Πολιτικη & Οικονομια

Πανδημία: οικονομική και ψυχοκοινωνική ανασυγκρότηση

Χρειαζόμαστε ένα ενιαίο «ευρωπαϊκό εγώ»

Ανδρέας Βασιλιάς
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Κορωνοϊός, η επόμενη μέρα: Για να επιτευχθεί ένα ενιαίο ευρωπαϊκό εγώ, κυρίως σε πολιτικοοικονομικό επίπεδο, θα χρειαστεί να υιοθετηθούν κοινές οικονομικές πολιτικές.

Η πανδημία του κορωνοϊού συνεχίζεται και θα συνεχίζεται για αρκετό καιρό ακόμα, κι αυτό είναι μια πραγματικότητα την οποία χρειάζεται να αποδεχτούμε όλοι, όπως, και να προετοιμαστούμε για τα επόμενα βήματα αντιμετώπισής της.

Μάθαμε και ενημερωθήκαμε ότι τα πράγματα, σε παγκόσμιο επίπεδο δεν θα είναι ευοίωνα. Αντίθετα θα είναι πολύ δύσκολα και δυσάρεστα. Πλήγηκαν βασικοί πυλώνες του ανθρώπινου οικοδομήματος, όπως η οικονομία, η κοινωνική συνοχή, η ψυχική ισορροπία σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο. Για να προχωρήσουμε, ως χώρα, στην επόμενη φάση αντιμετώπισής της, θα χρειαστεί να γίνουν προσεκτικά και μεθοδευμένα βήματα σε πολλούς τομείς. Ωστόσο αυτό από μόνο του δεν αρκεί. Είδαμε ότι για την αντιμετώπιση του οικονομικού προβλήματος υπάρχουν βασικές διαφωνίες μεταξύ των χωρών της ΕΕ οι οποίες αναδεικνύουν διαφορετικές πολιτικές και διαφορετικές οικονομικές προτεραιότητες, οι οποίες μοιάζει να υποκρύπτουν διαφορετικές πολιτισμικές εκφάνσεις.

Η ΕΕ πάσχει τουλάχιστον στο πεδίο της οικονομικής ομογενοποίησης από την έλλειψη ενός ενιαίου «ευρωπαϊκού εγώ», το οποίο, ειδικά σε κρίσιμες φάσεις, εμφανίζεται κατακερματισμένο και φυσικά αδύναμο.

Αναδείχτηκε, και αυτή τη φορά αρκετά ξεκάθαρα, ότι η ΕΕ δεν έχει καταφέρει να αποτελέσει μια συγκροτημένη ομάδα κρατών με κοινή στόχευση, με κοινή εξυπηρέτηση συμφέροντα και ομαδική αλληλεγγύη. Αντίθετα φαίνεται ότι είναι μια ατελής ένωση κρατών τα οποία επιδιώκουν να εξυπηρετούν, κυρίως, τα ατομικά τους συμφέροντα.

Για να καταστεί, λοιπόν, εφικτή μια ουσιαστική ενότητα, μ’ ένα ενιαίο «ευρωπαϊκό εγώ» ώστε η υπόθεση Ευρωπαϊκή Ένωση να προχωρήσει παρακάτω, θα χρειαστεί όλες οι κυβερνήσεις των χωρών που απαρτίζουν την ΕΕ να επιδιώξουν να διακρίνουν το «μερικό από το όλον», σε πολιτικό, αλλά και σε ψυχικό επίπεδο. Αυτό σημαίνει ότι ως ψυχικές οντότητες χρειάζεται να εμπεριέξουν μέσα τους το ολικό νόημα «ευρωπαϊκή ενότητα». Κάτι που ως φαίνεται είναι αρκετά δύσκολο.

Από την αρχή της ενωτικής ευρωπαϊκής διαδικασίας ένα μεγάλο εμπόδιο για την επίτευξή της ήταν, και συνεχίζει να είναι, το επιχείρημα «του φόβου της απώλειας της πολιτισμικής ταυτότητας». Πρόκειται όμως πράγματι για το φόβο απώλειας της πολιτισμικής ταυτότητας, ή, μήπως για πολιτισμικές συνήθειες, έως και καθηλώσεις οι οποίες ενισχύονται ακόμα περισσότερο, στη βάση του φόβου της απώλειας οικονομικών κερδών για συγκεκριμένα κράτη, π.χ. περιπτώσεις Γερμανίας και Ολλανδίας; Είναι ένα ερώτημα.

Στην περίπτωση της αντιμετώπισης των επιπτώσεων της πανδημίας φάνηκε καθαρά ότι ο «καβγάς» δεν αφορούσε στην απώλεια της πολιτισμικής ταυτότητας. Δεν είχε να κάνει π.χ. με το φόβο της απώλειας των εθίμων μιας χώρας, τα οποία, ειρήσθω εν παρόδω, για πολλές, έχουν χαθεί προ πολλού, αλλά αφορά στις εμμονές κάποιων οι οποίοι επιμένουν να θέλουν να έχουν «και την πίτα σωστή και το σκύλο χορτάτο»! Εξάλλου υπεύθυνες για τη διατήρηση της πολιτισμικής ταυτότητας μιας χώρας είναι βασικά οι ίδιες οι κοινωνίες. Φάνηκε σε μας όπου εν μέσω πανδημίας «ψήσαμε κατά το έθιμο», και φυσικά κάτι τέτοιο δεν εμποδίζει καμία ενότητα σε οικονομικό επίπεδο.

Για να επιτευχθεί, λοιπόν, ένα ενιαίο ευρωπαϊκό εγώ, κυρίως σε πολιτικοοικονομικό επίπεδο, θα χρειαστεί να υιοθετηθούν κοινές οικονομικές πολιτικές που θα βασίζονται σε κοινές ευρωπαϊκές δομές, π.χ. κοινή κεντρική τράπεζα. Θα χρειαστεί, δηλαδή, τα επί μέρους εγώ των κρατών μελών, να αποδεχτούν και τις ενδεχόμενες απώλειες σε οικονομικό, αλλά και ναρκισσιστικό επίπεδο.

Μόνο πάνω σ’ αυτή τη βάση, της εφαρμογής ενιαίων ευρωπαϊκών πολιτικών ανασυγκρότησης, μπορεί να υπάρξει μια συνολική ψυχοκοινωνική ανασυγκρότηση. Κάτι το οποίο απαιτείται και σε διεθνές επίπεδο εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης.

Βασικά αναφέρομαι στην προσπάθεια άμβλυνσης των αντιθέσεων που κάνει κάθε υγιής ψυχικά οργανισμός, ο οποίος επιδιώκει την ενότητα τους χάριν της διατήρηση της διυποκειμενικότητας. Ακριβώς γι’ αυτό όλη αυτή η προσπάθεια απαιτεί υπομονή και επιμονή και φυσικά το σημαντικότερο, το οποίο μας αφορά άμεσα, ως χώρα, διαρκή και στοχευμένη μεταρρυθμιστική προσπάθεια.