Μια κάμερα και έναν πίνακα για το Μαξίμου

Xτες κάποιος ανέβασε εικόνες με διασωληνωμένους. Οι περισσότεροι πεθαίνουν χωρίς να ξέρουν πότε. Μετά την πανδημία θα είμαστε καλύτεροι άνθρωποι. Η οσμή του θανάτου θα μας κάνει πιο ανεκτικούς. Οι μικρές καθημερινές τριβές θα φαίνονται τόσο ανώδυνες μπροστά στις εκατόμβες. Άστοχα. Εμείς συνεχίζουμε σχεδόν εμμονικά να καυγαδίζουμε για τα μικρά, τα πρόσκαιρα και συνήθως ασήμαντα. Στον δικό μας κόσμο θεωρούνται όχι απλώς σημαντικά, αλλά ικανά να μας κάνουν να φαγωθούμε μεταξύ μας. Καμιά πανδημία δεν μπορεί τελικά να διαμορφώσει καλύτερους ανθρώπους. Οι προβλέψεις για το αντίθετο έπεσαν έξω.

Σταχυολογώντας θα θυμηθώ το γιατί είναι υποχρεωτικό να φοράμε μάσκες σε κάποιες περιπτώσεις, την πρεμούρα να διαδηλώσουμε πίνοντας μπίρες στις πλατείες, τον κακό χαμό με το δήθεν σεξιστικό σποτάκι «του Λούλη», την αναμετάδοση του μαθήματος με ηλεκτρονικά μέσα, το άνοιγμα των σχολείων και των εκκλησιών, μέχρι και την αγόρευση της εισαγγελέως στη δίκη των δύο δολοφόνων της Ρόδου και την ατυχή σχετική παρέμβαση του φίλτατου υπουργού Άκη Σκέρτσου. Απλά γεγονότα που ο καθένας μας μπορεί να έχει τη μία ή την άλλη άποψη, που ζήτημα είναι αν αντέχουν μια δυο μέρες στην κορυφή της επικαιρότητας, αλλά είναι ικανά να μας κάνουν να χαλάσουμε τις καρδιές μας, να ανταλλάξουμε βαριές κουβέντες, να ψυχραθούμε με φίλους. Είμαστε πιεσμένοι λόγω καραντίνας ή να αναζητήσουμε την αιτία στην πολιτική στράτευση;

Υπάρχει βαρύ φορτίο συνωμοσιολογίας διάχυτο μέσα στην κοινωνία, που δεν εξαφανίστηκε μονομιάς επειδή μπήκαμε ασθμαίνοντες σε μια περίοδο κανονικότητας. Επειδή έχουμε μια ορθολογική κυβέρνηση και υπουργούς που κατά κανόνα κάνουν καλά τη δουλειά τους. Τα «ψεκαστικά» μπορεί να μη διασχίζουν πια τους ουρανούς, αλλά τη δουλειά τους την έχουν κάνει. Η «ψεκασμένη Ελλάδα» είναι εδώ. Μειοψηφική και χωρίς δύναμη να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις, αλλά ικανή να δημιουργεί εφήμερες εικόνες προκαλώντας μικρούς πανικούς. Αν της δοθεί η ευκαιρία, θα προκαλέσει και μεγαλύτερους.

Η επιβαλλόμενη χρήση μάσκας λόγω αλλαγής των συνθηκών μεταφράζεται ως απότοκο οικονομικής κομπίνας με άνομα συμφέροντα. Ο συνωστισμός της νεολαίας στις πλατείες θεωρείται ένδειξη νέου κινήματος δικαίως αγανακτισμένων. Η ανάγκη αναμετάδοσης του μαθήματος μέσω μιας μικρής κάμερας που θα κοιτάζει τον πίνακα και τον καθηγητή θεωρήθηκε από κάποιους έγκλημα κατά της ελεύθερης διακίνησης ιδεών. Η δε άποψη ενός υπουργού σχετικά με μια ποινική και όχι πολιτική δίκη θεωρήθηκε ατόπημα ικανό να επιφέρει την παραίτησή του.

