Σε τι πανεπιστήμιο μπαίνουν σήμερα τα παιδιά

Οι καιροί αλλάζουν και το μέλλον μιας χώρας κρίνεται από την επιτυχημένη προσαρμοστικότητα στα νέα δεδομένα που εδώ που τα λέμε αν δεν γινότανε το «ράψε – ξήλωνε» στην παιδεία, κάποια μέτρα που είχαν ληφθεί στο παρελθόν, θα απέδιδαν σήμερα καρπούς. Για παράδειγμα πριν από 21 χρόνια (στις 19 Ιανουαρίου 1999) οι υπουργοί Παιδείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχαν διατυπώσει για πρώτη φορά σε κείμενο συμπερασμάτων του συνεδρίου της Μπολόνια της Ιταλίας την ιδέα των πιστωτικών μονάδων που σήμαινε ότι ένας φοιτητής θα μπορούσε να συγκεντρώνει με τις σπουδές του «πιστωτικές μονάδες ακαδημαϊκών τίτλων» οι οποίες θα προστίθενται και θα διαμόρφωναν τον προσωπικό τίτλο σπουδών, ξεχωριστό για κάθε φοιτητή. Αυτό μπορεί να σήμαινε ότι εν τέλει το πτυχίο να μην είχε μεγάλη σχέση με την αρχική επιλογή της σχολής εισαγωγής, αλλά κάποιος θα μπορούσε να διαμορφώσει τις σπουδές του διεπιστημονικά καθ’ όλη τη φοιτητική του πορεία. Από τη συνθήκη της Μπολόνια έχουν παραμείνει τα ECTS (σ. σ. πιστωτικές μονάδες) κυρίως για την αναγνώριση των διπλωμάτων που  παρέχουν τα πανεπιστήμια μέσα στην ενιαία αγορά της ΕΕ.

Σήμερα το υπουργείο Παιδείας – όπως φαίνεται- επιχειρεί να φτάσει σταδιακά σε ένα σύστημα κινητικότητας των φοιτητών ή διεπιστημονικότητας όπως λέγεται, μέσω των Joint degrees τα οποία θα εφαρμοστούν από φέτος, στα νεοϊδρυθέντα ξενόγλωσσα προπτυχιακά τμήματα που ως γνωστόν απευθύνονται σε ξένους φοιτητές.

Όπως είπε στην Athens Voice, ο υφυπουργός Παιδείας Βασίλης Διγαλάκης στον νέο νόμο – πλαίσιο που θα έρθει στη Βουλή τους επόμενους μήνες, διαφορετικά τμήματα των Πανεπιστημίων θα μπορούν να συνδυάζουν τις επιστήμες και θα οδηγούν σε εξειδικευμένες ειδικότητες.

Σύμφωνα με τον κ. Διγαλάκη «τα προγράμματα σπουδών διπλής ειδίκευσης (joint degrees) προσφέρουν τη δυνατότητα στα τμήματα των πανεπιστημίων μας να συνεργάζονται και να προσφέρουν σύγχρονα προγράμματα, που βασίζονται στη διεπιστημονικότητα, να αντιμετωπίζουν τα σύνθετα προβλήματα της σημερινής εποχής και να αξιοποιούν το υπάρχον δυναμικό των ΑΕΙ μας. Τα θεσμοθετήσαμε πρόσφατα για τα ξενόγλωσσα προγράμματα που απευθύνονται σε ξένους φοιτητές και με τον νόμο πλαίσιο για τα πανεπιστήμια, που θα φέρουμε το επόμενο διάστημα, θα επεκταθούν και στα ελληνόγλωσσα προγράμματα για Έλληνες φοιτητές».

Μακροπρόθεσμα, ενδέχεται οι ίδιοι οι φοιτητές να επιλέγουν μαθήματα από διαφορετικές επιστήμες ώστε να εξειδικεύουν τις σπουδές τους και να οδηγούνται σε πτυχία προσαρμοσμένα στις δικές τους δεξιότητες. Ωστόσο είναι νωρίς ακόμη για κάτι τέτοιο αν και όσα παιδιά μπουν φέτος στα ΑΕΙ ενδεχομένως να προλάβουν αυτές τις αλλαγές. Για αρχή όμως το υπουργείο Παιδείας προχώρησε σε μία σημαντική κίνηση εξισορρόπησης των φοιτητών στις σχολές.

