Οι τοκογλύφοι της οργής

Με το διάσημο tweet ο Δημήτρης Παπαδημούλης κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι δανείζεται με 5% από τις αγορές αντί για το ισχύον 1,5%. Για αυτό το 1,5% μέχρι προχθές το κόμμα του χαρακτήριζε τις χώρες που μας δανείζουν τοκογλύφους. Δεν είναι παρά ένα ακόμη επεισόδιο στη μακρά πορεία της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ ανάμεσα σε αντιφατικές και εξωπραγματικές τοποθετήσεις.

Oι αγορές σταμάτησαν να δανείζουν την Ελλάδα τον Απρίλιο του 2010 παρότι προσέφερε επιτόκιο γύρω στο 6%. Μέχρι τότε κανείς δεν μιλούσε για τοκογλύφους και επαχθές χρέος. Αντίθετα, οι περισσότεροι ζητούσαν μεγαλύτερες δαπάνες και περισσότερους διορισμούς, χωρίς να τους ενοχλεί ούτε το ύψος τον επιτοκίων ούτε η γιγάντωση του χρέους.

Όταν πλέον κανείς δεν δάνειζε την Ελλάδα η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθούσε να προτείνει την αύξηση των δημόσιων δαπανών για την αντιμετώπιση της κρίσης, ζητώντας ταυτόχρονα την απόρριψη της βοήθειας της τρόικας. Ανεξάρτητα από το αν τα μέτρα που ζητούσε η τρόικα ήταν σωστά ή όχι, τα χρήματα που έδινε ήταν τα μόνα διαθέσιμα για την Ελλάδα που την προηγούμενη χρονιά είχε δημόσιο έλλειμμα 35 δισ. Η απόρριψη του πακέτου θα σήμαινε, εκτός των άλλων, ασύγκριτα μεγαλύτερη λιτότητα. Παρόλα αυτά ο ΣΥΡΙΖΑ, μαζί με τον Αντώνη Σαμαρά και το υπόλοιπο αντιμνημονιακό μέτωπο, πολιτεύονταν σαν να υπήρχε άλλος τρόπος να βρεθούν τα χρήματα που έλειπαν.

Καμία αντιπολίτευση στις υπόλοιπες χώρες που προσέφυγαν στο μηχανισμό στήριξης δεν κράτησε ανάλογη στάση. Η εξωφρενική παράβλεψη του καίριου ζητήματος της χρηματοδότησης δεν θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή σε άλλη ευρωπαϊκή κοινωνία. Στην Ελλάδα, όμως, η αυθαιρεσία αυτή αποδείχτηκε συνταγή επιτυχίας. Διάφορα απίθανα σενάρια στήριζαν την άρνηση της πραγματικότητας. Οι Ρώσοι και οι Κινέζοι δήθεν μας παρακαλούσαν να πάρουμε τα χρήματά τους και η ελληνική κυβέρνηση αρνήθηκε για να μας υποδουλώσει στη Μέρκελ.

Έτσι η Ελλάδα έγινε η μόνη χώρα που η οικονομική κρίση παρουσιάστηκε σαν εθνικό ζήτημα, σαν έκφραση της υποτιθέμενης διαρκούς επιδίωξης των ξένων δυνάμεων να υποτάξουν τον Ελληνισμό. Κατοχή, δοσίλογοι, γερμανοτσολιάδες, ήταν οι εκφράσεις με τις οποίες η νέα ακροδεξιά και χρεοκοπημένοι δημοσιογράφοι δηλητηρίαζαν, με το αζημίωτο, το δημόσιο λόγο. Αυτοί ήταν που πρώτοι μίλησαν για τοκογλύφους. Ο ΣΥΡΙΖΑ εκμεταλλεύτηκε και αναπαρήγαγε τη ρητορική του μίσους. Ο Α. Τσίπρας μιλούσε για Μερκελιστές, για κυβερνώντες που δεν είναι και τόσο Έλληνες, και τόνιζε την υπεροχή του απέναντι στη Γερμανίδα καγκελάριο επειδή από το γραφείο του βλέπει την Ακρόπολη.

Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ κινήθηκε με επιτυχία παρουσιάζοντας το μνημόνιο σαν αιτία των δεινών, ενώ αυτό ήρθε ως αποτέλεσμα της χρεοκοπίας. Είπε στους πολίτες, που βιώνουν τις συνέπειες της κατάρρευσης, ότι αρκεί να καταργηθεί το μνημόνιο για να επανέλθουν τα πράγματα στο 2009. Όμως, το επίπεδο ζωής του 2009 υπήρχε μόνο χάρη στα δανεικά που ξοδεύαμε σε μια οικονομία ελάχιστα ανταγωνιστική με πολλές εισαγωγές και λίγες εξαγωγές.

Ο Αλέξης Τσίπρας υποσχέθηκε να επαναφέρει, «με ένα άρθρο σε ένα νόμο», τους μισθούς και τις συντάξεις στα προ μνημονίου επίπεδα. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει μόνο αν τύπωνε και μοίραζε δραχμές, οι οποίες αμέσως θα έχαναν την αξία τους. Τι είναι, λοιπόν, αυτό που τον έκανε να υπόσχεται κάτι τόσο πρόδηλα αδύνατο να πραγματοποιηθεί; Δεν σκέφτηκε ότι οι πολίτες θα αμφισβητήσουν την αξιοπιστία του και θα χάσει σε κύρος και υπευθυνότητα;

Ο ΣΥΡΙΖΑ βρήκε επαφή με το ακροατήριό του την ώρα που εκείνο είχε υποστεί ένα διπλό πλήγμα. Οι πολίτες είδαν ξαφνικά τα εισοδήματά τους να μειώνονται και ταυτόχρονα βίωσαν την προδοσία από το παραδοσιακό πολιτικό σύστημα. Έτσι αρκετοί ταυτίστηκαν με αυτόν που υποστήριζε τα κεκτημένα, χωρίς να τους ενδιαφέρει αν αυτά που λέει ισχύουν ή όχι. Αντί να απορρίψουν το άδικο και αντιπαραγωγικό πελατειακό σύστημα, μίσησαν τους παλιούς εκπροσώπους του, αλλά συνέχισαν να εκτιμούν τις δομές του και, κυρίως, τις προσόδους που μοίραζε.

Ο ΣΥΡΙΖΑ υιοθετεί όλες τις συντεχνίες και δεν εντοπίζει στη χρεοκοπημένη Ελλάδα κανένα άδικο προνόμιο. Δεν λέει κόψε από αυτούς και δώσε σε εκείνους. Υπόσχεται τα πάντα στους πάντες. Υποστηρίζει τους 16 μισθούς των υπαλλήλων της Βουλής, τις συντάξεις αγάμων θυγατέρων, τη διατήρηση άχρηστων οργανισμών. Υποστηρίζει τους ιδιοκτήτες φορτηγών που θέλουν το επάγγελμα κλειστό, αγνοώντας τους εργαζόμενους οδηγούς που ζητούν να μπορούν και αυτοί να βγάλουν μια άδεια. Υπόσχεται την επιστροφή στον καταναλωτικό παράδεισο του 2009 χωρίς να έχει καμία σοβαρή ιδέα για την παραγωγή που θα στηρίξει την κατανάλωση. Αρκεί να φύγουν οι κακοί και να έρθουν οι καλοί. Το παράδειγμα της Αργεντινής και της Βενεζουέλας, που πρόβαλαν, έχει στραφεί τώρα εναντίον τους. Αυτός ο δρόμος απωθεί κάθε Έλληνα που θέλει ένα ευρωπαϊκό επίπεδο ζωής, καθώς αντί για ανάκαμψη οδηγεί σε χάος και σε ασύγκριτα μεγαλύτερη φτώχεια.

Για να καλυφθεί η απουσία θετικού εναλλακτικού σχεδίου πρέπει οπωσδήποτε να συντηρηθεί η οργή. Μπορεί να δυσκολεύονται να αποφασίσουν για την παραμονή στο ευρώ, αλλά στην εμφυλιοπολεμική ρητορεία πλειοδοτούν. Το σύνθημα «ή εμείς ή αυτοί» έγινε τώρα «ή με τον ΣΥΡΙΖΑ ή με τη Μέρκελ». Η οργή έφερε τα κέρδη στον ΣΥΡΙΖΑ και μόνο αυτή μπορεί να τα διατηρήσει.