Πάσχα στην Πόλη

Πρωτεύουσα αυτοκρατοριών για 17 αιώνες, μαγνήτης του παγκόσμιου τουρισμού σήμερα καθώς συγκαταλέγεται ήδη στους πέντε πρώτους προορισμούς παγκοσμίως, η Κωνσταντινούπολη έχει να προσφέρει μια μοναδική εμπειρία στον κάθε επισκέπτη, πόσο μάλλον όταν αυτός είναι Έλληνας. Με την ευκαιρία μιας πασχαλινής επίσκεψης στην Πόλη, η στήλη προσπάθησε να συλλέξει εκείνες τις πληροφορίες που θα ενδιέφεραν έναν ομοφυλόφιλο ταξιδιώτη - πληροφορίες που δεν θα βρείτε εύκολα στους τουριστικούς οδηγούς ή στις ξεναγήσεις των τουριστικών γραφείων. Το αποτέλεσμα μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω.

Μια ξενάγηση στην Πόλη δεν θα μπορούσε παρά να ξεκινήσει από τον Ιουστινιανό, τον αυτοκράτορα που άφησε όσο κανείς άλλος τη σφραγίδα του στη Βασιλεύουσα. Στα έργα του περιλαμβάνεται η Αγιά Σοφιά αλλά και η εξαιρετικά ατμοσφαιρική Βασιλική Κιστέρνα, μια τεράστια υπόγεια δεξαμενή που στηρίζεται σε 336 κίονες και υδροδοτούσε την πόλη κατά τη βυζαντινή περίοδο. Τις φωτογραφίες τράβηξε ο Δ. που με συνόδευσε στο ταξίδι.

Δυστυχώς όμως ο Ιουστινιανός δεν έμεινε στην ιστορία μόνο για αυτό το εντυπωσιακό πρόγραμμα δημόσιων έργων. Στα πλαίσια της καταστολής των «ειδωλολατρικών» πρακτικών που συνδέονταν με τον ελληνικό πολιτισμό της προχριστιανικής περιόδου, ο Ιουστινιανός έγινε ο πρώτος χριστιανός ηγεμόνας που ξεκίνησε οργανωμένους διωγμούς σε βάρος των ομοφυλόφιλων. Χρησιμοποίησε μάλιστα τις συγκεκριμένες κατηγορίες ως πρόσχημα για να ξεφορτωθεί τους πολιτικούς του αντιπάλους. Σχετικά διαβάζουμε στην «Απόκρυφη Ιστορία» του ιστορικού Προκόπιου (εκδόσεις Άγρα, 2010):

«Αργότερα απαγόρεψε με νόμο ακόμα και την παιδεραστία. Δεν εξέταζε όμως ποιοι παρέβαιναν τον νόμο μετά την ισχύ του αλλά ασχολούνταν και με εκείνους που είχαν προσβληθεί από αυτή την ασθένεια οποτεδήποτε στο παρελθόν. Όσο για την ποινική δίωξη των ατόμων αυτών, διεξαγόταν χωρίς να τηρείται κανένας από τους κανόνες: τους επιβαλλόταν ποινή ακόμα και χωρίς να υπάρχει κατήγορος και αρκούσε ο λόγος ενός ανδρός ή ενός αγοριού, ακόμα και δούλου, αν το 'φερνε η τύχη, που εξαναγκαζόταν μάλιστα να καταθέσει εναντίον του κυρίου του, για να θεωρηθεί ότι είχε εξακριβωθεί η ενοχή. Όποιους λοιπόν συλλάμβαναν με τον τρόπο αυτόν, τους έκοβαν τα γεννητικά όργανα και τους διαπόμπευαν. Στην αρχή όμως δεν επέβαλλαν σε όλους αυτή την ποινή, αλλά μόνο σε αυτούς που θεωρούνταν Πράσινοι ή κάτοχοι πολλών χρημάτων ή είχαν κατά τύχη πέσει στη δυσμένεια των τυράννων για κάποιο λόγο.»

Η ειρωνεία της Ιστορίας είναι ότι ο ίδιος ο Ιουστινιανός τιμούσε ιδιαίτερα τη μνήμη των αγίων Σέργιου και Βάκχου, δύο στρατιωτών που μαρτύρησαν κατά τη ρωμαϊκή περίοδο και που η σχέση τους παραπέμπει στα αρχαιοελληνικά πρότυπα. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη σχετική ακολουθία που διαβάζεται στις εκκλησίες την ημέρα της εορτής τους, οι δύο άγιοι «συνδέονταν με αδελφική στοργή και πίστη» (η στήλη έχει ασχοληθεί πρόσφατα μαζί τους εδώ) Ο αυτοκράτορας θεωρούσε ότι οι δύο άγιοι είχαν σώσει τη ζωή του και για τον λόγο αυτό τους αφιέρωσε έναν ναό που αρχιτεκτονικά θεωρείται πρότυπο της Αγιάς Σοφιάς σε μικρότερη κλίμακα. Σήμερα η εκκλησία των αγίων Σέργιου και Βάκχου λειτουργεί ως τζαμί...

