H πειθάρχηση του κυρίου Τάκη

Είναι ένα μικρό σπίτι, σ’ ένα απόμερο στενάκι κάπου μεταξύ Λαμπρινής και Περισσού. Μία από εκείνες τις (πολύ) ταπεινές μονοκατοικίες που όλοι κοιτάμε με κάποια νοσταλγία, αλλά κανείς μας δεν τις επιλέγει όταν πρόκειται να μετακομίσει. Είχα περάσει μερικές φορές από μπροστά της στις βόλτες μου στη διάρκεια της καραντίνας. Μια φορά είχα δει φως στο παράθυρο. Μια άλλη είχα ακούσει ήχο τηλεόρασης. Προχθές που πέρασα ξανά, κάτι είχε αλλάξει. Κάποιοι είχαν γράψει στον τοίχο με τεράστια μαύρα γράμματα: ΟΧΙ ΣΕ ΠΑΛΙΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΠΕΙΘΑΡΧΗΣΕΙΣ. ΟΧΙ ΣΤΗ ΒΙΟΠΟΛΙΤΙΚΗ.

Αρχικά μου φάνηκε κωμικό. Τελείως παράταιρο με το σκηνικό και απολύτως μη λειτουργικό. Ένα σύνθημα υποτίθεται ότι γράφεται για να περάσει ένα μήνυμα. Εδώ σε ποιον θα το περάσει; Μετά όμως το ξανασκέφτηκα. 

Ας φανταστούμε λίγο τη σκηνή: Δύο σκιές γλιστρούν μέσα στο σκοτάδι. Η μία στέκεται στη γωνία και φυλάει τσίλιες μήπως εμφανιστεί η αστυνομία (ή η γκεστάπο, δεν ξέρω). Η άλλη κουνάει το σπρέι και γράφει το σύνθημα. Έπειτα φεύγουν το ίδιο αθόρυβα με κατεύθυνση τα Πευκάκια. Ας το συνεχίσουμε λίγο. Ξημερώνει. Ο ηλικιωμένος ένοικος (ας τον πούμε κύριο Τάκη) βγαίνει από το σπίτι για να αγοράσει λίγο γάλα. Βλέπει την επιγραφή και μένει άφωνος. Πιθανόν να μην καταλαβαίνει καν το νόημα του συνθήματος. Ευτυχώς, εκείνη τη στιγμή περνάει μια νεαρή γειτόνισσά του, η οποία έχει μεγάλη εμπειρία σε αντιδικίες στο Facebook και σπεύδει να τη ρωτήσει.

Εκείνη προσπαθεί να του εξηγήσει. Μάλιστα, πρακτικός άνθρωπος καθώς είναι, γκουγκλάρει τις λέξεις στο κινητό της για να δώσει τον ακριβή ορισμό «Πειθάρχηση: το να ακολουθεί κάποιος τις εντολές, διαταγές κλπ. Η συμμόρφωση με τις άνωθεν υποδείξεις».

- «Και γιατί λέει παλιές και νέες;» επιμένει ο κύριος Τάκης. «Ποιες είναι οι παλιές και ποιες οι νέες;»
- «Αν κρίνω από την συγκυρία, με το νέες αναφέρεται στα μέτρα για τον κορωνοϊό. Και με το παλιές σε όλα τα υπόλοιπα. Στο πλαίσιο των υποδείξεων, δηλαδή, που είναι δεδομένες στον ύστερο καπιταλισμό και στην πατριαρχία».
- «Δηλαδή να πλένω τα χέρια μου ή όχι;»
- «Δεν είμαι βέβαιη ότι εστιάζει εκεί το σύνθημα» λέει η γειτόνισσα και κάνει να φύγει. 
- «Και το άλλο;» την προλαβαίνει ο κύριος Τάκης. «Η βιοπολιτική;»
- «Αυτό είναι κάπως πιο περίπλοκο» λέει η γειτόνισσα καθώς γκουγκλάρει ξανά. «Υπάρχει ο ορισμός του Φουκώ, του Αγκάμπεν…».
- «Αυτοί οι δύο ήρθαν και έγραψαν τον τοίχο;» 
- «Όχι, κύριε Τάκη. Ο Φουκώ και ο Αγκάμπεν είναι φιλόσοφοι. Ο Φουκώ, μάλιστα, έχει πεθάνει εδώ και πολλά χρόνια. Μισό λεπτό να δω… Ναι, το 1984 πέθανε ο Φουκώ».
- «Α, επί Αντρέα…»
- «Για να πάρετε μια ιδέα, ο όρος βιοπολιτική χρησιμοποιείται για να περιγράψει την ολοένα και μεγαλύτερη διείσδυση της πολιτικής εξουσίας στο πεδίο της βιολογικής ζωής και στη ρύθμιση από μεριάς της τομέων όπως η υγειονομική προστασία, η σεξουαλικότητα και η τεκνοποιία. Αυτό συχνά γίνεται στο όνομα της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η δε επιστήμη παίζει αποφασιστικό ρόλο. Πρώτον, παρέχει τις τεχνικές για τον έλεγχο των επιδημιών. Δεύτερον, νομιμοποιεί το έργο της αστυνομίας η οποία καταστέλλει τρόπους ζωής αντίθετους προς τη δημόσια υγεία. Και τρίτον, παρέχει ένα προκάλυμμα απόλυτης αλήθειας προκειμένου αυτή η αυξανόμενη παρέμβαση στην ιδιωτική σφαίρα και στα σώματά μας να γίνεται αποδεκτή. Ο Αγκάμπεν, μάλιστα, βασιζόμενος εν πολλοίς στο έργο του Βάλτερ Μπένγιαμιν…»
- «Άλλος αυτός;»
- «…έχει εκτενώς αναφερθεί στην τάση να χρησιμοποιείται μια κατάσταση εξαίρεσης ως κανονικότητα διακυβέρνησης. Έτσι, ο περιορισμός της ελευθερίας που επιβάλλεται από την κυβέρνηση, γίνεται αποδεκτός στο όνομα μίας έκκλησης για ασφάλεια, η οποία έχει προκληθεί από την ίδια την κυβέρνηση που τώρα σπεύδει να την ικανοποιήσει. Καταλάβατε κύριε Τάκη μου;»
- «Ναι, κορίτσι μου. Όλα είναι κατανοητά πια». 

Η γειτόνισσα φεύγει και ο κύριος Τάκης στέκεται και κοιτά σκεπτικός τον τοίχο του. Αναρωτιέται αν πρέπει να ακολουθήσει την προτροπή της επιγραφής και να πάψει να πειθαρχεί στις υποδείξεις. Όμως έτσι δεν θα ήταν σαν να συμμορφώνεται σε μια υπόδειξη; Το δίλημμα τον κρατά σε υπερένταση όλη τη μέρα. Το βράδυ παίρνει τη μεγάλη απόφαση. Πουλάει το σπίτι του και φεύγει προς άγνωστη κατεύθυνση. Κάποιοι στη γειτονιά λένε πως έχει πάει στα Μάταλα και ζει σαν ερημίτης. Κάποιοι άλλοι, ότι ζει σε μια κολεκτίβα στη Νότια Καλιφόρνια. Ντύνεται πια γυναικεία και είναι γνωστός στην κοινότητα σαν Ραμόνα. Είναι ευτυχισμένος.

Οι δύο σκιές είναι και αυτές ικανοποιημένες. Η ακτιβιστική τους δράση αποδείχτηκε αποτελεσματική. Fade out.