Σε αυτές τις μικρές τρικυμίες μέσα σε ένα φλιτζάνι καφέ η αντιπολίτευση αναζητά σκοπέλους για να τραυματίσει το κυβερνητικό καράβι, η δε κυβέρνηση αντιδρά σπασμωδικά, ενώ θα μπορούσε να είχε αποφύγει τις κακοτοπιές. Αν είχε μετρήσει αυτά τα μικρά πράγματα πιο προσεκτικά και είχε προνοήσει. Κάπως έτσι θα είχαν και οι πολίτες αποφύγει τον διχασμό με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Δεν είναι καιρός για καυγάδες, αλλά για απέραντη ομόνοια. Έρχονται δύσκολα. Αλλά αυτό δεν είναι πάντα εφικτό.

Και βέβαια ο Άκης Σκέρτσος δεν είχε κανέναν λόγο να εκφέρει γνώμη για την αγόρευση της εισαγγελέως, η οποία ούτως ή άλλως ξένισε πολλούς. Διότι είναι υπουργός ελληνικής κυβέρνησης και η αντιπολίτευση τρέφεται αποκλειστικά από κάτι τέτοια μικρά ακούσια φάουλ. Αλλά και που την κατέθεσε τι έγινε; Μήπως επηρέασε την απόφαση, προκάλεσε κάποιο αποτέλεσμα; Αντιθέτως είναι απορίας άξιο πώς δεν βρέθηκε ένας σύμβουλος του δημάρχου της Αθήνας Κ. Μπακογιάννη να τον πείσει να μην κάνει τώρα τη φιέστα στην Ομόνοια, διότι αυτή θα μπορούσε να επιφέρει αρνητικό αποτέλεσμα στην υγεία των πολιτών. Μικρά ή μεγαλύτερα λάθη τα οποία κάποιοι θεωρούν παράγωγα κυβερνητικής αλαζονείας. Είναι έτσι;

Από την άλλη, η Νίκη Κεραμέως δεν δίστασε να ακουμπήσει ένα τεράστιο ταμπού του ελληνικού σχολείου, προκειμένου να στείλει το μάθημα σε όσους αδυνατούν να βρίσκονται στην τάξη. Και το ταμπού είναι το «τρίτο μάτι». Το ελληνικό σχολείο είναι ένα «κρυφό σχολειό» και κανείς μα κανείς δεν έχει δικαίωμα να ακούσει ή πόσο μάλλον να δει τι γίνεται μέσα στο άβατο της τάξης ακόμα και σε έκτακτες συνθήκες πανδημίας. Αστειότητες θα μου πείτε. Καθόλου, τα πράγματα είναι σοβαρά.

Δεν ξέρω αν η καλή υπουργός είχε ακριβώς επίγνωση της κατάστασης εισάγοντας κάτι κεκτημένο για όλο τον κόσμο, αλλά τόσο εξωφρενικό για την ελληνική πραγματικότητα. Ίσως αν ήξερε ότι το χρήσιμο αυτό εργαλείο εκ των πραγμάτων θα εφαρμοστεί από ελάχιστα μέχρι καθόλου να είχε αποφύγει τον μικρό χαμό περιοριζόμενη στην ασύγχρονη εκπαίδευση. Έτσι ή αλλιώς οι εραστές των καινοτομιών στο ελληνικό σχολείο τη χειροκροτούμε και γι' αυτό. Ακούμε όμως και πολύ προσεκτικά τις σοβαρές αντίθετες απόψεις. Κάπως έτσι προχωρούν οι δημοκρατικές κοινωνίες. Ο πολιτικός έχει σχεδόν πάντοτε μια τρίπλα ακόμα για να αποφύγει τη σύγκρουση. Αλλά αυτό δεν είναι πάντοτε και επ’ ωφελεία του συνόλου.

