Άμεση ανάλυση - Ταμείο Ανάκαμψης: Ιστορικός συμβιβασμός

«Jour historique pour l’Europe!» αναφώνησε ο Μακρόν στο Twitter στις 5.33´ τα χαράματα ώρα Βρυξελλών. «Δεν θα χρησιμοποιούσα τον όρο ιστορική» φρόντισε να διευκρινίσει ο Ρούτε βγαίνοντας από τη σύνοδο. Η συμφωνία που έδειξε τα λεφτά στις αγορές είναι προϊόν ιστορικού συμβιβασμού που μόλις πριν τέσσερις μήνες, τον Απρίλιο δηλαδή, δεν μπορούσαμε να διανοηθούμε. Το «υπερόπλο» του κοινού δανεισμού για την αντιμετώπιση της μεγαλύτερης ύφεσης μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο παρά τα ξόρκια ότι χρησιμοποιείται για μια και μοναδική φορά (one-off), στην πραγματικότητα ήρθε για να μείνει.

Μέσα σε τέσσερις μήνες η Ευρωπαϊκή Ένωση πέρασε από την υπαρξιακή κρίση, στη μεγάλης κλίμακας συλλογική δράση. «Ανάγκα και θεοί πείθονται» και στην περίπτωσή μας η ανάγκη προέκυπτε από την επαναφορά της απρόσκοπτης λειτουργίας της ενιαίας αγοράς με  ταυτόχρονη αναθέρμανση και της προσφοράς και της ζήτησης. Ήταν οι Γερμανοί βιομήχανοι που μίλησαν στη Μέρκελ, ήταν οι Γάλλοι επιχειρηματίες που έδειξαν την καμπύλη της επερχόμενης ύφεσης στο Μακρόν αλλά κυρίως ήταν η ανάγκη οι ηγεσίες της Γερμανίας και της Γαλλίας να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων στην «πιο σκοτεινή ώρα» της Ευρώπης.

Ως αποτέλεσμα αυτής της ανάγκης ήρθε πρόταση της Κομισιόν για τη δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης που παρά τις αλλαγές στην αναλογία επιδοτήσεων-δανείων, οι επιδοτήσεις παραμένουν κυρίαρχες και το συνολικό ποσό στα 750 δις ευρώ. Σε αυτό έρχεται να προστεθεί και ο προϋπολογισμός 2021-2027 που ανεβάζει το άθροισμα στο 1 τρις 820 δις. Δεν το λες και ψίχουλα… 

Στο συμβιβασμό οι απώλειες από την αρχική πρόταση δεν ήταν μικρές. 

-Το φιλόδοξο πρόγραμμα για την έρευνα Horizon Europe χάνει πόρους. Οι ερευνητές και η βιομηχανία ήδη διερωτώνται «πώς θα πετύχουμε την πρωτοκαθεδρία στο υδρογόνο ως ΕΕ όταν μειώνουμε τα κονδύλια;»

-Ο Μηχανισμός Δίκαιης Μετάβασης που στηρίζει την απεξάρτηση περιοχών που εξαρτώνται από τον άνθρακα, όπως η δική μας Δυτική Μακεδονία και η Μεγαλόπολη, θα έχει μόνο 10 δις επιπλέον διαθέσιμα από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης που μαζί με τα 7,5 δις του προϋπολογισμού  2021-2027 θα μοχλευτούν για να επενδυθούν σε καινούργια έργα. 

-Το εργαλείο του «επείγοντος διαλλείματος» μπορεί να χρησιμοποιηθεί από κάθε χώρα που βλέπει ότι άλλο κράτος-μέλος δεν επενδύει στη συμφωνηθήσα κατεύθυνση τα χρήματα, αλλά βέτο δεν υπάρχει. Με απλά λόγια τα λεφτά δεν μπορούν να πάνε σε προβληματικές επιχειρήσεις του παρελθόντος, ούτε σε επιδόματα δια πάσαν νόσο

-Το κράτος Δικαίου δυστυχώς πρέπει να περιμένει, γιατί Ουγγαρία και Πολωνία απείλησαν με βέτο. Ήταν προφανώς δύσκολο αυτή τη φορά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να βάλει φρένο στον Όρμπαν και τους φίλους του. Όφειλε να το είχε κάνει νωρίτερα όταν επανειλλημένα το είχαμε ζητήσει ως Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αυτή την ελαστικότητα για το σεβασμό του πυρήνα των αξιών μας, θα τη βρίσκουμε μπροστά μας ξανά και ξανά και ας μην αντέδρασε στα σοβαρά τώρα κανένας που ο Όρμπαν και οι τρεις φίλοι του πρωθυπουργοί της Πολωνίας, Τσεχίας και Σλοβακίας, φωτογραφήθηκαν χωρίς μάσκες δίνοντας τροφή στις θεωρίες συνομωσίας για τη μη ύπαρξη του COVID-19. 

Η Ελλάδα έχει στη διάθεσή της ένα τεράστιο ποσό χρημάτων για την επόμενη δεκαετία, δεδομένων των χρόνων απορρόφησης και του λεγόμενου ΕΣΠΑ. Κυρίως έχει συγκεντρωμένους πόρους την περίοδο 2021-2024. Σε αυτή την τριετία ανοίγει ένα μοναδικό «παράθυρο ευκαιρίας» για το μετασχηματισμό της οικονομίας μας με επενδύσεις «πράσινες» και «ψηφιακές» που μπορούν να περιλαμβάνουν από την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και απορρίμματα,μέχρι ανακύκλωση και επανάχρηση υλικών, εναλλακτικά μεταφορικά μέσα, αναβάθμιση κτιρίων και ψηφιοποίηση της καθημερινότητας. Οι επενδύσεις χρειάζονται κατεύθυνση από την κυβέρνηση, μέσω του σχεδίου ανάκαμψης που θα καταθέσει η Ελλάδα στις Βρυξέλλες ως τις 15 Οκτωβρίου, αλλά και ταχεία ωρίμανση των έργων.Η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στο μετασχηματισμό του οικονομικού μοντέλου της πατρίδας μας είναι απαραίτητη για να περάσουμε σε μια ανθεκτική νέα οικονομία. 

Ενίοτε οι λέξεις έχουν ακριβώς το περιεχόμενο που τους αποδίδεται. Οι ηγέτες της ΕΕ προχώρησαν μαζί κάνοντας έναν «ιστορικό συμβιβασμό» για να διασφαλίσουν την επιβίωση, μέσα σε συνθήκες ακραίας ύφεσης, των πολιτών τους, των οικονομιών τους και τη δική τους. Είναι η Ευρώπη που κατάφερε να συγκεράσει τόσα αντικρουόμενα συμφέροντα, γιατί πολύ απλά το υπέρτατο συμφέρον σε αυτή την πορεία είναι η διασφάλιση της συνέχειας της ενιαίας αγοράς οικονομικής και πολιτικής, με την ελληνική έννοια του όρου.