Φέτος, για πρώτη φορά, θα εφαρμοστεί εκτός από τη «βάση εισαγωγής» και η «βάση μετεγγραφής» που ήρθε να βάλει τάξη στον υπεράριθμο φοιτητικό πληθυσμό που συγκεντρώνεται κάθε φορά στις δημοφιλείς σχολές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Φοιτητές που ναι μεν είχαν μικρό αριθμό μορίων, ωστόσο τα κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια τους έδιναν το πλεονέκτημα να μετεγγραφούν σε καλύτερες σχολές. Άδικο για όσους τις έχαναν για λίγα μόρια.

Από φέτος όσοι θέλουν να κάνουν μετεγγραφή σε άλλη σχολή από αυτή που εισήχθησαν θα πρέπει να πιάσουν τη «βάση μετεγγραφής οποία προκύπτει εάν αφαιρέσεις από τη βάση εισαγωγής 2.750 μόρια. Αριθμός που καθορίστηκε από κοινού με τα Πανεπιστήμια με κριτήριο τον αριθμό φοιτητών που μπορούν να δεχθούν. Παρόλα αυτά όσοι φοιτητές δεν πιάσουν τη «βάση μετεγγραφής» τους δίνεται και δεύτερη ευκαιρία που δεν είναι άλλη από τη «μετακίνηση» τους  στην πόλη που επιθυμούν να σπουδάσουν αλλά όχι στην ίδια σχολή αλλά σε σχολή που θα είναι παρεμφερής με αυτή που πέρασαν, δηλαδή του ίδιου επιστημονικού πεδίου.

Για παράδειγμα, εάν ένας υποψήφιος συγκέντρωσε 13.730 μόρια στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών στην Κοζάνη δεν θα μπορεί να πάρει μετεγγραφή στην ίδια σχολή στο Μετσόβιο που έχει περίπου 5.000 μόρια παραπάνω, (18.314) αλλά στο τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής και Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, το οποίο βρίσκεται στην Αθήνα.

Μέχρι να αναπτυχθεί η κινητικότητα των φοιτητών στα πανεπιστήμια και με την προϋπόθεση να μην αλλάξουν πάλι οι σχεδιασμοί του υπουργείου Παιδείας, θα παραμείνουμε η μόνη χώρα στον κόσμο που τα ΜΜΕ δίνουν τόσο μεγάλη έκταση στην κάλυψη των αποτελεσμάτων των πανελλαδικών εξετάσεων, αν και σήμερα λιγότερο από όσο παλιά.

Τουλάχιστον, σήμερα δεν είδαμε τις μαμάδες σκαρφαλωμένες στα κάγκελα του σχολείου όση ώρα το παιδί πάσχιζε να αποδώσει τις γνώσεις του, όπως τις βλέπαμε παλιότερα.     

Στη χώρα που παράγει περισσότερους επιστήμονες από όσους μπορεί να καταναλώσει, οι πανελλαδικές εξετάσεις εξακολουθούν να λειτουργούν ως ασανσέρ στην κοινωνική κατάταξη, ανεβάζοντας κάποιον από τα φτωχά κοινωνικά στρώματα στα ανώτερα. Γι’ αυτό εξάλλου και οι σχολές της Ιατρικής, Νομικής κλπ. παραμένουν δημοφιλείς παρά την ανεργία που μαστίζει τους αποφοίτους τους. Και γι’ αυτό πολλά παιδιά εξακολουθούν ακόμη και σήμερα να βάζουν όλες τις δυνάμεις τους για να πετύχουν σε μία υψηλόβαθμη σχολή παρόλο που δεν τους εμπνέει, προκειμένου να ικανοποιήσουν τις προσδοκίες των γονιών τους καταδικάζοντας τα δικά τους όνειρα. Ενδεχομένως, η εποχή που οι μαθητές θα επιλέγουν τη ζωή τους με βάση και μόνο τα ενδιαφέροντα τους να μην είναι πολύ μακριά.