Οι δημοσκοπήσεις μπορεί να προκαλούν αισθήματα σιγουριάς, αλλά δεν είναι εκεί το θέμα. Η κυβέρνηση οφείλει να διαπαιδαγωγεί τους πολίτες και συχνά το κάνει με επιτυχία. Ο Μητσοτάκης είναι ο πρώτος διδάξας. Γι' αυτό εξάλλου και ο «ψεκασμός» έχει υποχωρήσει. Αλλά καμιά δέσμη μέτρων δεν θα έχει το μέγιστο αποτέλεσμα και κανένας νόμος δεν θα δικαιωθεί στη συνείδηση των πολιτών αν δεν πείσουν τους περισσότερους. Αν δεν εξηγήσουν αναλυτικά τις προθέσεις τους, δεν αποδείξουν τη χρησιμότητά τους και κυρίως αν δεν προταθούν στο κοινό με ορθολογικό τρόπο. Προβλέποντας ακόμα και την παραμικρή αντίδραση και έχοντας για όλα απαντήσεις. 

Τα 45 χρόνια μεταπολίτευσης έχουν βάλει μια μεγάλη σφραγίδα στην πλάτη του τόπου. Και αυτή γράφει τη λέξη «δυσπιστία». Σχεδόν πάντοτε σκοτεινοί κύκλοι απεργάζονται κακά σχέδια για τους εργαζομένους, κάμερες θέλουν να καθυποτάξουν το φρόνημα των παιδιών, υπόρρητα μηνύματα υποβαθμίζουν τον ρόλο της γυναίκας, υπουργοί παρεμβαίνουν στη δικαιοσύνη υπέρ των ισχυρών, όλοι θέλουν να μας κλέψουν τα όνειρα, όλα τα μέτρα είναι ταξικά και άλλα τέτοια. Ως αντίδοτο της αφέλειας, ως ένδειξη της καπατσοσύνης του λαού, ως μέσο πελατειακής διεκδίκησης, ως φόβο για την καινοτομία, ως αντίσταση σε κάθε πρόοδο; Μπορεί για όλα μαζί και ταυτοχρόνως.

Οι πολίτες πρέπει να «κάτσουν και πάλι στα θρανία». Η προβληματική ελληνική πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση έχει επιφέρει το αποτέλεσμα που βλέπουμε. Οι κρίσεις είτε οι οικονομικές, όπως το μνημόνιο, είτε οι υγειονομικές, όπως η πρόσφατη πανδημία, αναδεικνύουν τις γνωστικές ελλείψεις της κοινωνίας και εμποδίζουν τη μέγιστη δυνατή ομοψυχία. Προκαλούν διαιρέσεις και περιορίζουν τον ορίζοντα. Στην περίπτωση του μνημονίου το πληρώσαμε ακριβά. Η επόμενη όμως μέρα πρέπει να μας βρει ενωμένους, μιας και τα δύσκολα είναι μπροστά μας. Και ενωμένοι θα είμαστε μόνο όταν οι περισσότεροι γνωρίζουν την αλήθεια και τον σωστό δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουμε. Μόνο όταν νιώθουν εμπιστοσύνη για την ηγεσία τους. Όταν κάνουν κτήμα τους τον δικό της λόγο.

Η πολιτική των διαγγελμάτων που εγκαινίασε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην περίοδο της πανδημίας είχε ευεργετικά αποτελέσματα πρωτίστως για την κοινωνία. Ας τα χρησιμοποιεί και για λιγότερο σημαντικά θέματα. Ο κόσμος τα έχει ανάγκη. Ας βάλει μια κάμερα στο Μαξίμου που θα κοιτάζει αυτόν και τον πίνακα και ας «διδάξει». Ας φέρει την κοινωνία στη θέση του άμεσου ακροατή. Ας απαντάει ζωντανά και σε ερωτήσεις. Της αρέσει. Και είναι και χρήσιμο, γιατί τελικά ενώνει. Μόνο η γνώση σώζει και αυτός το ξέρει καλά.