Η πανδημία του κορωνοϊού έφερε στο επίκεντρο τον προβληματισμό για ανακατανομή του δημοσίου χώρου
Η υγειονομική κρίση, μεταξύ πολλών νέων επιδράσεων που επέφερε σε αυτό που ονομάζουμε σύγχρονο τρόπο ζωής, επανακαθόρισε σίγουρα τη συλλογική αντίληψη για τον δημόσιο χώρο. Φαίνεται σαν να αποτέλεσε, ειδικά για την Ελλάδα, το πιο ισχυρό έναυσμα για να επαναστοχαστούμε σε ζητήματα που αφορούν την ποιότητα της καθημερινής ζωής. Κυβέρνηση, τοπική αυτοδιοίκηση και πολίτες προβληματίστηκαν για τα βασανιστικά ερωτήματα που σχετίζονται με τη βιώσιμη κινητικότητα, την αειφορία των πόλεων, την αντοχή των τουριστικών περιοχών, που άλλοτε περιορίζονταν στη ρητορική επιστημόνων, διανοουμένων και ελαχίστων εμπνευσμένων πολιτικών. Ερωτήματα που είναι λυμένα στην Ευρώπη, όπου η περιβαλλοντική σύγκλιση για την ποιότητα της αστικής ζωής είναι υψηλή σε αντίθεση με τη χώρα μας. Μοιράζουμε σωστά τον δημόσιο χώρο μεταξύ οχημάτων και πεζών; Είναι επαρκείς οι ελεύθεροι χώροι στα αστικά κέντρα; Είναι ή δεν είναι πολιτισμική καθυστέρηση η επίμονη επί χρόνια κυβερνητική αδιαφορία για την πριμοδότηση της ποδηλατοκίνησης σε μια ηλιόλουστη χώρα;
Η πανδημία έφερε στο επίκεντρο του προβληματισμού αυτή τη χωρική διάσταση της πολιτικής, που όμως είναι τόσο καθοριστική για τον πολιτισμό της καθημερινότητας. Τόσο κεντρική για τα σύγχρονα προτάγματα της κλιματικής κρίσης και της οικολογικής ενσυναίσθησης. Εάν υποθέσουμε ότι μέσα στην κρίση αυτή η νέα οπτική ωρίμασε τη συλλογική συνείδηση, τότε ίσως είναι η ευκαιρία να προχωρήσει άμεσα μία σπουδαία μεταρρύθμιση στο σχεδιασμό των ελληνικών πόλεων. Αυτή η μεταρρύθμιση θα μπορούσε να είναι η από μηδενική βάση ανακατανομή του δημοσίου χώρου. Μια τέτοια πολιτική θα στηριζόταν σε κάποιες αδιαμφισβήτητες βεβαιότητες και οι οποίες θα μπορούσαν να συνοψιστούν στα εξής:
Στις ελληνικές πόλεις σήμερα γίνεται κατάχρηση των ΙΧ αυτοκινήτων, καθώς ταυτόχρονα έχουμε ανορθολογικό σχεδιασμό του οδικού δικτύου, έλλειψη κανόνων στάθμευσης, καχεκτικές δημόσιες συγκοινωνίες, ανύπαρκτη προσφορά ήπιων εναλλακτικών.
Σε όλες τις ελληνικές πόλεις ο ορθολογικός επανασχεδιασμός του οδικού δικτύου θα μπορούσε να προσφέρει χιλιάδες νέα τετραγωνικά πεζοδρομίων και ένα μεγάλο δίκτυο ποδηλατοδρόμων, θα μπορούσε να δημιουργήσει δίκτυα πεζοδρόμων, ασφαλείς διασταυρώσεις και κατακόρυφη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων
Οι ελληνικές πόλεις, και ειδικά οι υποβαθμισμένες περιοχές (δυτική Αθήνα, δυτική Θεσσαλονίκη) έχουν τεράστιο έλλειμμα πρασίνου. Πράσινο τόσο σε ελεύθερους χώρους όσο και κυρίως κατά μήκος των οδικών αξόνων και του τοπικού δικτύου. Το «πρασίνισμα» των πυκνοκατοικημένων περιοχών είναι ένα έργο εύκολο στο σχεδιασμό ενώ η απαιτούμενη επένδυση μπορεί να αποσβεστεί απο την αύξηση των αξιών αλλά κυρίως απο την αναβάθμιση των μικροπεριβαλλοντικών συνθηκών.
Μία νέα τέτοια πολιτική είναι υποχρεωτικό να ξεκινήσει σαν μια μεγάλη κυβερνητική πρωτοβουλία που θα δημιουργήσει τις προδιαγραφές και τις κατευθύνσεις για ολόκληρη την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Αυτό θα αποδείκνυε ότι υπάρχουν αντανακλαστικά της πολιτικής τάξης, που μετατρέπει την κρίση σε ευκαιρία.
