Πολιτικό παρόν, παρελθόν και μέλλον

Αυτά τα χρόνια ζούμε και παρακολουθούμε γεγονότα που θα αφήσουν βαθιά σημάδια στην ιστορία της χώρας μας. Κρίσιμη περίοδος. Όχι μονάχα λόγω της κρίσης: τώρα θα κριθεί και το μέλλον. Πόσο διαφορετικό θα είναι από το παρόν και –κυρίως– από το παρελθόν που μας έφερε εδώ. Είναι η ώρα της αλλαγής; Ίσως θα μπορούσε να είναι.

Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι ελάχιστοι πολιτικοί σκέφτονται και πράττουν έτσι παρόλο που μπορεί να ισχυρίζονται το αντίθετο για να δώσουν βάρος στα λεγόμενά τους. Τόσο οι κυβερνώντες όσο και οι αντιπολιτευόμενοι προσπαθούν να βρουν μια λύση για το τώρα, αδιάφοροι για την ουσία του μετά.

Τα δύο –όχι και τόσο– μεγάλα κόμματα κρέμονται από μια κλωστή και δεν φαίνεται να έχουν καταλάβει πόσο συγκυριακά μπορεί να αποδειχθούν τα ήδη μικρά ποσοστά τους και πόσο παροδικός ο ρόλος τους.

Η ΝΔ, που κατάφερε να γίνει κυβέρνηση αντιπολιτευόμενη με υπέρμετρο λαϊκισμό και κομματική συμφεροντολογία, δεν φαίνεται να καταλαβαίνει πως ο μόνος λόγος που κυβερνά είναι ο ΣΥΡΙΖΑ. Η καιροσκοπική και άλλων εποχών πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ για «μονομερή διαγραφή», «έξοδο από το ευρώ», «δοσίλογους», κτλ, φρίκαρε τόσο τον κόσμο που εξέλεξε πρωθυπουργό τον Αντώνη Σαμαρά. Η ΝΔ εφαρμόζει τις μεταρρυθμίσεις που ζητάνε οι δανειστές αλλά δεν δείχνει την παραμικρή διάθεση να βελτιωθεί σαν κόμμα. Είναι λογικό να παραμένει εκφραστής του συντηρητισμού της δεξιάς όμως ο υπέρμετρος εθνικισμός της και τα ανοίγματα της ηγετικής ομάδας της προς την ακροδεξιά δεν χαρακτηρίζουν κανένα άλλο από την οικογένεια των κομμάτων του «Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος» στην οποία υποτίθεται ότι ανήκει. Οι σχέσεις Μπαλτάκου-Κασιδιαρη απέδειξαν δυστυχώς πως για το πρωθυπουργικό περιβάλλον η Δεξιά, περιλαμβανομένων και των νεοναζί, δεν αποτελεί απλώς «πολυκατοικία με πολλούς ενοίκους», όπως λέγεται συνήθως: αποτελεί διευρυμένη οικογένεια.

Η ΝΔ δεν έχει καμιά διάθεση να εκσυγχρονίσει το ύφος της και να απαλλαγεί τόσο από στελέχη όσο και από μηχανισμούς που καθιερώθηκαν την εποχή της απόλυτης πολιτικής διαφθοράς και των πελατειακών σχέσεων. Αρνείται την ένταξη των μεταναστών, τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων, τον περιορισμό της εξουσίας της εκκλησίας. Δεν προτείνει νέες μεθόδους λειτουργίας του κράτους που θα μπορούσαν να περιορίσουν την διαφθορά και την κατασπατάληση δημοσίου χρήματος – αποδέχεται μόνο (και αναγκαστικά) αυτούς που της επιβάλλονται από την τρόικα. Ακόμα και σήμερα, διορίζονται σε θέσης υψίστης σημασίας, πρώην υπουργοί που άφησαν ερείπια απ’ όπου πέρασαν. Ακόμα και σήμερα κρατικοί μηχανισμοί λειτουργούν με τρόπους που δεν σέβονται τα δικαιώματα των πολιτών και των ανθρώπων. Αλλά δεν χρειάζεται να ανησυχούμε καθώς αναμένεται ο πρωθυπουργός να έχει την αμέριστη στήριξη της Παναγίας στον αγώνα του.

Από την άλλη ο ΣΥΡΙΖΑ συμπεριφέρεται ακόμα σαν κόμμα του 5% και, μέσα σε μια τέτοια περίοδο κατάρρευσης του προηγούμενου πολιτικού συστήματος αδυνατεί να εκφράσει το καινούριο και το διαφορετικό. Οι περισσότεροι εκεί μέσα δεν έχουν τίποτα το καινούριο και το πρωτοποριακό να πουν. Πρόκειται για ανθρώπους που ανατράφηκαν μέσα στο υπάρχον σύστημα και καθιερώθηκαν μέσα από αυτό. Αντί λοιπόν να εκφράζεται μια φιλοευρωπαϊκή και ανανεωτική αριστερά, μέσω του ΣΥΡΙΖΑ προσπαθούν να ξαναβγούν στο φως όλοι οι κακομαθημένοι συνδικαλιστές, (πρώην) πασόκοι. Όταν κανείς αρνείται να δεχτεί ότι αλλάζοντας εποχή πρέπει να αλλάζει και πρακτικές εθελοτυφλεί και παιδιαρίζει (εκτός κι αν είναι το ΚΚΕ).

