Το «μένουμε σπίτι» είναι πολύ πιο εύκολη συνθήκη από το «μένουμε ασφαλείς». Το πρώτο απαιτεί τυφλή υπακοή, το δεύτερο απαιτεί ατομική ευθύνη.
Στην Ελλάδα έχουμε μία ιδιότυπη σχέση με την πολιτική ή καλύτερα με τους πολιτικούς και ιδιαίτερα με αυτούς που βρίσκονται στην εκάστοτε κυβέρνηση. Σε γενικές γραμμές, οι γηγενείς κάτοικοι αυτής της χώρας περιμένουν τα πάντα από αυτούς σε βαθμό που πολλές φορές αναρωτιέται κανείς πού σταματάει η ατομική ευθύνη και ξεκινάει η πολιτική ή, για να ακριβολογούμε, η κρατική. Αυτή η διαχρονική αναζήτηση του «Πατερούλη» που ρυθμίζει όχι μόνο τις υποχρεώσεις μας, αλλά και τις ανάγκες μας, τα δικαιώματά μας, ακόμα και τον τρόπο σκέψης μας. Ενδεχομένως να υπάρχουν ήδη ιστορικές ή κοινωνιολογικές μελέτες που ερμηνεύουν έως έναν βαθμό αυτό το φαινόμενο που αγγίζει σχεδόν τα όρια της ψυχοπαθολογίας, αλλά δυστυχώς εγώ προσωπικά δεν τις γνωρίζω. Μπορώ μόνο να εικάζω.
Πρέπει όμως κάποια στιγμή να αποφασίσουμε. Είμαστε άβουλα γίδια (όπως πολύ πετυχημένα αλληλοκατηγορούμαστε, ανάλογα τις πολιτικές πεποιθήσεις του καθενός), χωρίς κριτική σκέψη, που οφείλουμε να ζούμε και να σκεφτόμαστε σύμφωνα με τις επιταγές της εκάστοτε κυβέρνησης και τον τρόπο ζωής των δημοσίων προσώπων, ή είμαστε ανεξάρτητοι πολίτες που τηρούμε ένα ελάχιστο κοινωνικό συμβόλαιο που ονομάζεται «νόμοι», έχοντας όμως πλήρη ευθύνη της σκέψης και των πράξεών μας;
Το παράδοξο είναι ότι αυτοί που κατακρίνουν το σκεπτικό της πρώτης κατηγορίας, λειτουργούν οι ίδιοι ανάλογα. Βγήκε πριν λίγες μέρες ο Άδωνις, για παράδειγμα, μέσα σε ένα πλήθος αγκαζέ με 2-3 παπάδες κατακρεουργώντας κάθε μέτρο προστασίας κατά του κορωνοϊού, μία μέρα αφού είχε επιβληθεί πρόστιμο σε μπαρ της Μυκόνου για τη μη τήρηση των μέτρων προστασίας, και οι αντιδράσεις ήταν ποίκιλες. Υπήρξαν αυτές που ορθώς κατέκριναν και τα δύο περιστατικά, δίνοντας μάλιστα –και πολύ σωστά– περισσότερο βάρος στο επικίνδυνο πολιτικάντικο «PR» του Άδωνι. Υπήρξαν όμως και οι άλλες, οι «αγανακτισμένες», που εμμέσως πλην σαφώς μας λένε ότι εφόσον η πολιτική ηγεσία δεν σέβεται τα μέτρα προστασίας, γιατί θα πρέπει να τα σεβόμαστε εμείς; Να επαναδιατυπώσω το φοβερό αυτό επιχείρημα λίγο πιο ξεκάθαρα για όσους κοιτάτε απορημένα: Εφόσον η πολιτική ηγεσία δίνει το παράδειγμα διασποράς του ιού και δεν τηρεί τα μέτρα προστασίας, γιατί να μη διασπείρουμε κι εμείς τον ιό χωρίς να τηρούμε τα μέτρα προστασίας;
Τέτοια επιχειρήματα που «πετσοκόβουν» έτσι, είναι διάχυτα. Αυτή η ανώριμη αποποίηση ευθυνών, που στοχεύει στους «πολιτικούς» γενικά και αόριστα ως «Πατερούληδες», έχει την παραδοχή ότι ο καθένας μας ξεχωριστά δεν έχει τη νοητική ικανότητα να λειτουργεί υπεύθυνα ως άτομο μέσα σε μια κοινωνία. Ενδεχομένως κρύβει κάποια ψυχολογική παραδοχή ότι αρνούμαστε να αναλάβουμε αυτή την ευθύνη, οπότε ενδεχομένως ίσως και να μας αξίζει ο χαρακτηρισμός του «γιδιού».
Εγώ όμως τον απορρίπτω. Διότι αν θεωρούμε ότι μας αρμόζει, τότε αυτόματα παραδεχόμαστε ότι δεν μπορούμε να αντέξουμε τις ελευθερίες και τα δικαιώματα μίας Δημοκρατίας, οπότε αξίζουμε κάτι πιο ολοκληρωτικό, σαν αυτό στο οποίο βασιλεύουν οι «Πατερούληδες».
Όπως είχα γράψει και παλιότερα, το «μένουμε σπίτι» είναι πολύ πιο εύκολη συνθήκη από το «μένουμε ασφαλείς». Το πρώτο απαιτεί τυφλή υπακοή, την οποία επιδείξαμε κυρίως λόγω του λογικού φόβου απέναντι στην πανδημία. Το δεύτερο απαιτεί ατομική ευθύνη, την οποία δυσκολευόμαστε να επιδείξουμε, κυρίως επειδή κατακτήσαμε μία μικρή περίοδο ασφάλειας και θεωρούμε πως ξεμπερδέψαμε μια και καλή. Εάν πάλι περιμένουμε έναν Γεωργιάδη ή έναν Μπακογιάννη να αγνοεί τα μέτρα προστασίας για να το κάνουμε κι εμείς, ή έναν Πολάκη να καπνίζει σε κλειστό χώρο για να το κάνουμε κι εμείς, επειδή θεωρούμε πως καταπιέζουμε κάτι, τότε ορθώς θα είμαστε άξιοι της μοίρας μας.
