10 χρόνια μετά τιμούμε τα θύματα της Μαρφίν

Ο θάνατος πάντα είναι άσχημο πράγμα. Φέρνει θλίψη, πόνο, σπαραγμό σε αυτούς που μένουν πίσω, ανάλογα ποιος είναι αυτός που χάνεις, αν είναι ο σύντροφός σου, το παιδί σου, κάποιος γονιός, καλός σου φίλος, κι ανάλογα τον τρόπο που τον χάνεις. Όσο πιο τραγικός ο θάνατος τόσο αγιάτρευτη η πληγή. Αλλά και για αυτόν που φεύγει, είναι ιερή στιγμή, κάποιοι θάνατοι είναι πιο ήσυχοι από άλλους, κάποιος μπορεί να κλείσει τα μάτια με τη φροντίδα των αγαπημένων του ή να αφήσει την τελευταία του πνοή κάπου μόνος, να πεθάνει αβοήτητος, να πέσει θύμα βίας ή άγριας επίθεσης, να νιώσει την παγωμένη μοναξιά του θανάτου που κανείς δεν μπορεί να φανταστεί αν δεν έχει φτάσει ως εκεί και να κατάφερε να επιστρέψει.

Σήμερα κλείνουμε 10 ολόκληρα χρόνια από τρεις θανάτους τέτοιας παγωμένης μοναξιάς.  Τρεις νέοι ανθρώποι δολοφονήθηκαν άγρια στο χώρο εργασίας τους, τρεις δολοφονίες που συνδέθηκαν με τη σύγχρονη ιστορία μας, που τη σημάδεψαν και μας βαραίνουν. Βαραίνουν το συλλογικό μας ασυνείδητο γιατί ποτέ δεν τους τιμήσαμε, ποτέ δεν σταθήκαμε ενωμένοι απέναντί τους, δεν τους αναγνωρίσαμε ως αυτό που ήταν. Εκείνα τα χρόνια θεωρήθηκαν νεκροί των «άλλων» σε έναν «πόλεμο» που τότε ξεκινούσε κατασκευάζοντας ψευδείς διαιρέσεις και ψεύτικα ιδανικά. Οι θάνατοι αυτοί εγκαινίασαν με τον πιο τραγικό τρόπο μια παράλογη, καταστροφική περίοδο, αυτή του «αντιμνημονιακού αγώνα», την περίοδο του «εμείς» και «αυτοί». 

Ας θυμηθούμε λοιπόν πως, σαν σήμερα, στις 5 Μαΐου του 2010, τρεις άνθρωποι πέθαναν από ασφυξία σε ένα κτίριο που φλέγονταν, περικυκλωμένοι από το πλήθος που διαδήλωνε εναντίον του πρώτου μνημονίου που ψηφίζονταν στη Βουλή, ημέρα γενικής απεργίας. Άγωστοι μέσα από τη διαδήλωση πέταξαν μολότωφ στην τράπεζα και στον διπλανό Ιανό. Μέσα στο κτίριο βρίσκονταν εργαζόμενοι. Κάποιοι κατάφεραν να σωθούν διαφεύγοντας στα μπαλκόνια και στην ταράτσα του κτιρίου, όμως τρεις από αυτούς είχαν αποτρόπαιο τέλος: η έγκυος στο πρώτο της παιδί Αγγελική Παπαθανασοπούλου, η Βιβή Ζούλια και ο Νώντας Τσακάλης.

Η Αγγελική Παπαθανασοπούλου, η Βιβή Ζούλια και ο Νώντας Τσακάλης βρήκαν βάναυσο θάνατο υπό τις ιαχές ενός πλήθους που νόμιζε πως διαδήλωνε μαχητικά για μια ανύπαρκτη ιδέα. Πνίγηκαν από τους καπνούς του φλεγόμενου χώρου εργασίας τους, θύματα ενός δολοφονικού εμπρησμού που πορευόταν από φανατισμό και εχθροπάθεια, τα οποία θα καλλιεργούνταν έκτοτε συστηματικά και θα διαπότιζαν την κοινωνία μας τα επόμενα χρόνια, θα δίχαζαν, θα σκορπούσαν μίσος, θα εμπορεύονταν ελπίδα. Την ώρα που άφηναν την τελευταία τους πνοή άκουγαν «επαναστατικά» συνθήματα, κάποιοι φώναζαν «Να καείτε ζωντανοί» και άλλα τέτοια ανατριχιαστικά, σύμφωνα με μαρτυρίες την ώρα που πέθαιναν κάποιοι άνοιγαν δρόμο και κάποιοι εμπόδιζαν την Πυροσβεστική να φτάσει στο σημείο και να τους διασώσει. Πολλοί πάγωσαν, πολλοί φώναζαν «ρε παιδιά, είναι άνθρωποι μέσα», όμως η ένταση ήταν ανεξέλεγκτη, η ατμόσφαιρα σε σημεία μύριζε μπαρούτι, βαριοπούλες έσπαγαν κι η πορεία έπρεπε να συνεχίσει.

Οι άνθρωποι αυτοί θεωρήθηκαν παράπλευρες απώλειες, και έτσι έζησαν τις τελευταίες τους στιγμές, λιντσαρίστηκαν πολιορκημένοι από τη βαναυσότητα ενός αγριεμένου πλήθους.