Στο αρχαιολογικό Μουσείο δίπλα στο ανάκτορο Τοπκαπί, μπορείτε να δείτε εξαιρετικά διακοσμημένες σαρκοφάγους της ρωμαϊκής περιόδου από τη Συρία και τη Μικρά Ασία.

Όχι πολύ μακριά από την Αγιά Σοφιά μπορείτε να επισκεφτείτε το ανάκτορο του Παργάλη Ιμπραήμ Πασά. Ο έλληνας που σύμφωνα με τους χρονογράφους της εποχής συνδέθηκε ερωτικά με τον σουλτάνο Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή και χρημάτισε για χρόνια Μεγάλος Βεζίρης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, έχτισε τη λαμπρότερη ιδιωτική κατοικία της εποχής του ακριβώς απέναντι από το Μπλε Τζαμί. Σήμερα στεγάζει το μουσείο Τουρκικής και Ισλαμικής Τέχνης το οποίο καθώς γράφονται αυτές οι γραμμές παραμένει κλειστό λόγω ανακαίνισης. Τελικά η αντιπαλότητα ανάμεσα στον Παργάλη Ιμπραήμ Πασά και την αγαπημένη σύζυγο του σουλτάνου Χιουρέμ είχε σαν αποτέλεσμα τη δολοφονία του. Η στήλη έχει ασχοληθεί και με τη δική του ιστορία εδώ.

Μετά τις οθωμανικές ραδιουργίες, καιρός να ελαφρύνουμε λίγο την περιήγησή μας με αυτή τη φωτογραφία από τα σκαλοπάτια στη συνοικία του Καράκιοϊ, κοντά στις ακτές του Βοσπόρου, που μια ομάδα νεαρών καλλιτεχνών αποφάσισε να βάψει στα χρώματα του ουράνιου τόξου. Η κίνησή τους αυτή προκάλεσε την αντίδραση πολλών συντηρητικών μουσουλμάνων...

Δυστυχώς όμως οι ομοφυλόφιλοι της Τουρκίας (και όχι μόνο) δεν αντιμετωπίζουν μόνο την εχθρότητα των μουσουλμάνων. Όπως διαβάζουμε στην Athens Voice, με την ευκαιρία του φετινού Πάσχα ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος δεν παρέλειψε να καταδικάσει «το εθνοφυλετικό και θρησκευτικό μίσος». Προφανώς όμως όταν πρόκειται για τη χριστιανική αγάπη ισχύουν δύο μέτρα και δύο σταθμά, αφού μόλις πριν λίγους μήνες ο ίδιος ο Πατριάρχης είχε χρησιμοποιήσει τα σκληρότερα λόγια προκειμένου να καταδικάσει ως «κατακριτέες» και «απόρροια αμαρτίας» τις σχέσεις μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου...

(Κάπου εδώ θα ανέβαζα φωτογραφίες από το Φανάρι και τον φετινό εορτασμό του ορθόδοξου Πάσχα σε εκκλησία της Πόλης, αλλά επειδή δεν θέλω να προκαλέσω τους «ευσεβείς» αναγνώστες, πάμε παρακάτω...)

Όσα αναφέρουμε παραπάνω δεν εμποδίζουν πάντως τους γκέι της Κωνσταντινούπολης αλλά και τους ξένους επισκέπτες να το ρίχνουν έξω. Σε μια πάροδο της Ιστικλάλ, του τεράστιου εμπορικού πεζόδρομου που διασχίζει τη γειτονιά του Πέραν βρίσκεται το παλιότερο γκέι μπαρ της Πόλης που μετράει ήδη δώδεκα χρόνια. Το Sugar and Spice είναι και το μόνο που βγάζει τραπεζάκια έξω...

Στην Ιστικλάλ γίνεται κάθε Ιούνιο και η παρέλαση περηφάνιας των ομοφυλόφιλων της Πόλης, γεγονός που έχει προσελκύσει και τους διοργανωτές των μεγάλων γκέι πάρτι που διοργανώνονται ανά την υφήλιο...

Επίσης κοντά στην Ιstiklal βρίσκεται το Tekyon που κάθε Σάββατο βράδυ μαζεύει τα πλήθη που διασκεδάζουν αποκλειστικά στους ρυθμούς της τουρκικής ποπ. Αρκετά ευρύχωρο για τα δικά μας δεδομένα (σε αντίθεση με τα ελληνικά κλαμπ, εκεί τουλάχιστον μπορείς να χορέψεις) στο Tekyon συνυπάρχουν οι τούρκοι γκέι που ακολουθούν τα πρότυπα του σύγχρονου γυμνασμένου μετροσέξουαλ με πολύ πιο παραδοσιακές, «οθωμανικές» καταστάσεις. Όσοι δεν αντέχουν την τούρκικη ποπ και προτιμούν πιο δυτικά ακούσματα θα προτιμήσουν το Neo ή το Love στην πιο εύπορη περιοχή του Νισάντασι, βόρεια της πλατείας Ταξίμ. Και οι πιο τολμηροί θα πάνε για after στο Cheeky, σε μια εξαιρετικά κακόφημη πάροδο της Istiklal όπου συγκεντρώνονται διάφοροι οίκοι ανοχής. Πάντως, σύμφωνα με τους έλληνες που ζουν στην Πόλη, η γκέι ζωή της Αθήνας δεν έχει κάτι να ζηλέψει από την Κωνσταντινούπολη...

