόρας, καταφεύγει σε μια φοβική ιδεολογική συρρίκνωση, αγνοώντας την αποδοκιμασία του 60% σχεδόν των ψηφοφόρων της, που καταγράφει πρόσφατη δημοσκόπηση. Ταυτοχρόνως, οι ίδιοι οπαδοί δείχνουν να απαξιώνουν και το πιθανό εγχείρημα της κυρίας Μπακογιάννη, αλλά και να αδιαφορούν για το ενδεχόμενο διάσπασης του κόμματος.

Παρακολουθούν μια Αριστερά που επικρίνεται με σφοδρότητα για πομφόλυγες του τύπου «ο Παπανδρέου θα φύγει νύχτα», αλλά και για προσωπικά επεισόδια «πολιτικής ορθότητας» που έχουν σχέση με τη γέννηση του παιδιού του Αλέξη Τσίπρα – ενώ την ίδια ώρα ο Αλέκος Αλαβάνος δίνει εξηγήσεις για το κάλεσμα «για ένα νέο ΕΑΜ». Το ΚΚΕ επικρίνεται με ακόμη περισσότερη σφοδρότητα για τις «αντισυνταγματικές κορόνες» του, αλλά και για την «επαναστατική γυμναστική» που βλάπτει σοβαρά τον τουρισμό της χώρας.

Παρακολουθούν επίσης, από πλευράς του τύπου, μια εξωστρεφή πλέον καταγγελία των φαινομένων πλουτισμού πρώην υπουργών, όπως το «κρέμασμα στα μανταλάκια» του τρόπου ζωής και του αδικαιολόγητου πλουτισμού του Άκη Τσοχατζόπουλου. Η κατακραυγή είναι πλέον διάχυτη και αγγίζει «θέσεις» που κάποτε ήταν στο απυρόβλητο, όπως αυτές των πρώην πρωθυπουργών.

Τέλος, παρακολουθούν κομβικές κοινωνικές ομάδες που έχουν σημαντική συμμετοχή στο σαθρό επίπεδο της δημόσιας ζωής (όπως οι δημοσιογράφοι, οι γιατροί, οι δικηγόροι, οι μηχανικοί και άλλοι) να σφυρίζουν αδιάφορα ή να αρνούνται οποιαδήποτε αυτοκριτική παρέμβαση για τη διαφθορά, που ομολογείται μόνον ανωνύμως. Ειδικά εμείς οι δημοσιογράφοι διατηρούμε μια απαράδεκτη πρακτική μηδενικής προσπάθειας για εξυγίανση των προσβλητικών φαινομένων στον κλάδο μας, ενώ το Δ.Σ. του επαγγελματικού μας σωματείου (στην Αθήνα τουλάχιστον) αδυνατούσε επί μήνες να συγκροτηθεί σε σώμα.

Η απόδοση ευθυνών πρέπει να είναι συστηματική, μεθοδευμένη και να μην οδηγεί στη χαώδη απαξίωση των πάντων και ιδίως του δημοκρατικού πολιτεύματος. Με επιμονή και με στόχο, πρέπει να εκμεταλλευθούμε την κρίση για να ανατρέψουμε ολιγωρίες και εγκληματικά λάθη δεκαετιών. Και κυρίως να αποφύγουμε να παίξουμε το ακροδεξιό παιχνιδάκι κάθε λογής «σωτήρων», που οφελούνται από την ισοπέδωση και την αποπολιτικοποίηση των πάντων. «Τι έκανε ο Μαντέλης;» ρωτούσε τις προάλλες στο δρόμο ένα νέο παιδί. «Δεν κατάλαβα ακριβώς» ήρθε η απάντηση...

Πριν φτάσουμε στην τυφλή οργή (και στο λιντσάρισμα δικαίων και αδίκων), έπρεπε να προβλέψουμε – και να μην ολιγωρήσουμε. Τώρα ενδεχομένως ό,τι και να κάνουμε, υπό το κράτος της, είναι λάθος. Εκτός ίσως από το να αυτοβελτιωθούμε με ταχύτατους ρυθμούς.