Έβρος: Ε όχι και πόλεμος για λίγα στρέμματα λάσπης

Αποτελείται από περίπου 16 στρέμματα φερτών υλικών ο περίφημος συνοριακός θύλακας πάνω στην ευρύτερη κοίτη του Έβρου που πλημμυρίζει και αποξηραίνεται κατά διαστήματα. Βεβαίως αυτός ο θύλακας δεν υπήρχε το 1923, ούτε είχε αποτυπωθεί στους τότε χάρτες. Άλλωστε κατά την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης δεν είχε εφευρεθεί ακόμη το GPS ώστε ο κάθε Έλληνας (ή Τούρκος) να κατεβάζει την εφαρμογή Google Earth και να παριστάνει τον στρατηγό ή τον αναλυτή γεωπολιτικής.

Μα τόσο λίγη εθνική αυτοπεποίθηση τελικά υπάρχει σε αυτό τον τόπο; Προφανώς. Άσχετοι και σχετικοί, αρμόδιοι και αναρμόδιοι, ακροδεξιοί και αριστεροί, παντογνώστες και απληροφόρητοι, που στην τελική είναι το ίδιο πράγμα, έσπευσαν να προδικάσουν, οι μεν εθνική μειοδοσία, οι δε εθνική υπερβολική δόση, οι άλλοι εθνική καταστροφή. Ο μόνος που χαμογελούσε σαρδόνια ήταν ο ίδιος ο Έβρος ο οποίος εδώ και εκατομμύρια χρόνια κατασκευάζει και στη συνέχεια καταστρέφει τους μαιάνδρους του.

Ύστερα από πολλά πρωτοσέλιδα πλήρους εθνικής αυταπάρνησης, δύο ελληνικά διαβήματα και ένα τουρκικό, δεκάδες τηλεοπτικές παρεμβάσεις και ανταλλαγή ακατανόητων υπαινιγμών, καταλήξαμε στο αυτονόητο. Κάτι σαν τις «τσιπούρες» στα Ίμια και την περίοδο αλίευσής τους. Τελικά αν το Αιγαίο ανήκει στα ψάρια του, άντε και στα θηλαστικά του, τα νερά του Έβρου ανήκουν στις πέτρες και τη λάσπη του. Κατά τα άλλα υπάρχουν άνθρωποι που σε κάθε εθνική αναμπουμπούλα είναι έτοιμοι για καβγά και ιαχές πολέμου, αυτοί που στον πρώτο πυροβολισμό τρέχουν να χωθούν στο προσωπικό τους καταφύγιο κατάχλωμοι από τον τρόμο.

Αυτοί λοιπόν που σήκωσαν και πάλι τα λάβαρα για 16 στρέμματα λάσπης σε μία ακρονησίδα του ποταμιού, το βούλωσαν όταν ο πρέσβης της Τουρκίας στην Αθήνα ορθώς ανάφερε πως το πρόβλημα είναι τεχνικό και δεν αποτελεί συνοριακή διαφορά. Εντωμεταξύ είχε αναστατωθεί η Κουμουνδούρου, είχαν δημοσιοποιηθεί ανακοινώσεις, είχε πάρει φωτιά η ακροδεξιά παρειά του Βελόπουλου, ενώ τα ΜΜΕ μιλούσαν ούτε λίγο ούτε πολύ για κατοχή ελληνικού εδάφους από τούρκους στρατοχωροφύλακες. Στο τέλος αυτής της πρώτης φάσης εθνικής κινητοποίησης όλα δείχνουν πως ο κύριος «φταίχτης» ήταν ο φράκτης από συρματόπλεγμα. Οι δικοί μας πήραν μέτρα για την κατασκευή του, οι Τούρκοι τα πήραν στο κρανίο γιατί δεν ειδοποιήθηκαν, οι δικοί μας δεν τους ενημέρωσαν, οι Τούρκοι εκνευρίστηκαν και οι δημοσιογράφοι εξοργίστηκαν, όπως πάντα. Αλήθεια, πλάκα θα είχε να σημειωθεί θερμό επεισόδιο στον Έβρο λόγω τεχνικού προβλήματος πάνω σε μία νησίδα φερτών υλικών η οποία ανά περιόδους εξαφανίζεται κάτω από το νερό. Όχι. Δεν είναι ζήτημα ανθρώπινης βλακείας. Είναι θέμα ανθρώπινης ψυχασθένειας ή πολιτικού σχεδιασμού. Δεν έχει να κάνει με αυτήν καθαυτή την πραγματική ιστορία. Έχει να κάνει με το ότι ένθεν κακείθεν της κοίτης υπάρχουν άνθρωποι που είναι έτοιμοι να εξωθήσουν τα πράγματα στα άκρα προκειμένου να καρπωθούν κάποιο προσωπικό, πολιτικό ή κομματικό όφελος. Το ίδιο σενάριο επικράτησε στα Ίμια το 1996, όταν εθνικιστικοί θύλακες ένθεν κακείθεν του Αιγαίου κατάφεραν μέσω συγκεκριμένων ΜΜΕ και των δύο πλευρών που κινήθηκαν από συγκεκριμένους μηχανισμούς, στην Αθήνα και την Άγκυρα, να οικοδομήσουν λιθαράκι - λιθαράκι ένα θερμό επεισόδιο που έμελλε στη συνέχεια να δημιουργήσει ένα νέο status quo (θέλουμε δεν θέλουμε), αυτό των Γκρίζων Ζωνών. Πολλοί απέκτησαν εξουσία, θέσεις και κύρος, χρήματα και αίγλη και στις δύο χώρες από αυτή τη νέα κατάσταση. Στήθηκαν ολόκληρα λόμπι στην Αθήνα, την Άγκυρα, τη Λευκωσία, την Ουάσινγκτον και τις Βρυξέλλες, που εξυπηρετούν αυτή τη νέα γκρίζα πραγματικότητα στο Αιγαίο και εσχάτως την Ανατολική Μεσόγειο. Το ζήτημα είναι ότι ανά πάσα στιγμή οι μηχανισμοί αυτοί είναι σε θέση να κινητοποιηθούν και να δημιουργήσουν καταστάσεις έτσι ώστε να κληθούν (ή να αναγκαστούν) οι πολιτικές εξουσίες να τις διαχειριστούν. Συνέβη προ μηνών πάλι στον Έβρο, όταν κάποιοι παραστρατιωτικοί μηχανισμοί με την ανοχή πολιτικού στελέχους εξόπλισαν ομάδες ακροδεξιών που δραστηριοποιήθηκαν κατά μήκος της συνοριακής γραμμής (κυνηγώντας λαθρομετανάστες). Συγκεκριμένοι κυνηγετικοί σύλλογοι συμμετείχαν σε αυτή την «κινητοποίηση). Συν τω χρόνω όλο και περισσότερα στοιχεία θα έρθουν στην επιφάνεια για τον ρόλο συγκεκριμένων ΜΜΕ αλλά και συγκεκριμένων προσώπων, πολιτικών, παραστρατιωτικών ή από τον χώρο των ΜΜΕ, τα οποία πρόσωπα ως εκκολαπτόμενοι πολεμικοί ανταποκριτές «νομιμοποίησαν» τέτοιες δραστηριότητες.