Για όσους έχουν κουραστεί από τα ξενύχτια, την κοσμοπλημμύρα της Ιστικλάλ και το απίστευτο μποτιλιάρισμα στους δρόμους της Πόλης, η λύση είναι μια απόδραση με το καραβάκι στις πανέμορφες Πριγκιποννήσους. Η δεύτερη από αυτές ονομάζεται Αντιγόνη, και εκεί βρήκε καταφύγιο ο μεγάλος τούρκος διηγηματογράφος Σαΐτ Φαΐκ για να ξεφύγει από τα κουτσομπολιά σχετικά με την σεξουαλικότητά του. Ο Φαΐκ είναι εκπρόσωπος της λεγόμενης «ανθρωπιστικής τάσης» στην τουρκική λογοτεχνία και γράφει με ιδιαίτερη αγάπη για τους προλετάριους του λιμανιού αλλά και τους έλληνες της Πόλης (κάποια διηγήματά του έχουν μεταφραστεί και στα ελληνικά). Το σπίτι του στην Αντιγόνη έχει μετατραπεί σε μουσείο και η είσοδος είναι δωρεάν. Συν τοις άλλοις, είναι μια εκπληκτική ευκαιρία να δείτε από μέσα μια παραδοσιακή ξύλινη εξοχική κατοικία των Πριγκιποννήσων, ζηλευτό προνόμιο των αστών της Πόλης...

Γυρνώντας από τις Πριγκιποννήσους, μην παραλείψετε να κάνετε μία στάση στο ανάκτορο του Ντολμαμπαχτσέ που με τους τεράστιους πολυελαίους και τις κρυστάλλινες σκάλες του αποτελεί την αποθέωση του τουρκομπαρόκ. Μέρος της ξενάγησης είναι και το δωμάτιο όπου άφησε την τελευταία του πνοή ο ιδρυτής της Τουρκικής Δημοκρατίας Κεμάλ Ατατούρκ. Βίντεο που ισχυρίζονται ότι ο Ατατούρκ εκτός από αλκοολικός ήταν και ομοφυλόφιλος είχαν σαν αποτέλεσμα η τουρκική κυβέρνηση να μπλοκάρει πριν λίγα χρόνια το YouTube, μια απόφαση που παραμένει σε ισχύ μέχρι σήμερα. Επίσης μπλοκαρισμένοι είναι δημοφιλείς ιστότοποι και εφαρμογές γκέι γνωριμιών όπως το Grindr και το Planetromeo...

Λίγο πριν κλείσουμε, μία νότα για τα περίφημα τουρκικά χαμάμ τα οποία οι ξένοι γκέι επισκέπτες δεν θα πρέπει να συγχέουν με ναούς σαρκικών απολαύσεων όπως συμβαίνει με τις σάουνες σε διάφορες δυτικές πρωτεύουσες. Μπορείτε να επισκεφτείτε κάποιο από τα παραδοσιακά χαμάμ έχουν απομείνει στην Πόλη έχοντας στο νου σας ότι πέρα από κάνα-δυο κακόφημα στην περιοχή του Γαλατά, τα περισσότερα δεν βλέπουν με καλό μάτι τις περιπτύξεις μεταξύ των θαμώνων. Γνωριμίες μπορούν να γίνουν παντού αλλά λίγη προσοχή σίγουρα δεν βλάπτει...

Και για το τέλος θα πρέπει σίγουρα να αναφερθούμε στην εικαστική σκηνή της Κωνσταντινούπολης που αποτελεί σημαντικό πόλο έλξης, ιδιαίτερα μετά τα εγκαίνια του μουσείου σύγχρονης τέχνης στις ακτές του Βοσπόρου το 2004. Ανάμεσα στα άλλα, το μουσείο περιλαμβάνει αρκετά έργα γυναικών καλλιτεχνών της χώρας, πολλά από τα οποία αναδεικνύουν με γλαφυρό τρόπο τη δύσκολη θέση της γυναίκας στη μουσουλμανική κοινωνία της σύγχρονης Τουρκίας. Πολλές και διάσημες είναι οι γκαλερί που ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια γύρω από την Ιστικλάλ. Μία από αυτές είναι η Arter που φιλοξενεί αναδρομική έκθεση του βρετανού καλλιτέχνη Marc Quinn (γνωστός για τα γλυπτά του που παρουσιάζουν σώματα που ξεφεύγουν από τον «κλασικό κανόνα» όπως ανάπηροι, τρανσέξουαλ κτλ), ενώ από την Gallerist ξεκίνησε την καριέρα του ο ζωγράφος Taner Ceylan, γνωστός για τα ομοερωτικά του έργα όπως αυτό εδώ.