Ο ΣΥΡΙΖΑ συνδέει όλα τα προβλήματα με το μνημόνιο και ο μόνος του προγραμματισμός έχει να κάνει με την «απαγκίστρωση από τους δανειστές», «ούτε ευρώ στις τράπεζες» και μερικές ακόμα γλαφυρές θέσεις που μοιάζουν αγωνιστικές και δίκαιες μέσα στο σημερινό χάος που μας έχει φέρει η κρίση αλλά αποτελούν κορώνες γραφικότητας και λαϊκισμού. Τα στελέχη του φαίνεται να συμφωνούν σε πολλά με το εθνικό κόμμα συνωμοσιολόγων του Πάνου Καμμένου – ακόμα και κάποιες σοβαρές εκφράσεις και θέσεις χάνονται σε έναν χείμαρρο επιφανειακών, αλλοπρόσαλλων τοποθετήσεων. Με λίγα λόγια, αν δεν είχε ένα μνημόνιο και μια τέτοια κρίση απέναντι του, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα είχε να πει τίποτα το καινούργιο. Ελπίζω λοιπόν πως μετά το μνημόνιο θα γυρίσει στο 5% που του ταιριάζει και το διαχειρίζεται και καλύτερα.

Τόσο η ΝΔ όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν σκέφτονται ότι η πανωλεθρία που υπέστη το ΠΑΣΟΚ είναι κάτι που θα μπορούσε κάλλιστα να συμβεί και σε αυτούς. Ήταν σαφώς το πρώτο βήμα για την διάλυση αυτού του τόσο βαθιά θεμελιωμένου πολιτικού συστήματος που ελπίζω να έχει όντως ημερομηνία λήξης.

Μέσα σε όλα αυτά, μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι για το πολιτικό μέλλον της χώρας; Ναι. Γιατί στις δημοσκοπήσεις για τις δημοτικές εκλογές, οι δύο μεγαλύτεροι δήμοι φαίνονται να χαντακώνουν αυτόν τον νέο δικομματισμό, επιλέγοντας ξεκάθαρα τους κ.κ. Καμίνη και Μπουτάρη που ευτυχώς δεν ανήκουν σε καμιά απ τις δύο αυτές τάσεις και είναι άνθρωποι με σύγχρονο τρόπο σκέψης, δημοκράτες και απολύτως ανεξάρτητοι πλέον από κομματικούς μηχανισμούς. Μένει μόνο να επαληθευθούν τα προγνωστικά τον Μάιο.

Επιπλέον το «Ποτάμι» του Σταύρου Θεοδωράκη, παρά τις πολλές ελλείψεις που μπορεί έχει ακόμα και άσχετα με το αν συμπαθούμε ή όχι τα γλυκά νερά, συγκεντρώνει στις δημοσκοπήσεις έως και διψήφια ποσοστά. Το κόμμα αυτό εκφράζει την ανάγκη για αλλαγή και μάλιστα με νέους όρους, όχι με τις παιδικές εμμονές που κουβαλούν πολλοί αριστεροί στην Ελλάδα. Θορυβημένο, το παλιό πολιτικό κατεστημένο, αντιμετωπίζει τον κίνδυνο με συκοφαντίες, χλεύη και θεωρίες συνωμοσίας γιατί η απειλή απώλειας της καρέκλας προκαλεί ανεξέλεγκτο πανικό.

Μένει να δούμε αν θα μπορέσει να οργανωθεί κατάλληλα «Το Ποτάμι» και η κάθε πολιτική δύναμη που εκφράζει την κοινή λογική, τις νέες δημοκρατικές φιλοευρωπαϊκές προοπτικές, έτσι ώστε κάποια στιγμή να ξεφορτωθούμε σ αυτήν την χώρα τις κακές συνήθειες του παρελθόντος μια και καλή. Δύσκολο; Ναι. Ακατόρθωτο; Όχι.

Κάποια στιγμή θα βγούμε από την κρίση. Και τότε ο κόσμος δεν θα χρειάζεται σωτήρες της ύστατης στιγμής που θα τσακώνονται πάνω από ένα εύκολο (ως προς τον προσδιορισμό, όχι ως προς την επίλυση) πρόβλημα. Θα χρειάζεται πολιτικούς με πραγματικές αξίες, που θα έχουν την αίσθηση του κοινού συμφέροντος, και κόμματα που θα ξεπεράσουν το πολιτικό παρελθόν της μεταπολίτευσης και θα επαναπροσδιορίσουν τον ρόλο τους έτσι ώστε να ανανεωθεί ολοκληρωτικά το πολιτικό σύστημα και το κράτος.