Η 32χρονη Αγγελική Παπαθανασοπούλου εντοπίστηκε νεκρή λίγα εκατοστά από την μπαλκονόπορτα στην οποία προσπαθούσε να φτάσει. Υπάρχει η συγκλονιστική φωτογραφία για να μας το θυμίζει. Στο εσωτερικό του κτιρίου, οι πυροσβέστες εντόπισαν τον 36χρονο Επαμεινώνδα Τσάκαλη στις σκάλες μεταξύ α΄ και β΄ ορόφου. Την 35χρονη Παρασκευή Ζούλια εντόπισαν νεκρή στο γραφείο της στον δεύτερο όροφο... 

Η κοινωνία δεν αναγνώρισε ότι οι φόνοι αυτοί την αφορούσαν, η πολιτεία δεν τους τίμησε, η 5η Μαΐου δεν καθιερώθηκε ως ημέρα μνήμης ώστε να μπορέσουμε να πάμε παρά κάτω χωρίς πρώτα να έχουμε ξεχάσει

Στελέχη της τράπεζας καταδικάστηκαν για φόνο εξ αμελείας τριών υπαλλήλων, τις σωματικές βλάβες άλλων και για πολλαπλές παραλείψεις στα μέτρα πυρασφάλειας και στην εκπαίδευση του προσωπικού. Η ταυτότητα των αυτουργών της επίθεσης όμως δεν έχει επιβεβαιωθεί μέχρι σήμερα και λογικά η υπόθεση δεν θα εξιχνιαστεί. Δεν υπήρξε δικαίωση για τους νεκρούς αυτούς και τις οικογένειές τους. Δεν είναι μόνο ότι δεν βρέθηκαν και δεν θα βρεθούν οι δολοφόνοι, είναι και ότι η κοινωνία δεν αναγνώρισε ότι οι φόνοι αυτοί την αφορούσαν, η πολιτεία δεν τους τίμησε, η 5η Μαΐου δεν καθιερώθηκε ως Ημέρα Μνήμης ώστε να μπορέσουμε να πάμε παρά κάτω χωρίς πρώτα να έχουμε ξεχάσει.

Οδός Σταδίου, αριθμός 23. Εκεί σήμερα βρίσκεται ένα υποκατάστημα Intersport. Αγοράζουμε τα αθλητικά μας είδη στο σημείο που έχει σφραγιστεί για πάντα από τη δολοφονία των τριών αυτών ανθρώπων, και ούτε το ξέρουμε. Δεν υπάρχει κάποιο μνημείο, κάποια έστω τιμητική επιγραφή που να μας το θυμίζει. Μέχρι τώρα. Ο σημερινός πρωθυπουργός, υπενθυμίζοντας τη δέσμευση που είχε αναλάβει το 2018, ανακοίνωσε σήμερα στην ομιλία του στη Βουλή ότι τις επόμενες ημέρες «η πολιτεία θα τιμήσει τη μνήμη των ανθρώπων που χάθηκαν. Μια ειδική πλακέτα στο κτίριο της φωτιάς και του μίσους θα πολεμά τη λήθη και θα κρατά ζωντανό το μεγάλο δίδαγμα εκείνης της ημέρας με δύο λέξεις: ποτέ πια».

Είναι υποχρέωση της πολιτείας να πολεμήσει αυτή τη λήθη, τώρα που δεν υπάρχουν πια εμείς και αυτοί, τώρα που η κοινωνία στέκεται ενωμένη και κοιτάει μπροστά. Φέτος θα ήταν ευκαιρία να τιμήσουμε τους νεκρούς της Μαρφίν με μια εκδήλωση μνήμης στο σημείο εκείνο, να ανακουφίσουμε τις οικογένειές τους, να αναγνωρίσουμε τη μοναξιά τους του θανάτου όλα αυτά τα χρόνια και να τους αγκαλιάσουμε ώστε να μπορέσουν και αυτοί να ησυχάσουν. Η επιδημία άλλαξε τις προτεραιότητες, ενδεχομένως να ακύρωσε σχέδια. Από την άλλη, μας έκανε να σκεφτούμε και να βάλουμε πάνω από όλα την αξία της ανθρώπινης ζωής, μας δίδαξε ότι εκεί δεν χωράνε συμψηφισμοί, συμφωνήσαμε για την ιερότητά της και αυτό είναι ένα βήμα που μας πάει παρακάτω. Μόνο να μην ξεχάσουμε να πάρουμε μαζί μας τις απώλειες της προηγούμενης περιόδου.

Οι πληγές δεν κλείνουν όταν δεν νοηματοδοτούνται μέσα από κάτι συμβολικό. Μια ειδική πλακέτα στο κτίριο της φωτιάς είναι το ελάχιστο δυνατό. Η μνήμη έχει βάρος αλλά είναι το μόνο που μπορεί να λυτρώσει. Το πένθος διαρκεί πολύ, κι όσο πιο τραγικός ο θάνατος τόσο πιο διαρκές και πιο βαρύ. Να βάλουμε για λίγο τον εαυτό μας στη θέση τους, να τους σκεφτούμε σαν δικούς μας ανθρώπους. Σήμερα είναι μια μέρα δύσκολη για τις οικογένειες των θυμάτων της Μαρφίν. Είναι η επέτειος των 10 χρόνων. Η Αγγελική Παπαθανασοπούλου θα ήταν 42 ετών, το παιδί της 10, ο Επαμεινώνδας Τσάκαλης, 46 ετών, η Παρασκευή Ζούλια, 45 ετών. Δεν θα τους ξεχάσουμε.