Περιέργως και στην περίπτωση των 16 στρεμμάτων επί της λασπουριάς του Έβρου υπήρξε ανάλογη κινητοποίηση ΜΜΕ που ήταν αντιστρόφως ανάλογη της σημαντικότητας και της επικινδυνότητας του συμβάντος. Ωσάν, δηλαδή, κάποιοι να καραδοκούν προκειμένου να εξωθήσουν στα άκρα γεγονότα ακόμη και ήσσονος σημασίας.

Δυστυχώς, κάτι το αντίστοιχο συμβαίνει και στην απέναντι πλευρά, όπου αυτή τη φορά κεντρικά καθοδηγούμενοι μηχανισμοί εξυπηρετούν την πολιτική σύγχυσης και ανασφάλειας στην περιοχή που επιβάλλουν οι επιλογές του πολιτικού καθεστώτος της Άγκυρας. Τίποτε δεν γίνεται στην Τουρκία χωρίς το πράσινο φως από τον Κυανοπώγωνα του Ταγίπ Ερντογάν, του διοικητή της ΜΙΤ Χακάν Φιντάν. Κάποτε η ΜΙΤ υποκλινόταν στη στρατιωτική αντικατασκοπεία της Τουρκίας. Σήμερα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.

Αργά ή γρήγορα η ελληνική κοινωνία θα κληθεί να διαχειριστεί πολύ δύσκολες καταστάσεις με την Τουρκία

Αργά ή γρήγορα η ελληνική κοινωνία θα κληθεί να διαχειριστεί πολύ δύσκολες καταστάσεις με την Τουρκία, ιδιαίτερα αν το σημερινό καθεστώς στην Άγκυρα συνεχίσει να κυριαρχεί χωρίς αντίπαλο. Επειδή όλα δείχνουν πως ο Ταγίπ Ερντογάν δεν είναι διατεθειμένος να παραδώσει τα ηνία και επειδή ελέγχει κάθετα και οριζόντια το σύνολο του πολιτικού σκηνικού, ιδιαίτερα δε την αξιωματική του αντιπολίτευση, θα πρέπει να αναμένεται πως η Τουρκία θα προβεί σε κάποια κίνηση μείζονος αμφισβήτησης στη νοητή συνοριακή γραμμή του Αιγαίου με την Ανατολική Μεσόγειο. Τότε η ελληνική κοινωνία θα πρέπει να είναι σε θέση να διαχειριστεί δύσκολες καταστάσεις. Όχι όμως χωρίς λόγο και αιτία. Στα Ελληνοτουρκικά εισήλθαμε στη φάση του Πέτρου και του λύκου, όπου η κοινή γνώμη καθοδηγείται από υστερικούς αναλυτές και κακόπιστους συμβουλάτορες. Στο τέλος αυτής της διαδρομής καραδοκεί η αφασία.